Giáo dục đại học thụt lùi: Đào tạo vô tội vạ

PGS.TS Nguyễn Thiện Tống nhận định hiện nay, giáo dục ĐH nước ta còn yếu kém ở khâu tổ chức quản lý. Cụ thể, các tổ chức của ĐH nước ta và thế giới không mang tính chất tương đương nhau.

Ở nước ta, quan niệm về cơ cấu tổ chức của một viện, ĐH không được hiểu rõ ràng, gây nhầm lẫn. Nhiều trường mới mở do muốn thu hút thí sinh, dù chưa đủ tiêu chuẩn, chất lượng kém cũng cố gắng phóng đại lên thành trường ĐH, trong khi quy mô chỉ tương đương một khoa, phân khoa.

Cách quản lý, tổ chức các trường ĐH cũng chưa được khoa học, còn rời rạc. “Tôi nghĩ nhiều trường ĐH tư, trường nhỏ nên sáp nhập với nhau thành một viện ĐH để dễ quản lý. Hiện nay, nhiều trường tư ở nước ta do những người có vốn nhưng khả năng tổ chức về chuyên môn hạn hẹp làm chủ”, chuyên gia này băn khoăn.

Theo PGS Nguyễn Thiện Tống, hiện nay, cách sử dụng nhân sự, từ cấp quản lý đến giảng viên ở các trường ĐH hay giáo trình cũng còn nhiều hạn chế.

“Thầy giỏi, chương trình học mềm dẻo mới mong đào tạo những học trò giỏi. Trong khi đó, nền giáo dục ĐH nước ta hiện nay đào tạo nhiều kỹ năng mà xã hội không cần đến”, ông nhận xét.

TS Đàm Quang Minh, nguyên Hiệu trưởng ĐH FPT, cho rằng những năm vừa qua, số lượng sinh viên ĐH tăng nhanh nhưng lực lượng giảng dạy tăng không kịp. Trong khi đó, nghề giảng viên ĐH cũng không có được vị thế như trước nên những người có năng lực nghiên cứu và giảng dạy bổ sung lực lượng bị thiếu hụt.

Chính sách tài chính thiếu hợp lý kéo dài phần nào làm cho bức tranh giáo dục ĐH méo mó. Các thầy cô giỏi, nhiều kinh nghiệm phải dạy quá nhiều lớp tại chức, liên thông vì thu nhập cao. Giảng viên mới, thiếu kinh nghiệm thì giảng dạy các lớp chính quy.

Nhiều trường cũng chưa có động lực thực thụ để nâng cao chất lượng đào tạo. Xã hội và Nhà nước cũng không có tiêu chuẩn thực tế để đánh giá chất lượng các trường ĐH, từ đó dẫn tới việc sinh viên ra trường yếu cả kiến thức lẫn kỹ năng.

“Xã hội và nền kinh tế phát triển rất nhanh, đòi hỏi sinh viên ra trường phải có những kiến thức và kỹ năng mới. Tuy nhiên, ở nhiều trường, kiến thức vẫn quá cũ kỹ và không rèn luyện kỹ năng cho sinh viên. Do vậy, việc sinh viên ĐH ra trường nhưng không làm được việc cũng khá phổ biến.

Điều đáng ngại hơn việc sinh viên ra trường không có việc làm là những vị trí tốt thì lại không tìm được nhân sự chất lượng. Từ đó, dòng đầu tư có thu nhập cao bị hạn chế và Việt Nam không thể vượt qua được bẫy thu nhập trung bình”, ông Minh lo ngại.