Dạy con gọi tên nỗi buồn, cơn giận

Nguyên nhân có thể từ nhiều phía, trong đó đứng về phía gia đình có nguyên nhân của việc cha mẹ đã không hướng dẫn cho con cách biểu lộ cảm xúc và vượt qua cảm xúc tiêu cực một cách đúng đắn nên khi con gặp khó khăn, con không biết cách xử lý cảm xúc của mình để có kết quả tích cực.

Với lối giáo dục kiểu châu Á truyền thống, chúng ta luôn mong muốn con mình học giỏi, chăm ngoan. Ngoan có nghĩa là cha mẹ nói gì, thầy cô nói gì con nghe nấy, không tranh luận, không phản biện.

Ngoan có nghĩa là nếu bị mắng oan, phạt oan con cũng không được quyền lên tiếng hoặc bày tỏ cảm xúc phản kháng. Nếu phản kháng thì bị quy chụp là hỗn láo, xấc xược.

Dần dần, chúng ta có những đứa con ngoan luôn vâng lời nhưng có thể âm ỉ nuôi trong mình một cảm xúc tiêu cực không chia sẻ được với ai, lâu ngày không được giải tỏa sẽ dồn nén và khi có dịp sẽ bùng nổ ra thành hành vi bột phát, có thể gây hại cho bản thân.

Nhiều cha mẹ còn chưa chú trọng việc dạy con về cảm xúc. (Ảnh minh họa)

Khi đến tuổi trưởng thành, nếu vẫn tiếp tục như thế, những bế tắc trong cuộc sống dễ đẩy người trẻ đến chỗ xử sự cực đoan: nhanh chóng từ bỏ hôn nhân khi không giải quyết được mâu thuẫn vợ chồng, bỏ việc khi không giải quyết được mâu thuẫn với sếp, với đồng nghiệp… và cái vòng luẩn quẩn đi từ bế tắc vì không chia sẻ, không bộc lộ cảm xúc được dẫn đến hành động tiêu cực lặp lại.

Để giúp con luôn có cuộc sống tinh thần lành mạnh, cha mẹ cần nên khuyến khích con bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của mình. Khi cảm xúc tiêu cực được giải tỏa, những tâm tình được lắng nghe, có thể mặc dù chưa có giải pháp cho vấn đề gặp phải, người ta vẫn thấy tâm trạng mình nhẹ nhàng hơn, và những cách giải quyết vấn đề có thể đến dễ dàng hơn, giúp người ta thành công hơn trong cuộc sống.

Tại một số trường tiểu học ở nước ngoài, từ những năm đầu tiên đã có những giờ học cho trẻ học cách bày tỏ ý kiến và biểu lộ cảm xúc: cho trẻ liệt kê tên những cảm xúc tích cực và tiêu cực, gợi ý cho trẻ nói về tâm trạng hiện tại, tại sao có cảm xúc như vậy, trẻ nghĩ nên làm gì để có thể thoát ra được cảm xúc tiêu cực hoặc làm sao để kéo dài cảm xúc tích cực…

Những câu hỏi gợi ý và thái độ tin cậy, lắng nghe của giáo viên giúp trẻ cảm thấy thoải mái khi bày tỏ cảm xúc của mình. Những giờ học như thế này thường sẽ được duy trì đối với những học sinh mà nhà trường nhận thấy các em có khó khăn về biểu lộ cảm xúc và giải quyết cảm xúc tiêu cực cho đến khi nhà trường ghi nhận những tiến bộ rõ rệt của các em.

Ở Việt Nam chưa phổ biến những giờ học bổ ích như vậy trong nhà trường, tuy nhiên các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể làm được điều này với con mình.