Dạy con biết "Tranh" và "Nhường"

* Thúc đẩy trẻ suy nghĩ, phán đoán xem nên nhượng bộ hay không: Khi có mặt trong cuộc vui chơi của các bé, nếu xảy ra tình huống tranh giành, bạn có thể cùng “thảo luận” với trẻ xem việc này có nên nhường hay không và tại sao cần như vậy? Nếu không nên thì tại sao? Lúc trao đổi, cố gắng dẫn dắt trẻ nhìn nhận đúng sự việc và xây dựng được tiêu chuẩn về đúng – sai, hợp lý – vô lý.

Tư duy của trẻ vẫn nằm ở mức độ “xem mình là trung tâm”, trẻ thường ít khi quan tâm đến cảm nhận và nhu cầu của người khác. Lúc này, nếu người lớn dùng áp lực ngoại tại ép trẻ nhượng bộ, rất có thể sẽ đi ngược lại với nguyện vọng của trẻ. Nếu thường xuyên như thế, sẽ khiến trẻ không còn dám biểu đạt cảm xúc của mình, thậm chí còn để lại “bóng đen” trong tâm hồn.

Sau khi trưởng thành, trẻ dễ rơi vào trạng thái khép kín, sợ sệt, không dám bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Vì vậy, bạn nên tạo điều kiện cho con dần thể nghiệm được tính tất yếu trong việc chia sẻ quyền lợi và nghĩa vụ giữa các mối quan hệ với nhau. Có thể thông qua những câu chuyện kể hoặc từ những lần giải quyết mâu thuẫn thực tế, để dẫn dắt trẻ biết nhường nhịn và biết “đấu tranh” một cách chính đáng.

* Khích lệ trẻ xây dựng những quy tắc từ trong hoàn cảnh nhất định: Giữa các bé luôn cần có sự bình đẳng với nhau, nên bạn hãy khuyến khích trẻ tìm ra cho mình những quy tắc đúng đắn ngay trong những trò chơi hay trong môi trường giao tiếp.

Ví dụ: Khi chơi trò bán hàng, bạn hãy hướng dẫn trẻ những thói quen tốt như biết xếp hàng, rửa tay trước khi ăn, không gian lận với người khác, biết lên tiếng khi đối phương có hành vi không đúng đắn v.v… Những thói quen tốt này nếu được rèn ngay từ những lần vui chơi với bạn bè cùng trang lứa, sẽ trở thành những quy tắc sống chuẩn mực cho trẻ sau này.

* Dạy con gặp chuyện gì cũng biết thương lượng, thỏa hiệp trước khi áp đặt: Trẻ con chơi với nhau khó tránh khỏi tranh chấp, điều then chốt là bạn dạy con làm sao giải quyết thích đáng. Trước hết, cần giáo dục trẻ biết thương lượng với đối phương. Chẳng hạn, một món đồ chơi thì có thể chia nhau bạn này chơi một lúc rồi đến bạn kia. Kiểu giải quyết mang tính công bằng và thỏa hiệp này sẽ giúp trẻ học được cách kiềm chế thái độ, sẵn sàng hợp tác và chia sẻ với người khác, nhằm tránh việc “tranh” vì lợi ích cá nhân mà xảy ra mâu thuẫn lớn hơn.

* Hãy tin tưởng năng lực của con: Người lớn thường lo lắng quá nhiều, như sợ con bị bắt nạt, sợ con phạm lỗi v.v… Vì vậy, không ít người dành thời gian ở bên cạnh con để đưa ra quyết định thay trẻ. Thực tế, lo lắng là một sức mạnh đặc biệt. Khi càng lo lắng một tình huống nào đó sẽ xảy ra, thì bạn sẽ vô tình cường điệu sự tồn tại của nó và chuyện đó càng có nguy cơ xảy ra thật hơn.

Mỗi đứa trẻ đều là một sinh mệnh tự tại và có năng lượng sống riêng của mình. Do vậy, bạn nên dành cho con sự tin tưởng nhất định, cho trẻ có cơ hội “va chạm”, “trải nghiệm”, thậm chí là “vấp ngã” hay “thua lỗ” trong cuộc sống. Đó mới là sự tôi luyện tốt nhất cho sự trưởng thành về sau của trẻ.