Chiêu dạy con về cảm xúc cực thông minh của một người mẹ

Con trai 5 tuổi của tác giả Michelle Horton.

Tôi gọi con trai năm tuổi của tôi đến bên bàn bếp, nơi đặt một cốc nước lọc, một hộp baking soda (bột nở, thuốc muối), và một cái thìa.

Tôi có thể nhìn thấy sự đắn đo trên khuôn mặt thằng bé, như thể nó đang nghĩ “Chắc mẹ lại bày trò gì để bắt mình uống thuốc chăng?”

Thấy vậy tôi phải vỗ về ngay: “Đừng lo con yêu, mẹ không bắt con uống gì đâu, mẹ chỉ muốn cho con thấy cơ thể chúng ta hoạt động ra sao.”

Thằng bé từ lo sợ trở nên thích thú tò mò. Đúng là trẻ con – không giống như những bé còn đang bập bẹ hay bọn trẻ đã đi học lớp một, những đứa trẻ từ 5-6 tuổi có khả năng tập trung tốt hơn và học hỏi cũng nhanh hơn. Và những đứa trẻ này luôn có những suy nghĩ trăn trở của riêng chúng, như việc đến nhà trẻ, những đứa trẻ chúng gặp ở trường, ở sân chơi, hay cả việc phải xa mẹ.

Trong một đứa trẻ 5 tuổi là cả một thế giới cảm xúc. Vậy nên tôi muốn dạy anh bạn nhỏ của tôi hiểu và đối phó với thế giới đó như thế nào.

Chúng tôi bắt đầu với cảm xúc. Không chỉ dừng lại ở việc xác định con trai tôi đang cảm thấy gì, mà còn phải hiểu tại sao con lại cảm thấy như vậy. Sự giận dữ đến từ đâu? Tại sao chúng ta lại cảm thấy buồn? Và chúng ta có thể chọn cách ứng xử ra sao khi biết được những cảm xúc này là điều bình thường với một con người nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn.

Ví dụ, chúng ta đều biết rằng cảm xúc và tâm trạng chỉ là tạm thời, và chúng ta không thể nào đưa ra quyết định đúng đắn khi bị chi phối bởi những cảm xúc tạm thời này. Tốt hơn là nên đợi, bình tĩnh và chỉ hành động khi nào mọi thứ đã trở nên rõ ràng. Nếu không, chúng ta có thể nói ra những điều không nên nói, hay nghĩ linh tinh – điều có thể làm tổn thương người khác và tổn thương chính ta.

Tôi đã dạy con trai về cách kiểm soát cảm xúc.

Tôi cũng không phải người duy nhất nói cho thằng bé những điều này. Ngay bộ phim Frozen cũng có một bài hát có ý nghĩ tương tự, bài “Fixer Upper”: “Mọi người thường đưa ra lựa chọn sai lầm khi họ tức giận, sợ hãi, hay căng thẳng.” Nhưng chẳng dễ gì để giúp một đứa trẻ hiểu, rằng cảm xúc của chúng ta chỉ đang chi phối, lý trí mới là cái thực, mà thật khó để bình tĩnh trong chốc lát khi mà đang quá tức giận.

Vậy nên tôi quyết định sử dụng một cách làm tôi tìm được trong cuốn The Mindful Child của Susan Kaiser Greenland. Đây là một cuốn sách tuyệt vời với đủ các hoạt động để dạy trẻ ở mọi lứa tuổi về chánh niệm (chánh niệm là nhận thức rõ rệt những gì chúng ta đang nhận ra và cảm xúc ở tất cả mỗi lúc sống – mà không phê phán hay giải thích). Từ quyển sách đó tôi đã tìm ra ý tưởng về sử dụng baking soda và cốc nước, cách tuyệt vời để minh họa cho những gì tôi đang muốn con hiểu.

Tôi hỏi con: “Con có thấy nước đang rất trong đúng không, đó là cơ thể chúng ta lúc đang bình tĩnh. Chúng ta có thể suy nghĩ một cách rõ ràng.”

Sau đó tôi đổ một thìa baking soda vào và khuấy lên.

“Còn đây là khi chúng ta bị chi phối bởi cảm xúc, ví dụ như giận giữ chẳng hạn. Trông cốc nước lúc này ra sao?”

“Trông rất đục ạ” – thằng bé trả lời.

“Con có thể nhìn xuyên qua nước được nữa không?”.