Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển: Năm học của nhiều đổi mới

(Giáo dục) - Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển trao đổi xung quanh vấn đề lạm thu, chương trình sách giáo khoa mới, thực hiện Thông tư 30 trong năm học mới 2015-2016.

Năm học mới 2015 - 2016 có gì đặc biệt?

Lễ khai giảng ở nước ngoài diễn ra như thế nào?

Thư Chủ tịch nước gửi thầy cô, học sinh nhân ngày khai giảng

- Xin Thứ trưởng cho biết những nét mới của năm học 2015-2016?

- Năm học 2015-2016 sẽ tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện, trong đó nhiệm vụ trọng tâm là triển khai những yêu cầu mới của chương trình - SGK.

Tuy chúng ta đang xây dựng chương trình và từng bước triển khai những yêu cầu mới, nhưng những vấn đề đã đúng, được khẳng định thì triển khai ngay không cần đợi chương trình - SGK mới. Đó là những vấn đề trực tiếp liên quan nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông như đổi mới thi, kiểm tra đánh giá, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, dạy theo công nghệ lớp 1…

- Năm nay, Bộ GD&ĐT tiếp tục áp dụng Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học. Sau một năm thực hiện, Thứ trưởng đánh giá như thế nào?

- Năm học vừa qua lần đầu thực hiện Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học. Tuy trước đó, chúng ta có quá trình thử nghiệm 2 năm ở mô hình trường học mới, nhưng khi triển khai đại trà cũng có những khó khăn.

Về cơ bản, chúng tôi đánh giá Thông tư 30 đã được xã hội thừa nhận và đóng góp tích cực vào việc đổi mới đánh giá, cũng như nâng cao chất lượng học sinh tiểu học theo tinh thần thay đổi quan điểm về vai trò của việc đánh giá.

Nếu trước kia chỉ là đánh giá kết quả học tập và chỉ tập trung học sinh tiếp thu được bao nhiêu kiến thức thì bây giờ đổi mới đánh giá này phải giúp học sinh ngày càng tốt hơn một cách toàn diện.

Tuy nhiên, năm đầu triển khai nên còn những khó khăn, như: Một số người vẫn hiểu kiểm tra đánh giá chỉ là việc xác định trình độ của học sinh. Bên cạnh đó, Thông tư 30 đòi hỏi phải có sự tham gia của phụ huynh, xã hội, cùng nhà trường theo dõi, nhận xét, hướng dẫn học sinh, nhưng nhiều gia đình chưa ý thức được trách nhiệm này và chưa chủ động tham gia.

Ngoài ra, ngành giáo dục ở một số nơi giải thích chưa kỹ, đồng thời nhiều giáo viên chưa quen với việc theo dõi, đánh giá, nhận xét, hướng dẫn học sinh trong suốt quá trình dạy học, chưa biết làm thế nào để phối hợp hiệu quả với phụ huynh, tập thể trong nhà trường và ngoài xã hội để đánh giá học sinh.

Nhiều trường quản lý còn mang phong cách hành chính nên lắm việc sổ sách, khiến giáo viên mất nhiều công sức. Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo giảm bớt sổ sách, đổi mới việc dự giờ thăm lớp và nhận xét đánh giá giáo viên để họ có thời gian tập trung công việc chuyên môn.

Một số trường chưa làm tốt việc này nên chúng ta cần đổi mới phong cách quản lý từ các cấp quản lý cho đến ban giám hiệu, từng tổ chuyên môn và giáo viên.

- Nhưng giáo viên kêu quá vất vả khi thực hiện Thông tư 30, thưa ông?

- Thực chất của thông tư này không phải giao nhiều việc cho giáo viên. Giáo viên vẫn có nhiệm vụ chấm bài, nhận xét, hướng dẫn học sinh vượt qua khó khăn, động viên học sinh trong học tập.

Lâu nay, chúng ta làm theo phong cách, quan điểm cũ, bây giờ phải nhận thức lại vai trò và những công việc của kiểm tra đánh giá cho đầy đủ hơn. Vì mới chuyển đổi nên giáo viên có những khó khăn nhất định, nghĩ là thêm việc nhưng bản chất không phải. Có khó khăn hơn, nhưng tôi nghĩ họ sẽ quen dần.

Nhiều giáo viên đã tiến bộ từ đầu năm học đến cuối năm học, sự ủng hộ đối với Thông tư 30 ngày càng nhiều hơn.

- Bộ GD&ĐT có chỉ đạo gì tới các trường trong năm học mới để thực hiện Thông tư 30 tốt hơn?

- Bộ đã chỉ đạo nhiều việc như tiếp tục tuyên truyền trong đội ngũ giáo viên, phụ huynh học sinh, cũng như toàn xã hội để đạt được nhận thức mới đầy đủ hơn về vai trò của hoạt động kiểm tra đánh giá; tiếp tục đổi mới phong cách quản lý trong nhà trường để giảm bớt yêu cầu về hành chính, tạo điều kiện cho giáo viên tập trung việc chuyên môn, trong đó có đổi mới kiểm tra đánh giá.

Chúng tôi cũng đã chỉ đạo phải tiếp tục theo dõi, hướng dẫn giúp đỡ để giáo viên có thể ngày càng quen hơn, tốt hơn việc kiểm tra đánh giá học sinh theo yêu cầu của thông tư mới. Bộ cũng thường xuyên tổ chức hội thảo và cũng có phần hỏi đáp trên mạng để hỗ trợ trao đổi của giáo viên các nơi khác nhau trong việc làm thế nào thực hiện thông tư một cách hiệu quả, nhẹ nhàng.

- Về triển khai dạy tích hợp, năm học này, Bộ GD&ĐT chỉ đạo thực hiện như thế nào?

- Chúng ta hướng tới việc dạy học sinh có khả năng vận dụng tổng hợp kiến thức để giải quyết hiệu quả những vấn đề trong thực tiễn dạy và học. Như vậy, trên cơ sở chương trình hiện hành, chúng ta vẫn có thể hướng dẫn học sinh tập vận dụng kiến thức tổng hợp; xây dựng những chuyên đề dạy học tích hợp, tổ chức cho học sinh trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học kỹ thuật cũng chính là những hình thức có hiệu quả để cho học sinh có điều kiện vận dụng kiến thức một cách tổng hợp.

Chúng ta tổ chức nhiều hình thức bồi dưỡng để nâng cao năng lực vận dụng kiến thức của giáo viên cũng chính là để họ tăng cường khả năng vận dụng kiến thức của các lĩnh vực khác nhau khi hướng dẫn học sinh giải quyết các vấn đề thực tiễn. Việc này đang làm và vẫn tiếp tục thực hiện để khi có chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo viên thực hiện bình thường.

Việc thu chi hàng năm của các trường, Bộ GD&ĐT đã có văn bản quy định chi tiết nội dung liên quan những vấn đề như học phí, đồng phục...

Một số khoản về bảo hiểm là tự nguyện đóng góp, trường không được bắt buộc học sinh, cũng không khuyến khích nhà trường thu hộ các đơn vị bảo hiểm.

Những khoản đóng góp khác từ phụ huynh, từ những người ngoài nhà trường, cũng đã có thông tư hướng dẫn quản lý, sử dụng.

Nhà trường mua sắm, sử dụng vào việc gì phải công khai dự toán, bảo đảm sự giám sát của người đóng góp trước và trong quá trình thu chi, thanh quyết toán công khai, đảm bảo tính hiệu quả và chất lượng của công trình, tránh chi lãng phí, chi sai mục đích.