Những khác biệt của chương trình, sách giáo khoa mới

Trong giai đoạn giáo dục phổ thông, học sinh phải được trang bị kiến thức nền tảng, hình thành cơ bản phương pháp tự học, hình thành nhân cách người công dân cho học sinh để học xong trung học cơ sở có thể sống được.

Giai đoạn này cũng cần gợi ý cho học sinh biết năng lực, ý thích của mình, hiểu được đơn giản nghề nghiệp ngoài xã hội để có nền tảng vững chắc, chọn tiếp học trung học phổ thông hay ra ngoài đời vừa học vừa làm hay học nghề.

Học sinh sẽ được trải nghiệm thực tế thay vì chỉ ngồi suy ngẫm trong lớp học. (Ảnh: TTXVN)

Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, dạy học phân hóa, sẽ có các môn tự chọn, các chuyên đề học tập, cung cấp kiến thức các em muốn nâng cao, cung cấp kiến thức nhóm ngành nghề xã hội để các em tự biết khả năng và lựa chọn phát triển tiếp. 

Chương trình thiết kế mở nhằm đáp ứng cao nguyện vọng của mọi học sinh trong khả năng nhà trường, có thể tăng giáo viên, cơ sở, mời nhiều người ngoài hơn, cơ quan văn hóa, doanh nghiệp, mối liên kết các trường dễ hơn, kết hợp học sinh trường này trường kia, tăng khả năng đáp ứng của trường.

Định hướng nghề giúp các em lựa chọn nghề dễ dàng hơn, giúp tuyển sinh đại học dễ hơn, tâm thế vào đại học tốt hơn, có năng lực hoạt động nhóm, giải quyết vấn đề, trình bày…

Loại bỏ kiến thức vụn vặt, hàn lâm chưa cần thiết

Trước nhiều ý kiến lo ngại việc chương trình phổ thông dừng ở lớp 9 thay vì lớp 12 như trước đây sẽ khiến kiến thức bị dồn lại nhiều hơn, học phân hóa và tự chọn ở các lớp trung học phổ thông cũng làm chương trình học lớn hơn, Thứ trưởng Hiển khẳng định học sinh sẽ học nhẹ hơn.

"Sắp tới, kiến thức vụn vặt hay quá khó, chưa cần trang bị ở cấp phổ thông sẽ được bỏ đi, tăng vận dụng thực tế tăng, góp phần hình thành năng lực chung cho học sinh. Các môn học tích hợp nhiều hơn và được sắp xếp lại nên sẽ giảm số môn, kiến thức liên quan sắp gần nhau, liên hệ và không dạy đi dạy lại. Nhiều chuyên đề, môn tự chọn, học sinh phổ thông học nhiều thứ hơn nhưng từng em không học nhiều như bây giờ, toàn diện nhưng phát triển cá nhân,” ông Hiển chia sẻ.

Phân tích cụ thể hơn, ông Hiển cho rằng hiện nay, học sinh ngồi “cày” nhiều, thi Pisa, học sinh giỏi nhiều nhưng năng lực chung hình thành ít, kỹ năng sống ít, giáo dục đạo đức chưa thực sự thành công do không thiết kế nội dung môn học phù hợp. Môn ngoại ngữ không rèn được bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.

Nhưng chương trình mới sẽ thay đổi. Các môn năng khiếu như mỹ thuật, âm nhạc.. không yêu cầu tất cả học sinh bằng nhau, không phải thành họa sỹ, ca sỹ mà quan trọng là hình thành năng lực thẩm mỹ. Học hát, học vẽ là để đời sống tinh thần vui hơn. Dạy về thể dục thể thao giúp các em thích rèn luyện thân thể, không phải nhảy cao, nhảy xa bao nhiêu.

Chương trình mới coi trọng giáo dục trong lớp nhưng đồng thời coi trọng hoạt động xã hội trải nghiệm của học sinh. Không phải ngồi trong lớp rao giảng cuộc sống và suy ngẫm mà cho học sinh hoạt động thật trong đời sống xã hội để rèn luyện kỹ năng sống, rèn luyện đạo đức, niềm tin của học sinh, năng lực giao tiếp ứng xử, giải quyết mâu thuẫn.

Cùng với chương trình mới, phương pháp dạy, kiểm tra đánh giá cũng mới như phương pháp nghiên cứu khoa học, dạy theo dự án, mô hình trường tiểu học mới, công nghệ giáo dục, dạy học theo dự án, dạy học thông qua di sản... Kiểm tra đánh giá không chỉ qua mấy bài kiểm tra mà qua dự án, sản phẩm các em làm được, qua quan sát hành xử của các em hàng ngày.

“Những phương pháp này đã và đang được Bộ thực nghiệm và bước đầu thành công, giúp việc viết chương trình, sách giáo khoa mới tự tin hơn,” ông Hiển nói./.