PGS Văn Như Cương và quan điểm giáo dục làm người tử tế

"Thầy đã có hàng trăm lần đứng phát biểu tại nơi này nhưng hôm nay thấy tâm trạng và nghẹn ngào, xúc động lắm”, thầy Khánh nói trong giờ phút chia tay học trò.

Thu Phương, học sinh của trường Hoa Lư A, kể khi cô bé bước vào lớp 10, còn lạ lẫm, thấy lớp đang lao động dọn bãi rác, thầy Khánh tham gia làm cùng rồi hỏi: “Các em có mệt không?”.

Thầy hiệu trưởng - người đứng đầu toàn trường - tưởng xa lạ và uy quyền bỗng chốc gần gũi, nở nụ cười hiền như ông bụt. Kỷ niệm thầy Khánh dọn rác cùng học trò đã khắc sâu vào tâm hồn nữ sinh đầu cấp với tình yêu mến và kính trọng. 

Trong cuốn lưu bút, những dòng chữ nghiêng nghiêng, các em bày tỏ thầy là thần tượng, đã ảnh hưởng cuộc đời các em theo cách quan trọng nào đó. 

“Em còn nhớ mỗi lúc dắt xe vào trường, thầy luôn đứng ở sân, lặng lẽ dõi theo đoàn học sinh đến lớp. Hình ảnh người thầy nhặt từng mẩu giấy, lon nước ngọt... mà học sinh để lại khiến em phải suy nghĩ. Bóng dáng thầy đi dưới sân, nhìn từng lớp học, đã chạm tới trái tim của biết bao học trò nữa...”, một học sinh viết.

Những người truyền cảm hứng sống đẹp

Thầy Nguyễn Trọng Khánh và PGS Văn Như Cương đến từ hai thế hệ và hai thành phố khác nhau, nhưng họ đã cho thấy cách giáo dục nghiêm khắc hay yêu thương đều cảm hóa được học sinh nếu xuất phát từ tình yêu thương thật sự.

Chính cuộc đời và tâm hồn cao thượng của họ đã lan tỏa đến từng học trò. Trái tim các em sẽ đập chung một nhịp với những thần tượng của mình ở môi trường sư phạm. 

Có thể cũng chính từ sự quan tâm và giáo dục như thế mà xã hội có những hình ảnh đẹp của học sinh THPT Lê Hồng Phong, TP.HCM, cúi đầu chào bác bảo vệ mỗi ngày.

Ông Nguyễn Văn Lũy (71 tuổi) - người xuất hiện trong clip được học sinh cúi chào - kể sáng nào ông cũng nhận được rất nhiều cái cúi đầu của học sinh khi đến lớp. Hành động tôn trọng của con trẻ lan tỏa đến phụ huynh, nhiều người biếu ông hộp cơm, bánh ướt hay sữa đậu nành trong giờ làm việc vất vả.

Ở câu chuyện ấy, chính học sinh lại truyền cảm hứng về sự tử tế cho người lớn bằng hành động nhỏ bé mà ý nghĩa của mình. Lời chào cao hơn mâm cỗ.

Cũng chính câu chuyện ấy nhắc chúng ta rằng với học sinh, trường học là xã hội thu nhỏ đầu tiên mà các em tiếp xúc. Ở đó, con người dù cương vị nào, thầy hiệu trưởng hay bác bảo vệ, nếu làm việc hết lòng vì học trò, sẽ đều nhận được sự trân quý, yêu thương.

Những câu chuyện thấm đẫm tình người nơi trường học như thế còn nhiều lắm. Đó là hình ảnh TS Bùi Quý Lực (khoa Cơ khí Chế tạo máy, ĐH Bách khoa Hà Nội) trốn viện để đứng lớp giảng bài cho sinh viên trong buổi học cuối cùng trước kỳ thi khiến nhiều người yêu mến. Hình ảnh người thầy còn mặc nguyên quần áo của bệnh viện đứng lớp đủ để nói lên tất cả.

Tháng 2 vừa qua, hàng trăm giáo viên, phụ huynh trường THCS Trần Quốc Toản, Quảng Ninh, đứng xếp hàng hiến máu cứu học sinh lớp 6 bị tai nạn. Hay mỗi ngày, cứ 7h sáng, hiệu trưởng, giáo viên, bảo vệ trường Tiểu học Tràng An, Hà Nội, lại ra tận ngoài cổng trường đón học sinh...

Học sinh THPT Lê Hồng Phong, TP.HCM, cúi đầu chào bác bảo vệ.

Nói về những hành động đẹp trong trường học, thầy Bùi Gia Hiếu - Hiệu trưởng trường THPT Nhân Việt, TP.HCM - cho rằng thực ra, những câu chuyện tưởng chừng như cổ tích vẫn tồn tại xung quanh chúng ta trong cuộc sống. 

Ngoài những khẩu hiệu chung như "Tiên học lễ, hậu học văn", trường Nhân Việt có quy định cụ thể hướng dẫn học sinh chào hỏi từ nhiều năm nay như cúi gập người trong 2 giây, gập người về trước 30 độ. Hình ảnh các em chào bác bảo vệ trong trường cũng không còn xa lạ nữa. 

Thầy Trịnh Quỳnh, giáo viên Ngữ văn trường THPT Lương Thế Vinh, Nam Định, nói những tấm gương như thầy Nguyễn Trọng Khánh, PGS Văn Như Cương đều khiến người khác ngưỡng mộ. Họ bình dị trong từng con chữ, từng bài học cuộc đời và trao lại cho học trò đi sau những "chuyến đò tri thức". Họ biết dùng kỷ luật và tình thương để nuôi dưỡng tâm hồn thế hệ mầm non của đất nước.

Họ là tấm gương sáng cho chân lý: “Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để lưu lại dấu ấn trên mặt đất, trong trái tim người khác” như Xu khôm linxki từng nói.

Theo thầy Trịnh Quỳnh, hiện nay, nhiều giáo viên vẫn lựa chọn vấn đề tiêu cực của cuộc sống, thậm chí đề cập một cách trực tiếp để học sinh phê phán, chỉ ra biểu hiện xấu của vấn đề như một cách phản biện xã hội.

Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào mảng tối ấy, bạn có thể sẽ dần đánh mất niềm tin và hy vọng. Đến khi bàn luận về điều tốt đẹp, việc tử tế, những cống hiến âm thầm, người ta lại nghi ngờ đó là sự giả tạo.

Nam giáo viên cũng cho rằng có những người nghĩ thầy cô dạy nghị luận xã hội trong môn Ngữ văn hay dạy Giáo dục Công dân thực ra là "làm màu", cho rằng sách vở và thực tế khác xa nhau. Nhưng những câu chuyện truyền cảm hứng gần đây trong trường học đã khiến người tiêu cực cũng phải suy nghĩ lại.

Ở đó, những thầy cô hết mực yêu thương học trò như PGS Văn Như Cương là người truyền cảm hứng, đồng thời cũng là "bài học trực quan" nhất cho thế hệ trẻ hôm nay rèn tâm, luyện chữ trong môi trường sư phạm nhiều tiếng cười và cả những giọt nước mắt yêu thương.