Hành trình gieo chữ trên cảng Đà Nẵng của những người lính

Những đứa học trò nghèo "gùi" trên vai bộn bề những vất vả, lo toan của cuộc sống đến lớp. Những người lính suốt ngày miệt mài trên thao trường tối tối vẫn đứng trên bục giảng, lòng tràn đầy nhiệt huyết truyền dạy kiến thức cho các em nhỏ... Đó chính là những hình ảnh rất đỗi quen thuộc của lớp học tình thương tại đồn Biên phòng cảng Sông Hàn (TP. Đà Nẵng) suốt bao nhiêu năm qua.

Các chiến sỹ đông Biên phòng cảng Sông Hàn đang tập viết cho học trò.

Lớp học tình thương trên đất vạn chài

Hôm ấy, TP. Đà Nẵng trở lạnh đột ngột, những cơn gió lạnh từ biển lùa vào khiến những tấm áo mỏng manh đang "dính" trên người tụi nhỏ bay phấp phới. Hai hàm răng đôi lúc lại đập vào nhau nghe lộp cộp, nhưng gương mặt chúng vẫn rạng rỡ nụ cười, í ới gọi nhau đến lớp. Với các em, có lẽ niềm vui được đi học còn lớn hơn cái tiết trời giá rét mà các em đang phải đối mặt.

Dù đã 19h15, trễ đến gần nửa tiếng so với giờ lên lớp nhưng các "thầy" vẫn kiên trì đứng đợi, chốc chốc hai tay lại xoa xoa vào nhau cho bớt rét. Bỗng đôi mắt các "thầy" trở nên rực sáng, xa xa trong ánh đèn đường đục mờ là thấp thoáng bóng hình quen thuộc, những đứa học trò nghèo khó đã gắn bó với các chiến sỹ ở đồn Biên phòng cảng Sông Hàn suốt bao nhiêu năm qua.

Qua lời kể của các anh, chúng tôi được hiểu thêm về hoàn cảnh của những em học trò trong lớp học đặc biệt này. Các em đều là con của các gia đình nằm trong diện hộ nghèo ở phường Thuận Phước, quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng. Đối với xóm chài nghèo này đến cái ăn, cái mặc còn khó chứ nói chi chuyện cắp sách tới trường. Tuổi thơ của các em là những ngày tháng cơ cực, rong ruổi cùng cha mẹ trên những chuyến đò mưu sinh. Cũng vì suốt ngày lênh đênh trên mặt biển, góp nhặt từng cọng tôm, con cá phụ kiếm cái ăn cho gia đình nên dù đã 13, 14 tuổi đầu nhưng cái chữ đối với các em rất... xa xỉ.

Sau đó, TP. Đà Nẵng thực hiện chính sách tái định cư cho người nghèo, gia đình các em vì thế cũng được chuyển đến sống tại các chung cư cao tầng ở phường Thuận Phước. Tuy nhiên, dù đã có một mái nhà khang trang nhưng cuộc sống của các gia đình vẫn thiếu thốn trăm bề, các em lại thuộc dạng "quá lứa, lỡ thì" nên không có bất cứ một trường, lớp nào chịu nhận những học sinh nhập học lớp 1 ở độ tuổi 12 trở lên, vì thế các em vốn đã thất học nay lại càng thiệt thòi hơn.

Trước tình hình đó, sở Giáo dục & Đào tạo TP. Đà Nẵng đã phối hợp với Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng Đà Nẵng triển khai thí điểm mô hình lớp học tình thương, với mục đích xóa mù chữ cho những người không có điều kiện đến trường. Đến đầu năm 2006, lớp học tình thương chính thức đi vào hoạt động, mà những người trực tiếp giảng dạy không ai khác chính là những người lính mang quân hàm xanh đang làm nhiệm vụ trên cảng Đà Nẵng.

Vậy là đều đặn vào 19h tối 3, 5, 7 hàng tuần, đồn biên phòng cảng Sông Hàn lại ngập tràn tiếng cười, nói của thầy và trò lớp học tình thương. Với những đứa trẻ ở xóm vạn chài nghèo có lẽ việc được đi học là điều chúng không bao giờ dám mơ tới. Nhưng nay ước mơ ấy đã trở thành hiện thực cho nên các em đến trường với tất cả niềm đam mê và khao khát, cho dù bất kể là cái nóng oi ả của những đêm hè, hay cái lạnh đến run người của ngày đông vẫn không thể làm chùn bước các em. Còn đối với những người lính biên phòng, những năm tháng gắn bó khăng khít cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc với người dân nơi đây đã giúp các anh hiểu được phần nào những thiệt thòi mà các em nhỏ phải đối mặt cho nên các "thầy" đến lớp với một tấm lòng đặc biệt, đó không chỉ tình thương mà còn là bao nhiêu kỳ vọng về một ngày mai tươi sáng hơn cho các em.

Đến năm 2010, những nỗ lực không biết mệt mỏi của thầy và trò lớp học tình thương đã được đền đáp xứng đáng khi phường Thuận Phước trở thành địa phương đầu tiên trên toàn TP. Đà Nẵng xóa xong nạn mù chữ. Không ngủ yên trên chiến thắng, vừa hoàn thành xong công tác "xóa mù" cho người dân, các chiến sỹ bộ đội biên phòng lập tức chuyển sang dạy học cho những trẻ em khuyết tật, thiểu năng trí tuệ trên địa bàn. Sau tròn 8 năm triển khai mô hình lớp học tình thương, đồn Biên phòng cảng Sông Hàn đã mở được 9 lớp học, xóa mù chữ cho hơn 200 người dân, đồng thời thắt chặt hơn nữa mối quan hệ gắn bó keo sơn giữa quân và dân trên địa bàn.

Phút trải lòng của những người "thầy" mang quân hàm xanh

Lúc chúng tôi đến lớp học tình thương cũng là lúc các gia đình đang rộn ràng sửa soạn đón tết. Ngoài trời rét căm căm, nhưng trong lớp người giáo viên trẻ trên bục giảng hăng say giảng giải, chợt anh dừng lại khi bắt gặp cái nhìn ngơ ngác của đứa học trò nhỏ, người chiến sỹ trẻ vội đến bên em để tận tình chỉ bảo những chỗ em chưa rõ. Với các anh những khó khăn trong công tác đôi lúc khiến họ phải chau mày lắc đầu thế nhưng điều đó không khiến các anh từ bỏ tâm nguyện của mình là đem lại kiến thức cho những người bất hạnh.

Anh Lê Phương, chính trị viên đồn Biên phòng cảng Sông Hàn chia sẻ: "Để xây dựng được một lớp học với những con người kém may mắn này các chiến sỹ đến từng hộ gia đình để thuyết phục, vận động các em tới lớp học. Lớp hiện tại có 12 em theo học đều có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Em Nguyễn Tiến Sỹ (15 tuổi) là trường hợp đặc biệt khi em bị thiểu năng đồng thời cơ thể lại quá sức nhỏ bé, em chỉ cao khoảng 1m20 người còi cọc, em nhìn mọi thứ xung quanh bằng đôi mắt vô hồn ngơ ngác, gia đình nghèo khó mang trên mình nhiều khiếm khuyết bẩm sinh nhưng không vì thế mà em bỏ học, trước sự quan tâm của người người thầy đầy nhiệt huyết đôi mắt em bừng sáng niềm vui và hy vọng. Em Nguyễn Thị Phệ lại đến lớp chỉ với nụ cười bởi em bị câm bẩm sinh, em biểu đạt tình cảm với mọi người có lẽ bằng cái nhìn thân thiện và nụ cười trên môi. Nhưng không vì thế mà mặc cảm với cuộc đời này, em vẫn hòa mình vào lớp học tình thương để những câu chữ là hành trang cho em trên đường đời...".

Những em nhỏ tật nguyền ngay cả việc sinh hoạt hàng ngày đã khó nói gì đến việc học để biết chữ, biết cộng biết trừ. Điều khiến chúng tôi đau lòng hơn nữa đó là hình ảnh các em "kém may mắn" ngồi nhìn lên bục giảng với đôi mặt ngờ nghệch. Đối với người bình thường một việc họ cho là quá dễ dàng cũng là thứ quá khó đối với các em. Để các em viết được một chữ cái, một con số, các cán bộ chiến sỹ đã phải mất một thời gian dài chỉ bảo.

Ngoài ra sự chênh lệch về độ tuổi, cũng như xuất thân đặc biệt của các em khiến việc giảng dạy cũng là một vấn đề hết sức khó khăn. Hầu hết mỗi em học sinh ở đây đều cần một phương pháp dạy riêng biệt. Vì thế để các em có điều kiện tiếp cận kiến thức nhanh nhất các chiến sỹ đảm nhận công tác dạy học ở đây đã phải bám sát theo giáo trình chung của bộ giáo dục, đồng thời nghiên cứu sáng tạo thêm các kỹ năng để truyền đạt cho từng em một cách dễ hiểu nhất. Sau mỗi tuần học các chiến sỹ lại cần mẫn để tập hợp các em một lần tại hộ gia đình để củng cố lại kiến thức đồng thời giao lưu thắt chặt hơn nữa tình cảm giữa thầy và trò.

Cuộc đời này ai cũng có ước mơ

Từ khi thành lập đến nay, đã có hai thế hệ chiến sỹ nhận trách nhiệm đứng lớp. Những người lính đặt nền móng đầu tiên cho lớp học tình thương là các đồng chí Hồ Minh Châu, Nguyễn Văn Dũng, Phan Châu Chinh. Sau năm 2010, bộ ba chiến sỹ trẻ Lê Hữu Trung, Nguyễn Mạnh Hà, Lê Hồng Đức tiếp tục sứ mệnh thiêng liêng của lớp đàn anh đi trước. Các đồng chí dù có cách biệt tuổi tác nhưng điểm chung dễ nhận thấy ở họ là lòng nhiệt huyết, sự đam mê và tình thương vô hạn mà các anh dành cho học trò nơi đây.

Tám năm với gần 3.000 ngày "lăn lộn" cùng học trò xóm vạn chài đã có những lúc các anh cảm thấy bất lực nhưng chính bởi sự yêu thương, đồng cảm với hoàn cảnh các em mà các chiến sỹ biên phòng nơi đây vẫn không quản ngại khó khăn, vất vả vẫn cùng nhau duy trì lớp học đặc biệt này. Điều duy nhất mà các chiến sỹ hướng đến chính là đem lại ánh sáng cho những con người kém may mắn trong cuộc sống. Bởi các anh biết rằng mỗi con người trong cuộc đời này ai cũng có ước mơ và dù là nhỏ nhoi hay to lớn ước mơ cũng chính là niềm tin khát vọng sống mãnh liệt của con người.

Lớp học đặc biệt

Lớp học tình thương mở ra với mục đích xóa mù chữ cho mọi tầng lớp nhân dân. Do vậy, ngoài những trẻ em ở độ tuổi đến trường trên địa bàn, lớp học còn hướng đến cả những người lớn tuổi không có điều kiện học tập như các cô bán vé số, anh chạy xe thồ... những người học trò mà tuổi đời có khi còn gấp hai, gấp ba lần tuổi của thầy.

Theo Bạch Hưng - Lưu Thương - Doisongvaphapluat