Cần nghiên cứu thay đổi phương thức đầu tư nhà ở xã hội

Song, trong thời gian qua, quá trình xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp ở đô thị còn nhiều vấn đề bất cập. Cụ thể, những thủ tục quy trình được cấp phép nhà ở xã hội vẫn còn rất phức tạp, mất nhiều thời gian, lợi nhuận mang lại không cao, nhà đầu tư mất tính tự chủ. Do đó, chưa hấp dẫn những nhà đầu tư, tỷ trọng nhà ở xã hội do các doanh nghiệp đầu tư còn rất ít.

Bên cạnh đó, giá thành khi bán vốn dĩ theo quy định pháp luật phải được cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định bởi lẽ nhà đầu tư luôn có ý muốn tăng cao giá thành xây dựng, giá phân bổ chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, chi phí xây dựng hạ tầng, chi phí khác… dẫn tới cơ chế “xin - cho”, thủ tục kéo dài, phức tạp. Chưa kể, nhà đầu tư luôn muốn có mức giá thành mang đến lợi nhuận cao nhất, trong khi quy định chỉ được hưởng lãi suất 10%.

Do đó, ông Hùng cho rằng, cơ quan quản lý Nhà nước phải có các quy định chi tiết định mức kinh tế kỹ thuật để bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư cũng như các đối tượng được mua nhà.

Ngoài ra, sự chênh lệnh giá với nhà ở thương mại vì được hưởng ưu đãi dẫn tới dễ nảy sinh tiêu cực trong phân phối không đúng đối tượng nên đòi hỏi sự kiểm tra giám sát nghiêm ngặt và tình trạng mua đi bán lại mặc dù có quy định sau 5 năm mới được quyền chuyển nhượng song trong thực tế họ lách luật bằng cách cho ở nhờ, bán giấy viết tay...

Trước thực trạng này, ông Trần Ngọc Hùng đề xuất, cần nghiên cứu thay đổi phương thức đầu tư xây dựng nhà ở xã hội hoàn toàn theo cơ chế thị trường và Nhà nước cần tập trung hỗ trợ trực tiếp cho đối tượng được mua nhà. Đồng thời, Nhà nước không miễn giảm bất cứ một khoản chi phí nào.

Các doanh nghiệp địa ốc hoàn toàn đầu tư dự án như nhà ở thương mại song phải dành tỷ lệ % (từ 20-50% tùy từng dự án) theo quy hoạch để xây dựng nhà ở giá rẻ với diện tích từ 25-45m2/căn, vật liệu xây dựng thông thường, chất lượng bảo đảm an toàn cho người sử dụng.

Theo đó, toàn bộ khoản thu được (mà trước đây sẽ được miễn giảm) Nhà nước đưa vào quỹ phát triển nhà ở xã hội (cùng với những khoản tài chính do ngân sách Nhà nước cấp) để trực tiếp hỗ trợ cho đối tượng thu nhập thấp (thông qua hình thức trả góp tới 20 năm lãi suất thấp do Ngân hàng chính sách hay quỹ phát triển nhà tổ chức cho vay/bù lỗ lãi suất cho Ngân hàng thương mại.) Các đối tượng thu nhập thấp khi mua nhà, trả góp được hưởng lãi suất thấp từ 0,5-1% như hiện đang được áp dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới.