Cha mẹ đừng coi thường chứng trầm cảm ở trẻ

Trong thực tế, nhiều trẻ trầm cảm bị cha mẹ kết tội nhút nhát, lười biếng, cứng đầu, không biết nghe lời. Không ít trường hợp trẻ trầm cảm bị chẩn đoán nhầm thành rối loạn tăng động giảm chú ý, phản ứng tạm thời với stress… 

Một đứa trẻ trước đây thường chơi đùa với bạn bè nay đột nhiên chỉ thích ở một mình, chẳng có mối quan tâm gì đặt biệt, trò chơi trước đây từng gây hứng thú nay chẳng mấy ý nghĩa với trẻ... Đó có thể là những biểu hiện của bệnh trầm cảm.

Báo cáo Sức khỏe vị thành niên Thế giới 2014 nêu rõ trầm cảm là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh tật và tàn tật ở độ tuổi vị thành niên (10-19 tuổi), quá nửa các rối loạn tâm thần xuất hiện trước tuổi 14 nhưng thường bị bỏ sót. 

Bác sĩ Trần Thu Thủy, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trầm cảm ở trẻ em bao gồm các rối loạn cảm xúc như loạn khí sắc, trầm cảm điển hình hoặc rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Đây là bệnh sức khỏe tâm thần trầm trọng, có thể ảnh hưởng tới những trẻ rất nhỏ tuổi. 

Trầm cảm có nguy cơ tái phát rất cao, đợt sau nặng hơn đợt trước và có thể dẫn tới toan tính tự tử, tự tử thành công. Trẻ em từng bị một đợt trầm cảm có nguy cơ bị đợt tiếp theo trong vòng 5 năm. Phát hiện sớm và can thiệp tốt là điều hết sức quan trọng ngay trong lần trầm cảm đầu tiên. 

Ảnh minh họa

Những yếu tố làm tăng nguy cơ trầm cảm ở trẻ em 

- Gặp căng thẳng, trải qua mất mát 

- Rối loạn chú ý, rối loạn hành vi 

- Mắc bệnh mạn tính 

- Gặp khó khăn trong học tập 

- Nghiện thuốc lá, rượu hay ma túy 

- Gia đình có người bị trầm cảm.

Biểu hiện trầm cảm ở trẻ em

Buồn rầu không nhất thiết đồng nghĩa với trầm cảm. Cũng là điều bình thường nếu trẻ đau khổ khi bị mất mát hoặc buồn bã vì bị bạn bè chơi xấu, chuyện này thường chỉ kéo dài vài ngày. 

Nếu tình trạng rầu rĩ kéo dài vài tuần hoặc có vẻ ảnh hưởng tới các hoạt động thường kỳ và quan hệ của trẻ thì cần nghĩ tới trầm cảm. Trầm cảm không phải là sự thay đổi nhất thời của cảm xúc, đó là cảm giác vô vọng kéo dài, là sự thiếu hụt năng lượng và nhiệt tình kéo trường diễn trong vài tuần, vài tháng, thậm chí là vài năm.

Một trong các biểu hiện quan trọng của trầm cảm chính là sự bực bội mãn tính. Trẻ bị trầm cảm có thể gặp khó khăn trong quan hệ với bạn bè và gia đình, hoặc bị thay đổi cảm xúc quá mức. Chúng thường tỏ ra lãnh đạm, không có khả năng tập trung, thiếu sức sống, thiếu nhiệt huyết và không mấy khi vui vẻ. 

Đôi khi trẻ tỏ ra cáu bẳn, hờn dỗi, thậm chí là hung hăng. Khi đủ lớn chúng thường tự gọi mình là đồ ngốc, là gười vô dụng và vô phương cứu chữa… Trẻ có thể bận rộn với các ý tưởng về chết chóc và thậm chí còn tìm cách tự tử. Trẻ vị thành niên bị trầm cảm có thể lạm dụng rượu hay ma túy, dùng những thứ này để cảm thấy dễ chịu hơn.

Biểu hiện trầm cảm ở trẻ theo từng lứa tuổi: 

Sơ sinh - 3 tuổi 

- Kém ăn, chậm lớn không do nguyên nhân thể lực; 

- Lãnh đạm, không thích chơi đùa, có những cơn cáu giận, ít thể hiện các cảm xúc tích cực nói chung. 

3-5 tuổi 

- Lóng ngóng, hay gặp tai nạn  

- Ám ảnh sợ hay có những nỗi sợ hãi quá mức 

- Trậm trễ hoặc thoái lui trong các mốc phát triển, ví dụ trong kỹ năng ngồi bô 

- Xin lỗi quá mức vì những sai phạm nhỏ như đánh đổ thức ăn, quên dọn đồ chơi... 

6-8 tuổi 

- Có những than phiền rất mơ hồ về thể lực