Ba mẹ ơi: Dạy con tư duy phản biện

Chỉ vài ngày sau khi bước vào cấp 3, gái út về nhà thỏ thẻ: “Mẹ ơi, làm thế nào để có và phát triển tư duy phản biện?”. Cả bố và mẹ đều ngẩn ra, dù “tư duy phản biện” là một trong những từ khóa “hot” trong lĩnh vực giáo dục thời gian gần đây.

Theo các nhà giáo dục, tư duy phản biện giúp trẻ đạt thành công trong học tập cũng như trong cuộc sống sau này. Đó thật sự là một trong những kỹ năng sống cần thiết mà con trẻ phải được rèn luyện.

Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh thế hệ 6x và cả 7x hiện nay cứ bị “đứng hình” hay rơi vào tình trạng lúng túng, bối rối khi con trẻ hỏi về tư duy phản biện. Nguyên do là vì bản thân họ vốn được nuôi dưỡng và giáo dục theo kiểu ở trong gia đình thì “cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, đến trường thì “thầy nói, trò nghe”, sách giáo khoa thì luôn đúng và phải học theo…

Trong cả hai môi trường quan trọng đầu tiên đó, những bậc phụ huynh từ thế hệ 6x đến 7x đều ít được trang bị kỹ năng tranh luận, phản biện mà chỉ luôn được dạy phải biết nghe lời người lớn. Thế nên khi ra trường, bước ra xã hội, không phải ai cũng dám đưa ra ý kiến trái chiều tập thể, hay đủ kỹ năng tranh luận để bảo vệ quan điểm riêng của mình, thậm chí rụt rè, do dự khi phải đưa ra một quyết định nào đó.

Giờ đây, khi tư duy phản biện được xem là một trong những kỹ năng cần thiết, thì những người làm bố mẹ cần phải tạo điều kiện để con trẻ được quyền đặt câu hỏi, có ý kiến riêng ngay từ trong gia đình. Dưới đây là một số cách giúp con trẻ làm quen và phát triển tư duy phản biện.

Phân tích và “sáng tác” một kết thúc khác khi nghe kể chuyện, đọc sách. Các bậc phụ huynh có thể dạy con phản biện từ khi chúng còn rất nhỏ qua những câu chuyện kể cho chúng hàng ngày. Trong khi kể, thỉnh thoảng hãy dừng lại và đề nghị chúng đoán tiếp diễn biến của câu chuyện, hoặc đưa ra một tình huống xử lý khác cho nhân vật, hoặc gợi ý cho chúng kể một câu chuyện sau khi quan sát tranh minh họa trong sách.