Dạy gì cho tân sinh viên?

Lần đầu tiên trong đời, tân sinh viên được làm chủ thời gian, không sợ ai nhắc nhở, hối thúc. Vì thế, nếu họ không có sự định hướng giáo dục ngay từ những ngày đầu bước chân vào giảng đường, để những thói xấu hình thành thì sẽ khó thay đổi về sau. Vậy sinh viên năm thứ nhất cần được trang bị những gì trước bước ngoặt quan trọng này?

Dễ nhiễm thói xấu

Trong các cuộc khảo sát, chúng tôi đưa ra một vấn đề cho sinh viên năm thứ nhất trả lời: Những khó khăn mà bạn phải đối diện khi bước chân vào giảng đường ĐH là gì? Câu trả lời mà chúng tôi nhận được nhiều nhất là quá lo lắng do không tự tổ chức được cuộc sống của mình, như: Cách phân chia thời gian ăn học, ngủ nghỉ, việc sắp xếp mọi thứ cứ rối bời. Tiếp đến là khó khăn trong việc chi tiêu và quản lý tài chính. Lúc nào họ cũng phải tính toán vì sợ hết tiền. Khó khăn xếp thứ ba là lúng túng, không biết lập kế hoạch cho bản thân.

Chưa kể, rất nhiều sinh viên sụt sùi chia sẻ rằng nhớ nhà, nhớ bố mẹ quá, chỉ muốn về. Cá biệt, có sinh viên chuyên đi học trễ, lý do là không có ai đánh thức! Thực tế này đặt ra cho các trường ĐH - đặc biệt là các tổ chức, đoàn thể - phải có kế hoạch hướng dẫn, giúp đỡ tân sinh viên để họ có thể bắt nhịp với môi trường sống mới.

Tân sinh viên nhập học tại Trường ĐH Nguyễn Tất Thành. Ảnh: Tấn Thạnh

Ở bất kỳ trường ĐH, CĐ nào, sau khi nhập học, sinh viên cũng được học tuần giáo dục công dân với những chuyên đề phù hợp. Đó là những bài học công dân dưới dạng truyền thụ lý thuyết có viện dẫn những câu chuyện từ thực tế. Sau đó, sinh viên được chia nhóm thảo luận và viết thu hoạch, có sự đánh giá từ phía nhà trường.

Tuy nhiên, chất lượng các buổi học và sự tác động của các chuyên đề của tuần học này cần được tiếp tục nối dài thông qua những buổi sinh hoạt đoàn thể, các tổ chức như Đoàn thanh niên, hội sinh viên hay các CLB trong nhà trường. Bởi lẽ, sinh viên năm đầu cần nhiều hơn những đợt học tập như thế mới có thể định vị được bản thân để ứng phó tốt với cuộc sống trong suốt thời gian học ở trường.

Các buổi sinh hoạt tiếp theo có thể là sự định hướng của những chuyên gia nhiều kinh nghiệm, do các Đoàn khoa tổ chức hay chính trong chương trình của giảng viên ở các môn học liên quan, nhằm dạy kỹ năng tổ chức cuộc sống, lập kế hoạch cho sinh viên. Tốt nhất là tổ chức cho sinh viên năm nhất gặp gỡ, trao đổi với sinh viên năm hai, ba để họ có thể chia sẻ trực tiếp với nhau, học hỏi lẫn nhau những kinh nghiệm quý,  những bài học hay mà không có sách vở, thầy cô nào dạy. Bản thân các sinh viên năm thứ nhất cũng có thể tham gia các diễn đàn, tìm cách tổ chức cuộc sống cá nhân như thế nào cho phù hợp với cuộc sống xa nhà.