Bí quyết khai mở tư duy học sinh giỏi Lịch sử

Dạy Lịch sử, bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử, giáo viên cần coi trọng việc hướng dẫn, gợi mở để học sinh tự đặt vấn đề suy nghĩ, trao đổi và nghiên cứu; phải nắm được những nguyên tắc và con đường phát triển tư duy học sinh.

7 biện pháp giúp học sinh phát triển tư duy

Để thực hiện tốt vấn đề này, giáo viên Hà Trọng Thái (Trường THPT chuyên Lào Cai) cho rằng, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau đây.

Thứ nhất: Thông báo cho học sinh toàn bộ kế hoạch, nội dung chương trình học tập trong năm học và cả khóa học; đánh dấu những phần kiến thức khó, trọng tâm để các em dành nhiều thời gian suy nghĩ, nhất là kế hoạch ôn luyện trong giai đoạn thi học sinh giỏi tỉnh, khu vực và cấp quốc gia.

Thứ 2: Giới thiệu, hướng dẫn tư liệu đọc thêm cho học sinh, để làm sao học sinh có một bộ sách tham khảo hoàn chỉnh. Quan trọng nhất là các tài liệu có liên quan đến kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, những công trình vừa được công bố có những quan điểm mới tiến bộ.

Thứ 3: Thường xuyên kiểm tra, đánh giá ý thức, kết quả học tập của học sinh. Bổ sung vào đội tuyển những học sinh thực sự có năng lực, trình độ và loại những học sinh không đủ năng lực. Giáo viên cần nắm bắt được thế mạnh và điểm yếu của từng học sinh, trên cơ sở đó đưa ra phương pháp dạy học, thời gian bồi dưỡng thích hợp.

Thứ 4: Chú ý phát hiện những học sinh có năng khiếu vượt trội để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng riêng. Thực tế, đối với học sinh trường chuyên, học sinh chủ yếu là khá, giỏi, nhưng trong số đó sẽ có những học sinh thực sự xuất sắc. Những học sinh này cần phải được tạo điều kiện tốt nhất để phát huy hết năng lực học tập.

Thứ 5: Tất cả học sinh giỏi đều phải được giao nghiên cứu và viết chuyên đề hẹp (đảm bảo tính vừa sức, thiết thực...). Đề tài nghiên cứu, học sinh có thể làm theo nhóm, cá nhân. Một số học sinh xuất sắc có thể tham gia vào các công trình nghiên cứu của giáo viên. Đồng thời, tổ chuyên môn, trường sẽ tổ chức hội thảo để các em báo cáo kết quả nghiên cứu.

Thứ 6: Trước khi lên lớp, giáo viên cần gửi chuyên đề sẽ dạy cho học sinh ít nhất trước 1 tuần kèm theo tên tài liệu tham khảo phục vụ chuyên đề đó để học sinh có thời gian chuẩn bị và tìm hiểu trước. Lưu ý, cả một chuyên đề hoàn chỉnh chứ không phải là tên chuyên đề, hay một số câu hỏi nằm trong chuyên đề đó.

Thứ 7: Trong quá trình lên lớp, giáo viên có thể sử dụng rất nhiều phương pháp dạy học, bởi các phương pháp này đều có những mặt mạnh và hạn chế. Vấn đề ở chỗ giáo viên biết khai thác, vận dụng một cách phù hợp, làm sao hướng tới mục đích thúc đẩy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong việc tiếp thu, khám phá tri thức.

Một trong những phương pháp hiệu quả nhất trong bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử quốc gia là phương pháp dạy học nêu vấn đề.

Theo đó, giáo viên dẫn dắt học sinh vào một tình huống có vấn đề, một tình huống mâu thuẫn. Tình huống này cần rõ ràng. Sau đó, tổ chức hướng dẫn và tạo điều kiện gợi mở, cung cấp một số sự kiện làm nảy sinh và giải quyết vấn đề.