3 bệnh không nên sử dụng thuốc kháng sinh

Khi bị ốm, phương pháp khắc phục đầu tiên bạn thường nghĩ tới là thuốc kháng sinh. Tuy nhiên trên thực tế, với một số bệnh thì thuốc kháng sinh không phải là giải pháp tốt nhất. Những loại thuốc này chống lại vi khuẩn, vì vậy nếu nguyên nhân gây bệnh không phải là vi khuẩn thì việc dùng thuốc kháng sinh sẽ vô tác dụng hoặc gây hại. Điển hình là 3 căn bệnh dưới đây:

Đau họng

Khi bị đau họng, bạn có thể nghĩ do khuẩn liên cầu streptococcus nhưng nguyên nhân này là khá hiếm gặp ở người lớn, chỉ chiếm khoảng 10% trường hợp. Vì vậy 60% người đến khám được bác sĩ kê đơn kháng sinh là không cần thiết.

Đau họng do vi khuẩn streptococcus có biểu hiện là đau họng, sốt và sưng hạch ở cổ, cũng có thể đi kèm với viêm amiđan có mủ. Đau họng gây ra bởi virus - chiếm phần lớn các trường hợp - có biểu hiện nhẹ hơn như chảy nước mũi, ho và có thể đau cơ. Đó là mấu chốt của vấn đề: Vi khuẩn là các vi sinh vật đơn bào có thể bị kháng sinh tiêu diệt. Mặt khác, các thuốc kháng sinh không có hiệu quả chống lại virus. Điều trị nhiễm trùng do virus với những thuốc kháng sinh sẽ không giúp ích cho bạn.

Nếu các triệu chứng của bạn chỉ rõ nguyên nhân là do vi khuẩn, bạn có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm khuẩn liên cầu nhanh. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chẩn đoán khuẩn liên cầu chỉ dựa trên triệu chứng. Tuy nhiên, để chắc chắn bạn vẫn nên làm xét nghiệm.

Phương pháp điều trị truyền thống có hiệu quả nhất với đau họng do khuẩn liên cầu, penicillin là kháng sinh được lựa chọn. Sự lựa chọn mới hơn là azithromycin, còn được gọi là Zpaks có vẻ như không hiệu quả bằng. Z-paks tiêu diệt phổ rộng vi khuẩn vì vậy nó có thể tiêu diệt cả vi khuẩn tốt lẫn vi khuẩn gây đau họng.

Điều trị đau họng do virus, hãy nghỉ ngơi nhiều, uống nhiều chất lỏng và ibuprofen để giảm đau. Thông thường, chúng ta mất khoảng 5, 6 ngày để khỏi đau họng do virus. Trong thời gian đó, bạn nên hạn chế tiếp xúc với người khác để tránh lây bệnh cho họ.

Viêm phế quản cấp

Ho khan, buồn nôn có thể không phải là lý do để bạn dùng kháng sinh, thậm chí nếu bạn đang có rất nhiều đờm, thường là do viêm phế quản cấp.

Khi bị ho ra đờm xanh hoặc vàng, bạn thường lo lắng nhưng đó chính là cách cơ thể làm sạch nhiễm trùng do virus. Nhiễm trùng do vius nghĩa là kháng sinh không có tác dụng. Không nên kê đơn kháng sinh trong trường hợp này, nhưng một nghiên cứu chỉ ra rằng có tới 71% những người bị viêm phế quản cấp được kê kháng sinh.

Điều này có thể do bác sĩ sợ bỏ sót trường hợp viêm phổi với một số dấu hiệu tương tự với viêm phế quản nhưng nguyên nhân có thể là do vi khuẩn. Cả hai bệnh này đều có thể có ho nhiều nhưng viêm phế quản thường đi kèm đau họng nhẹ hoặc sổ mũi. Mặt khác, viêm phổi ngoài triệu chứng ho thường có sốt cao hơn, thở ngắn và đau ngực.

Tình trạng ho có thể kéo dài tới 3 tuần với viêm phế quản, bạn thường sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn từ ngày thứ 4, 5. Nếu vẫn thấy tồi tệ, bạn nên đi khám. Bác sĩ sẽ nghe phổi để loại trừ viêm phổi. Nếu có bất thường hoặc nếu bạn bị sốt hay mạch đập nhanh, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang ngực để chẩn đoán viêm phổi.

Nếu kết quả cho thấy bạn bị viêm phổi, các thuốc kháng sinh sẽ được kê để điều trị. Nhưng nếu chỉ là viêm phế quản, bạn chỉ cần nghỉ ngơi nhiều, uống nhiều nước, dùng thuốc giảm ho đặc biệt là vào buổi tối.

Viêm mũi xoang

Hàng năm, cứ 7 người lớn thì có một người bị nghẹt mũi và bị đau vùng mặt, biểu hiện của viêm mũi hoặc viêm mũi xoang. Trong phần lớn các trường hợp, bệnh này là do virus chứ không phải vi khuẩn. Tới 83% người bệnh được kê kháng sinh.

Nếu bị viêm mũi xoang có sổ mũi, bạn có thể điều trị tại nhà. Thử dùng ibuprofen hoặc acetaminophen để giảm sốt và đau, thuốc làm thông mũi. Bạn cũng có thể dùng thuốc xịt mũi trong 5 ngày.

Có 3 trường hợp có thể được chỉ định dùng thuốc kháng sinh, gồm có các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao và đau xoang mũi, đau ngay từ khi bắt đầu; các triệu chứng kéo dài trên 10 ngày hoặc các triệu chứng ngày càng tồi tệ. Trong những trường hợp này bạn nên đến khám bác sĩ. Bác sĩ có thể sẽ kê Augmentin, một loại kết hợp giữa amoxiclillin và acid clavulanic, cho phép kháng sinh hoạt động hiệu quả hơn.

Khuyến cáo đối với bệnh nhân khi sử dụng thuốc kháng sinh

- Không nên tự ý sử dụng kháng sinh: Hiện nay rất nhiều người tự mua thuốc để điều trị cho dù chưa biết bị bệnh gì, nghĩa là cứ thấy ho, hắt hơi, sổ mũi hoặc hơi sốt là mua kháng sinh về dùng (thậm chí, các bậc cha mẹ cũng tự ý mua thuốc về cho con uống). Hậu quả là nhiều người bệnh đã bị uống kháng sinh “oan”. Muốn biết có nên dùng kháng sinh hay không, nhất thiết phải có ý kiến của bác sĩ.

- Nên sử dụng kháng sinh theo sự chỉ định của bác sĩ điều trị: Khi bác sĩ đã tìm ra nguyên nhân và chẩn đoán chắc chắn có mắc bệnh nhiễm khuẩn thì lúc đó bác sĩ sẽ chỉ định cụ thể dùng thuốc kháng sinh gì, liều lượng mỗi ngày dùng bao nhiêu là đủ, cần uống thuốc trong bao lâu và đường dùng thuốc bằng cách nào (uống, tiêm...). Khi đã có đơn thuốc, cần tuân thủ đúng chỉ định, tuyệt đối không tự ý đổi tên thuốc.

- Không nên dùng lại kháng sinh đã dùng còn thừa: Đây cũng là thói quen thường thấy của khá nhiều người bệnh, thấy rằng trước đây mình được bác sĩ kê đơn thuốc này có hiệu quả, nay có biểu hiện giống lần trước là mang ra sử dụng.

- Dùng đúng loại kháng sinh và dùng đủ liều: Không nên dùng kháng sinh mạnh hoặc kháng sinh phổ rộng khi không cần thiết. Bởi với một loại nhiễm khuẩn nhẹ mà dùng ngay kháng sinh mạnh và phổ rộng sẽ gây hại. Nhưng dù là uống loại kháng sinh nào cũng cần uống đủ liều và đủ ngày bởi dùng kháng sinh không đúng liều cũng khiến vi khuẩn kháng thuốc. Chẳng hạn, theo chỉ định phải uống đủ 5-10 ngày nhưng người bệnh uống vài ngày vừa thấy đỡ đã ngưng, họ không biết lượng thuốc đã uống chỉ có thể tiêu diệt một số vi khuẩn chứ không đủ để diệt hết, kết quả là những vi khuẩn còn sống sót trở nên đề kháng và có thể lây sang người khác.

- Không nên chỉ người khác sử dụng kháng sinh khi thấy bệnh na ná giống mình.

Theo Zingnews