Chiếc chong chóng

Gã có cái tên khá lạ: "Lưỡng"

Bọn trẻ chăn trâu chúng tôi dạo ấy hay gọi là Lưỡng rồ. Bởi gã thuộc thành phần thiểu năng trí tuệ, không hẳn là bị down bởi sắc thái khuôn mặt gã hoàn toàn như những người bình thường khác. Hình ảnh của gã đọng lại trong ký ức tuổi thơ tôi là hay ngồi nhìn xa xăm, lầm bẩm những câu nói vô nghĩa. Sáng lủi thủi dắt trâu ra đồng, chiều lủi thủi dắt trâu về, luôn kéo theo đằng sau là một lũ trẻ trâu (trong đó có cả tôi) chạy theo đồng thanh trêu đùa.

- Lưỡng rồ! Lưỡng rồ!

Chúng tôi hùa vào gọi tên gã, giơ tay lên mặt làm đủ mọi động tác cợt nhả. Rồi ù té chạy khi gã quay lại, dậm dậm chân dọa đuổi chúng tôi. Nhưng tuyệt nhiên chưa bao giờ thấy gã đuổi hay đánh ai cả. Gã chỉ hằm hằm nhìn chúng tôi giận dữ rồi lại quay đi, lẩm nhẩm tiếp những câu nói vô nghĩa.

Thế rồi tôi theo mẹ chuyển xuống Việt Trì khi bắt đầu vào năm học lớp 3. Câu chuyện về gã dần nhạt nhòa dần trong cuộc đời một đứa trẻ đang hào hứng với những thay đổi mới trong cuộc sống.

Nhưng mỗi khi mẹ gửi tôi về bà ngoại vào mỗi dịp hè. Tôi vẫn nhập hội cũng với những đứa bạn cũ, vẫn ra đồng dãi nắng thả trâu, thả diều, chọi gà, bắt dế. Bày đủ trò nghịch ngợm và không quên trêu đùa gã Lưỡng tội nghiệp, càng lớn thì những trò đùa càng tai ác hơn. Chúng tôi còn đuổi theo ném cả bùn đất vào gã, mọi sự chịu đựng đều có giới hạn. Hắn tức giận đuổi theo chúng tôi thật, nhưng lần nào chúng tôi cũng nhanh chóng chạy thoát. Duy chỉ có một lần thằng Thế bị vấp ngã, nên gã tóm được, gã xách nó lên, tét liền mấy cái vào mông. Thằng Thế mếu máo chạy đi mách bố đang cày ở gần đó. Và Lưỡng bị đánh. Chúng tôi hả hê nhìn gã bị bố Thế tẩn cho một trận, gã chẳng chống cự, chỉ lồm cồm bò dậy, quệt mấy vệt máu ở mũi, nhặt cái nón rách, và lại lủi thủi dắt trâu về... miệng vẫn lẩm nhẩm những câu vô nghĩa. Bỏ lại đằng sau văng vẳng câu gọi "Lưỡng rồ! Lưỡng rồ!" quen thuộc của chúng tôi.

Có một ngày, chúng tôi ra sông tắm sau một ngày nghịch ngợm dưới cái nắng oi bức của mùa hè. Lưỡng cũng dắt trâu ra bờ sông để trâu uống nước. Chúng tôi lại vốc bùn ném vào gã, rồi lớn giọng thách thức gã. Gã gần như không màng đến chúng tôi nữa, đợi trâu uống no nước rồi lại dắt trâu về.
Đang hả hê đắc thắng. Bỗng thằng Tình hét lên.

- Thằng Thế, thằng Thế!

Cả hội quay lại, thấy chỏm tóc của thằng thế đang phất phơ giữa dòng nước, hai tay huơ lên loạn xạ.

- Nó bị sụt vở rồi chúng mày ơi!

Bình thường chúng tôi chỉ tắm gần bờ, không dám ra chỗ xa vì đâu có thằng nào biết bơi. Cùng lắm chỉ đến chỗ nước ngập ngang cổ là mạo hiểm lắm rồi. Nhưng có lẽ khi nãy, lúc trêu Lưỡng, sợ hắn bắt được như lần trước nền thằng Thế cảnh giác cao độ, lùi ra xa hơn, và sa xuống vở (là những chỗ người ta hút cát để lại những vùng trũng sâu hơn bình thường).

- Cứu! Cứu với! - Mấy thằng hoảng loạn hét gọi.

Tôi lúc ấy đang tập tọe tập bơi, lại ở gần nó nhất. Liền nhoài bơi ra túm lấy tóc nó. Vừa túm được tóc nó, thì tay nó túm luôn lấy tay tôi, và liền ngay lập tức nó ôm ghì lấy tôi. Tôi cố gỡ ra mà không được, cố vươn đầu lên khỏi mặt nước thì nó lại dí đầu tôi xuống. Nước xộc cả vào mồm mũi cay xè, tôi đuối dần, thế là hai thằng ôm nhau lịm đi trong dòng nước.

Đang trong trạng thái gần như vô thức, chợt một cánh tay túm lấy cả hai đứa tôi, kéo vào bờ. Tôi thấy người mình vật vã như bị ai đó xốc ngược, chạy vòng quanh. Nước trong bụng ộc ra. Rồi thấy mình được đặt lên bãi cát. Tôi mở mắt ra, hổn hển.

Cái khuôn mặt đần đần quen thuộc đang cúi xuống nhìn... là Lưỡng.

Tôi và thằng Thế ngồi dậy, chưa hết bàng hoàng khi vừa phải đối mặt với tử thần. Lưỡng nhìn hai đứa tôi một lúc, rồi đứng dậy, bước lại nhặt cái nón rách, sau đó lại lủi thủi dắt trâu về, mồm gã vẫn lẩm nhẩm...

Kể từ đó, tụi trẻ chúng tôi không bao giờ trêu gã nữa. Thậm chí mỗi lần gặp đều chào: "Chú Lưỡng!"

Chúng tôi cố tỏ thái độ thân thiết với gã, nhưng gã vẫn như ngày xưa. Không bao giờ thấy gã cười, khuôn mặt vẫn đần đần, miệng vẫn luôn nhẩm những câu vô nghĩa.

Tôi lên cấp 2, mẹ lại chuyển công tác một lần nữa. Lần này là chuyển xuống Phúc Yên, xa hơn nhiều. Những dịp về thăm quê thưa thớt dần, hè không được về cả tháng như ngày xưa vì còn phải học hè.

Thi thoảng về có gặp gã, tôi lại lễ phép chào. Nhưng cũng chẳng có gì thay đổi, gã vẫn không màng đến tôi. Mắt vẫn nhìn vô định, miệng vẫn lẩm nhẩm...

****

Thế mà gã cưới được vợ, hồi đó quả là một thông tin nóng hổi nơi làng quê hẻo lánh ấy. Vợ gã là một người bình thường, nhan sắc tầm thường, nghe nói là người tứ cố vô thân, không biết mẹ gã kiếm về ở đâu. Ngày hắn lấy vợ, mẹ gã cũng cố gắng bán con trâu, tài sản lớn nhất để làm một vài mâm mời làng xóm láng giềng cho vẹn cái tính chất của một lễ cưới.

Tôi có ngỡ ngàng, nhưng cũng mừng cho người đã từng cứu mạng mình. Nghe mẹ bảo kể từ lúc có vợ, gã bớt hâm dở hẳn.

Tôi vào cấp ba, có khi một năm chỉ về quê được hai lần vào ngày tết và dịp hè. Bởi mẹ bận công việc, còn tôi đã bắt đầu cho dự định lớn lao trong đời là vào Đại Học. Có một lần về quê chơi. Đang ngồi trên bờ đê nhấm nhấm cọng cỏ may và hóng gió chợt nghe có tiếng trẻ con líu lo.

- Bố! Chiều bố làm chong chóng cho con nhá!

Tôi ngoảnh lại nhìn, là Lưỡng. Gã cõng một cô bé khoảng 5 tuổi trên lưng.

- Chiều... làm...! - Gã ngoảnh ra sau nhìn cô bé nói nhát gừng. Nhưng ánh mắt trìu mến vô hạn.

Lâu không về mà thấy cô bé đó lớn hẳn ra, và may mắn là không bị lẩn thẩn như bố, trái lại rất kháu khỉnh.

Hai bố con gã bước đi qua tôi.

- Chú Lưỡng! - Tôi đứng dậy gọi gã.

Gã dừng lại, rồi ngoảnh nhìn tôi. Chợt gã nở một nụ cười, điều mà tôi chưa từng thấy bao giờ. Gã nhìn tội gật gật như chào lại. Rồi lại cõng con đi tiếp.

Từ đó hình ảnh gã cõng con là một hình ảnh quen thuộc ở quê tôi, bất cứ khi nào thấy gã. Là đều thấy cô bé ngồi trên lưng chỉ chỏ, nói liên hồi, nhưng Lưỡng không nói, gã chỉ dành cho con một nụ cười trìu mến thay cho câu trả lời...

Cô bé vào lớp 1, sáng gã cõng con đi. Chiều gã đón rồi cõng con về, trường cách nhà khoảng 3 cây số.

Cô bé vào lớp 2 cũng vậy...