'Xếp hạng các trường đại học không đáng tin cậy sẽ tạo hệ lụy'

Cụ thể với ĐH Ngoại thương, số lượng giảng viên có học vị tiến sĩ cũng như các nghiên cứu và công bố quốc tế ít nên trong bảng xếp hạng ở top trung bình, còn chất lượng Ngoại thương là câu chuyện khác.

"Ai cũng biết sinh viên ĐH Ngoại thương rất năng động, các em tham gia hoạt động xã hội cũng rất tốt. Vấn đề là chúng ta đừng đồng nhất chất lượng đào tạo và thứ hạng xếp hạng. Có những tiêu chí không đồng nhất được”, ông Dương nói.

Nhóm thành viên xây dựng bảng xếp hạng.

'Con dao hai lưỡi'

TS Phạm Thị Ly, chuyên gia về giáo dục đại học, đang công tác tại Trung tâm nghiên cứu và đánh giá giáo dục, ĐH Nguyễn Tất Thành cho rằng các bảng xếp hạng ban đầu tốt, cung cấp thông tin cho học sinh và phụ huynh. Tuy nhiên, sau đó, nó biến thành "trò chơi" của giới quản lý và đi xa mục tiêu ban đầu là cung cấp thông tin.  

Theo bà Ly, bảng xếp hạng như con dao hai lưỡi. Nó có thể tác động tiêu cực nhưng cũng có thể đem lại tác dụng tích cực. Nhóm nghiên cứu làm bảng xếp hạng là những người trẻ hiểu biết. Họ biết có những điều bất cập, ví dụ như có những tiêu chí hay nhưng thiếu số liệu. Những điều nhóm nghiên cứu đưa ra là kết hợp giữa mục tiêu và những điều nhóm có thể làm được tại Việt Nam.

Mặc dù đánh giá cao nỗ lực của nhóm nghiên cứu, bà Ly khẳng định nếu đề ra những tiêu chí và xử lý không khách quan, đúng đắn, nó sẽ không phản ánh được năng lực thực sự của các trường, ngay cả trên phương diện đo lường.

Vấn đề của bảng xếp hạng nằm ở dữ liệu mà nhóm sử dụng. "Ai đến đây cũng hỏi dữ liệu ở đâu ra và kết quả có tin cậy hay không? Đó thực sự là vấn đề", nữ tiến sĩ nói.

Trong số nguồn dữ liệu quan trọng mà nhóm tác giả thu thập có báo cáo từ các trường, tuy nhiên, theo một chuyên gia kiểm định, báo cáo tự đánh giá của các trường chắc chắn không đúng.

"Tôi từng trao đổi với một kiểm định viên kiểm định chất lượng các trường đại học. Người này cho biết báo cáo đánh giá của các trường chắc chắn không đúng sự thật. Nếu xây dựng bảng báo cáo dựa trên số liệu không đáng tin cậy, kết quả sẽ không đáng tin cậy.

Khi đó hệ quả để lại sẽ là gì? Ta góp thêm tranh cãi vào bức tranh tốt xấu lẫn lộn. Có thể những người làm không tốt nhưng bằng cách nào đó họ có được số liệu tốt và trở thành hàng đầu. Đó là vấn đề phải suy nghĩ và đương đầu", bà Ly thông tin.

Nữ tiến sĩ cũng cho rằng dựa trên bài báo nghiên cứu được công bố trên tạp chí ISI đưa ra xếp hạng sẽ thúc đẩy các trường chạy theo thành tích thay vì tập trung sứ mạng thực sự của họ là tạo ra tri thức, đào tạo sinh viên.