Lập lại trật tự cho vay tiêu dùng

Dự thảo thông tư quy định công ty tài chính được xem xét quyết định việc giải ngân vốn cho khách hàng để thanh toán cho bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ theo quy định của NHNN. Tổng số tiền cho vay tiêu dùng được giải ngân theo quy định tại khoản này đối với một khách hàng không vượt quá 10 triệu đồng. Nội dung này đang gây tranh luận với cách hiểu khác nhau. Cụ thể, mỗi khách hàng chỉ có thể được vay hạn mức 10 triệu đồng hay con số này chỉ là hạn mức của một lần giải ngân và mỗi khách hàng có thể được giải ngân nhiều lần tùy theo nhu cầu vay vốn?

Tại nhiều nước, hoạt động cho vay tiêu dùng của công ty tài chính không bị chi phối bởi Luật các Tổ chức tín dụng. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành “Đề án nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế” tại Quyết định số 1726/QĐ-TTg, ngày 5-9-2016. Trong đó, quy định công ty tài chính là một trong những công cụ để giúp cho mục đích nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của người dân rất tốt vì đây là kênh dẫn vốn vay đối với người dân rộng và thân thiện hơn so với ngân hàng.

Trước đây, người dân cứ phải tiết kiệm, sống khổ sở mới có tivi, tủ lạnh, nay công ty tài chính giúp họ tiếp cận nguồn vay cải thiện đời sống. Do đó, cần có hành lang pháp lý cho hoạt động của các công ty tài chính, nếu áp dụng chung như hoạt động của các tổ chức tín dụng sẽ gây ra nhiều cản trở.

Chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu:

Thỏa thuận lãi suất là một bước ngoặt lớn

Trần lãi suất 20% theo quy định của Bộ Luật Dân sự không thể áp dụng cho các tổ chức tín dụng, nếu áp dụng cho các công ty tài chính cũng không hợp lý vì đó là mức rất thấp cho mặt bằng lãi suất tín dụng tiêu dùng hiện nay.

Ngay cả lãi vay qua thẻ tín dụng của các ngân hàng cũng đã là 28%-30% mà buộc tổ chức phi tín dụng áp trần 20% là rất khó vì hoạt động của các tổ chức này rất rủi ro so với hoạt động ngân hàng. Cho nên dự thảo không quy định trần lãi suất đối với hoạt động cho vay tiêu dùng là một bước ngoặt lớn, có tác động góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng tiêu dùng trong tương lai.

Tín dụng tiêu dùng rất quan trọng cho tăng trưởng GDP của một quốc gia. Đối với nền kinh tế Việt Nam, việc tăng trưởng tín dụng tiêu dùng là thích hợp nhưng lĩnh vực này cũng rất rủi ro, đòi hỏi các tổ chức tín dụng, công ty tài chính phải có hệ thống quản trị rủi ro rất chặt chẽ vì cho vay doanh nghiệp có tài sản thế chấp, có báo cáo tài chính và có sự ổn định còn cho vay cá nhân chỉ có thể dựa vào thu nhập, tín chấp.

Do đó, tín dụng tiêu dùng tạo sự ổn định cho hệ thống tài chính nhưng cũng có thể trở thành nợ xấu ảnh hưởng đến tài chính quốc gia. Việc dự thảo thông tư đã chú trọng đến trách nhiệm tư vấn, cung cấp thông tin cho khách hàng là rất quan trọng bởi trong thực tế, nhiều người dân không hiểu rõ về quy định cho vay, rất lơ là trong xem xét hợp đồng, chỉ cần được vay vốn là mừng rồi, không có kỹ năng xem xét lãi suất điều chỉnh, lãi phạt... là những yếu tố tạo gánh nặng trả nợ về sau.

Bà Vương Thủy Tiên- thành viên Hội đồng Thành viên Home Credit Việt Nam:

Nên đọc kỹ hợp đồng và chủ động thắc mắc

Một trong những yếu tố giúp thị trường tài chính tiêu dùng phát triển lành mạnh và bền vững là người tiêu dùng được trang bị các kiến thức cơ bản về tài chính tiêu dùng. Các kiến thức này không quá phức tạp, chỉ cần họ hiểu được nhu cầu vay vốn nào là hợp pháp và được công ty tài chính chấp thuận cấp khoản vay, mức lãi suất, phí phạt và những hậu quả nếu vi phạm nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng… Theo đó, người vay nên đọc kỹ hợp đồng hoặc thắc mắc với nhân viên tư vấn khi chưa hiểu các quy định của hợp đồng. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng tự bảo vệ mình mà còn giúp các bên giảm thiểu những tranh chấp phát sinh không đáng có.

Các công ty tài chính cũng phải minh bạch và thực hiện cho vay có trách nhiệm. Dự thảo của NHNN có quy định rõ ràng về nghĩa vụ minh bạch của công ty tài chính và những thông tin mà công ty tài chính cần cung cấp cho người tiêu dùng khi cấp khoản vay, ký kết hợp đồng là một đổi mới quan trọng nhằm giúp lành mạnh hóa thị trường tín dụng tiêu dùng, bảo vệ quyền lợi của người vay.