Vật vã USD: Dân Việt lãnh cú sốc thế giới phẳng

Tuy nhiên, những cú sốc từ bên ngoài buộc NHNN buộc phải điều chỉnh tỷ giá 3 lần, mỗi lần 1% vào các ngày 7/1, 7/5 và 19/8. Thêm vào đó, lần đầu tiên sau 4 năm, NHNN trở lại với phương án điều chỉnh biên độ tỷ giá. Biên độ đã được điều chỉnh lên +-2% vào ngày 12/8 và lên +-3% vào ngày 19/8. Điều này đồng nghĩa với biến động đồng VND được nới rộng tổng cộng +5% trong năm 2015.

Tỷ giá USD/VND tại các NH đồng loạt lên mức kịch trần 22.547 đồng/USD, ứng với tỷ giá bình quân liên ngân hàng 21.890 đồng và biên độ 3%. Chợ đen cũng chứng kiến nhiều đợt nổi sóng, có lúc USD đã lên tới 22.950 đồng/USD trước khi trở lại quanh ngưỡng 22.700 đồng/USD.

Đối diện mỗi đợt sốt, NHNN đưa ra những tuyên bố vững chắc, đi kèm thêm các biện pháp can thiệp… Tuy nhiên, cú sốc phá giá 4,6% đồng NDT của Trung Quốc bắt đầu từ 11/8 thực sự là một điều khó cưỡng và buộc chúng ta phải tuân theo luật chơi chung để giành được sự ổn định, lợi thế và bảo vệ nguồn lực của chính mình.

Chính vì thế, các chuyên gia và tổ chức trên thế giới như World Bank (WB), HSBC, ANZ… đều nhìn nhận rằng, chính phủ đã cho rằng đó là cách tốt nhất để ứng phó với tác động tiêu cực từ cú sốc phá giá NDT.

Cái giá trong cuộc chơi toàn cầu

Trong một báo cáo cuối 2015, WB cho rằng, nền kinh tế Việt Nam trên đà phục hồi và ứng phó khá hiệu quả với những tác động từ bên ngoài.

Đánh giá về quyết định điều chỉnh tỷ giá lần đầu tiên trong năm (ngày 7/1), Ngân hàng HSBC cũng đồng thuận với NHNN VN. HSBC cho rằng, việc thay đổi tỷ giá sớm được xem như bắt kịp với các loại tiền tệ khác ở những thị trường mới nổi.

Một thực tế mà các chuyên gia luôn nhắc đến là những lần điều chỉnh tỷ giá, bao gồm cả 2 lần đầu trong năm, mang yếu tố khách quan nhiều hơn. Xu hướng mạnh lên của đồng USD so với phần lớn các đồng tiền khác và chính sách nới lỏng tiền tệ áp dụng khắp nơi trên thế giới đã gây ra áp lực cho đồng VND.

Xu hướng mạnh lên của USD được dự báo từ trước nhưng cú phá giá 4,6% của đồng NDT là một bất ngờ ngay cả đối với các nước và tổ chức lớn. Mức độ mất giá của đồng VND còn thấp hơn nhiều so với các đồng tiền trong khu vực như Ringgit của Malaysia và đồng Rupiah của Indonesia khi các quốc gia này đã giảm giá nội tệ hàng chục phần trăm.

Nếu như trước đây, mỗi cuộc khủng hoảng như cuộc khủng hoảng thừa hàng hóa 1929-1933 có ảnh hưởng không nhiều hoặc rất chậm tới các nước xa xôi, thì giờ đây tác động, nhất là trên thị trường tài chính gần như ngay lập tức.

Cuộc khủng hoảng tài chính 2008 bắt nguồn từ cho vay dưới chuẩn của Mỹ đã lây lan ra cả thế giới. Cuộc khủng hoảng trên TTCK tại Trung Quốc rồi cú phá giá NDT hồi giữa 2015 của nước này đã ảnh hưởng mạnh mẽ tới gần như tất cả các nước trên thế giới.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hơn thì Việt Nam không thể tránh khỏi ảnh hưởng này. Việc dự báo các cú sốc từ bên ngoài không hề dễ nhưng đó là bài toán phải giải của các nhà điều hành trong nước. Đó là cái giá phải trả khi bước vào một thế giới phẳng.

Áp lực tỷ giá 2016 được dự báo vẫn còn rất lớn. Chính sách tỷ giá của NHNN thời gian qua có tính thích ứng tốt. Tuy nhiên, nhiệm vụ trước mắt mới quan trọng. Khả năng linh hoạt, điều chỉnh như thế nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có thâm hụt thương mại, khả năng lạm phát, mức nợ công cao và cả các cú sốc có thể xảy ra.