Thâm hụt ngân sách quá lớn, lạm phát sẽ tăng cao?

Chiều 12/4, tại lễ công bố Báo cáo kinh tế Việt Nam quý I/2016, do Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) tổ chức, các chuyên gia kinh tế đều bày tỏ lo ngại lãi suất và lạm phát năm nay sẽ tăng cao.

Lạm phát cả năm dự báo 4-5%

Trong Báo cáo kinh tế Việt Nam quý I năm nay, TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc VEPR, cho biết lạm phát có xu hướng tăng trở lại khi đạt mức 1,69% vào cuối tháng 3, chủ yếu do viện phí, học phí đã tăng mạnh.

Và dự báo lạm phát năm nay đạt mức 4-5% do học phí sẽ tăng mạnh vào tháng 9 tới. Trong khi đó ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại, cho rằng sức ép lạm phát còn do giá xăng dầu đang bắt đầu có xu hướng tăng lên.

Lạm phát tăng sẽ tạo áp lực rất lớn lên lãi suất, doanh nghiệp lại càng khó khăn - Ảnh: Trần Vũ Nghi

Tuy nhiên TS Vũ Đình Ánh lại cho rằng, điều đáng lo nhất là mất cân đối thu chi ngân sách. Theo ông Ánh, khi thâm hụt ngân sách, thông thường có ba cách để bù đắp là vay trong nước, vay nước ngoài và việc thường không được nói ra là in tiền. Thực tế việc vay nước ngoài đã có dấu hiệu khó nên sẽ xoay xở để vay trong nước.

Nếu vay trong nước, Chính phủ phải cạnh tranh với các doanh nghiệp thông qua việc tăng lãi suất và rút ngắn thời hạn vay.

“Do đó, lạm phát năm nay hoàn toàn có thể xảy ra do ngân sách bị thâm hụt. Chắc chắn sức ép này sẽ tác động lên mặt bằng lãi suất lớn hơn rất nhiều so với việc mấy ngân hàng thương mại chạy đua nâng lãi suất” - ông Ánh nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, lãi suất đang có dấu hiệu tăng lên, không chỉ ở ngân hàng nhỏ mà kể cả ngân hàng lớn cũng tăng rồi.

Ông Trương Đình Tuyển cho rằng, lãi suất huy động đã tăng nên khó có thể giữ được lãi suất cho vay không tăng. Và khi lãi suất tăng sẽ tạo sức ép lên tỉ giá và lạm phát, nhưng Ngân hàng Nhà nước chắc chắn có chính sách hạn chế mức tăng lãi suất quá mức.

“Một trong những giải pháp là nên hạn chế cho vay bất động sản. Tỷ lệ dùng vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn mức 40% là cần thiết nhưng không nên áp dụng đồng loạt với tất cả ngân hàng. Mặt khác, ngân hàng có thể sử dụng thị trường mở để tái cấp vốn cho doanh nghiệp, hạn chế mức tăng quá đáng của lãi suất” - ông Tuyển khuyến nghị.

Sẽ tận thu để bù thiếu hụt ngân sách?

Cũng theo ông Ánh, Chính phủ và Bộ Tài chính nhiều lần khẳng định năm 2016 là đỉnh điểm vay nợ công, và sang năm 2017-2018 chỉ tiêu này sẽ giảm dần. Tuy nhiên, nợ công vẫn nhiều khả năng tăng trong năm 2017-2018 trước khi bắt đầu giảm.