Kinh tế - xã hội 2018: Những dự báo kỷ lục và dấu ấn hội nhập

Năm 2018 chứng kiến nhiều tranh cãi pháp lý gay gắt liên quan đến các dự thảo luật, các đề xuất tăng thuế...

Gây tranh cãi gay gắt trong năm 2018 là dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt dự kiến được đưa ra thảo luận tại kỳ họp Quốc hội thứ 5 khóa XIV hồi tháng 5. Trong đó, 3 khu vực được dự kiến thành đặc khu kinh tế là Vân Đồn (Quảng Ninh), Phú Quốc (Kiên Giang), Bắc Vân Phong (Khánh Hòa).

Vân Đồn - một trong 3 đặc khu theo dự thảo. Ảnh: Zing.

Nội dung thời hạn sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh tại đặc khu có thể được kéo dài không quá 99 năm, được cho là quá dài và ảnh hưởng tới an ninh quốc phòng, chủ quyền quốc gia.

Trước những quan điểm trái chiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ trình Quốc hội cho phép lùi thời gian thảo luận để có thời gian tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật. Dự thảo Luật Đặc khu không được thảo luận tại kỳ họp thứ 6 và đến nay, dự thảo Luật này tiếp tục được lùi lại.

Tháng 4/2018, Bộ Tài chính đề nghị xây dựng Luật Thuế tài sản. Dự thảo của Bộ Tài chính dự kiến đánh thuế đối với nhà, đất ở, tàu bay, du thuyền, ô tô có giá trị 1,5 tỷ đồng trở lên. Bộ Tài chính xây dựng 2 phương án đánh thuế: một là đối với nhà ở có giá trị từ 700 triệu đồng trở lên; hai là nhà ở có giá trị 1 tỷ đồng trở lên. Ngưỡng không chịu thuế là nhà có giá trị 700 triệu đồng trở xuống hoặc 1 tỷ đồng trở xuống. Điều này có nghĩa, phần bị đánh thuế tài sản 0,3-0,4% là phần có giá trị trên 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỷ đồng.

Đề xuất này gặp sự phản ứng của dư luận. Các ý kiến phản đối cho rằng mức đánh thuế đó là chưa phù hợp và “tận thu”. Sau đó, Bộ Tài chính lên tiếng cho biết Bộ sẽ kéo dài thêm thời gian xây dựng dự thảo Luật.

Chiều 20/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua dự thảo Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng xăng dầu. Theo đó, kể từ 1/1/2019 thuế môi trường với xăng tăng thêm 1.000 đồng/lít, lên kịch khung 4.000 đồng. Thuế của các mặt hàng dầu cũng tăng.

Trước đó, đề nghị tăng thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu cũng nhận được nhiều ý kiến trái chiều trong đó có các phản đối cho rằng tăng gánh nặng thuế phí lên người dân cùng lo ngại tác động lên giá cả.

Đầu tháng 10, Việt Nam tổ chức hội nghị tổng kết 30 thu hút FDI. Khác với thời gian qua, giai đoạn tới Việt Nam sẽ có sự điều chỉnh trong chiến lược thu hút FDI. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết thu hút đầu tư FDI theo hướng hợp tác, chủ động, bình đẳng có tính lựa chọn của Việt Nam. "Không phải nhà đầu tư nước ngoài mang gì là ta cũng chấp nhận", Thủ tướng nói.

Công nhân may làm việc tại nhà máy. Ảnh: Reuters.

Nhấn mạnh về tư duy trong thời kỳ mới, người đứng đầu Chính phủ khuyến khích các nhà đầu tư trong nước có thể chủ động hợp tác, góp vốn, mua lại các dự án FDI để tận dụng công nghệ, kỹ thuật, thị trường, kênh phân phối...

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang hoàn thành báo cáo tổng kết 30 năm thu hút đầu tư nước ngoài, trình Chính phủ báo cáo để Bộ Chính trị ban hành nghị quyết mới về định hướng thu hút FDI đến năm 2030.

Sau các năm liên tiếp tăng bậc tại bảng xếp hạng môi trường kinh doanh (Doing Business) của Ngân hàng Thế giới (WB), năm nay, xếp hạng của Việt Nam tụt 1 bậc, đứng thứ 69/190 nước trong diện khảo sát. Năm trước, Việt Nam vừa tăng 14 bậc, trước nữa là 9 bậc.

Năm 2018, Chính phủ tiếp tục quyết liệt cắt giảm điều kiện kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư. Theo báo cáo của Chính phủ tại phiên họp thường kỳ tháng 11,đến thời điểm này, các Bộ đã cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh đạt 97% so với chỉ tiêu giao. Tuy nhiên, đánh giá của Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng các cắt giảm điều kiện kinh doanh còn chưa thực chất. Nhiều điều kiện kinh doanh thay đổi về cách diễn đạt, lồng ghép, thay đổi để tránh sự chú ý... và không có ý nghĩa về mặt cải cách.