Triển vọng của nền kinh tế toàn cầu đã xấu đi đáng kể trong những tháng gần đây. Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới đều cắt giảm dự báo tăng trưởng cho năm 2019. Các chuyên gia cảnh báo kinh tế thế giới sẽ chịu nhiều tác động từ việc tăng lãi suất của Mỹ, xung đột thương mại Mỹ - Trung và những rủi ro địa chính trị từ các cuộc khủng hoảng như việc Anh rời khỏi Liên hiệp châu Âu (Brexit). Trong những ngày đầu năm 2019, tăng trưởng đã chậm lại ở một số nền kinh tế hàng đầu thế giới như Trung Quốc, Đức.
Không ai mong đợi kinh tế thế giới tăng trưởng đồng bộ mãi. Nhưng điều khiến các chuyên gia lo ngại là những gì mà các ngân hàng trung ương đã làm trong thập kỷ qua có thể sẽ tạo thành chiếc dây trói buộc họ khi phản ứng lại với những rủi ro hiện nay.
Cách đây 10 năm, các ngân hàng trung ương đã thực hiện những bước đi mạnh mẽ và táo bạo để ngăn sự sụp đổ kinh tế trong cuộc khủng hoảng tài chính. Họ đã cắt giảm lãi suất, tiếp đó là chi hàng ngàn tỉ đồng mua trái phiếu để bơm tiền nhằm nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng.
Thống đốc Ngân hàng trung ương Nhật Bản Haruhiko Kuroda, Chủ tịch FED Jerome Powell, Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu Mario Draghi.
Nhưng 10 năm sau đó, các ngân hàng trung ương vẫn chưa có nhiều động thái để “đảo ngược” lại những gì đã làm. Lãi suất ở các nền kinh tế phát triển vẫn cực kỳ thấp, thậm chí ở một số nước còn duy trì lãi suất âm. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã bắt đầu bán ra một số trái phiếu mà họ đã mua, song các ngân hàng trung ương ở châu Âu và Nhật Bản vẫn chưa làm như vậy.
Câu hỏi được đặt ra là việc chờ đợi quá lâu để tăng lãi suất lên mức bình thường có khiến cho các ngân hàng trung ương “thiếu đạn” để chuẩn bị cho những cuộc khủng hoảng tiếp theo hay không?.
“Nếu chúng ta lại có một cuộc suy thoái nữa, tôi nghĩ nó sẽ tồi tệ hơn nhiều”, Kenneth Rogoff - Giáo sư tại Đại học Harvard và cựu chuyên gia kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế, khẳng định với CNN.
Ông Mohamed El-Erian, cố vấn kinh tế trưởng của Ngân hàng Allianz nêu ví dụ cụ thể: “Hãy tưởng tượng một chiếc xe đi trên con đường gập ghềnh mà không có lốp dự phòng. Bạn thực sự không muốn bất cứ chiếc lốp nào bị nổ”.
Ông dẫn chứng, FED (đã tăng lãi suất bốn lần trong năm 2018), đang ở trạng thái tốt hơn so với các ngân hàng trung ương hàng đầu khác. Nhưng tỷ lệ lãi suất cơ bản của Mỹ (từ 2,25-2,5%) vẫn ở mức thấp trong lịch sử. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Nhật Bản thì tình hình tồi tệ hơn. Lãi suất cho vay chính của ECB là 0%, trong khi lãi suất huy động là -0,4%. Tại Nhật Bản, lãi suất cho vay ngắn hạn đã ở mức âm kể từ năm 2016.
Trong đợt khủng hoảng trước, các ngân hàng trung ương đã mua hàng ngàn tỉ đô la trái phiếu để hỗ trợ tăng trưởng, một chính sách được gọi là nới lỏng định lượng (QE). Cho đến thời điểm gần đây, Mỹ chỉ mới bắt đầu thu hẹp bảng cân đối 4.500 tỉ đô la vào tháng 10 năm 2017, và vẫn nắm giữ khoảng 4.000 tỉ đô la nợ.
Còn châu Âu chỉ mới kết thúc chương trình QE vào tháng 12 sau khi in 2.600 tỉ euro (3.000 tỉ đô la) tiền mới. Tổng số tiền trái phiếu mà Ngân hàng trung ương Nhật Bản nắm giữ đã đạt 554.000 tỉ yên (5.100 tỉ đô la) vào năm ngoái. Những tài sản đó có giá trị cao hơn toàn bộ sản lượng kinh tế hàng năm của đất nước.
“Nói một cách đơn giản, hệ thống ngân hàng trung ương đang hết đạn”, ông Ed Yardeni, Chủ tịch của công ty tư vấn đầu tư Yardeni Research nhận định với CNN. “Họ sẽ không có nhiều hỏa lực để đối phó với các cuộc tấn công tiếp theo”, ông nói.
Đó là chưa kể tới việc sự can thiệp chính trị cũng khiến cho hoạt động của các ngân hàng trung ương gặp khó khăn.
Tháng 12 vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đột ngột nghỉ việc sau khi chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi yêu cầu ông làm nhiều hơn để thúc đẩy nền kinh tế trước cuộc tổng tuyển cử sắp tới.
Đầu năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã rơi vào khủng hoảng sau khi ngân hàng trung ương của nước này từ chối tăng lãi suất mặc dù lạm phát tăng vọt. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã thẳng thừng thừa nhận ông muốn kiểm soát việc thiết lập lãi suất, thứ mà ông cho là nguồn gốc của “mọi tội lỗi”.
Tại Mỹ, Tổng thống D.Trump cũng công khai chỉ trích Chủ tịch FED Jerome Powell về việc tăng lãi suất. Tổng thống Trump thậm chí còn thăm dò các cố vấn về việc liệu ông có thẩm quyền pháp lý để sa thải ông Powell hay không.
Những băn khoăn về sự độc lập chính trị của các ngân hàng trung ương, kết hợp với việc thiếu “hỏa lực”, là lý do để các chuyên gia cho rằng, họ khó có khả năng giải cứu một cuộc suy thoái trong tương lai.
Top
Tiếp thị & Tiêu dùng - tiepthitieudung.com. All Right Reserved
Tiếp thị & Tiêu dùng - Cập nhật thông tin mới nhất về giá cả, thị trường, mua sắm...
tiepthitieudung.com giữ bản quyền trên website này
Liên hệ: [email protected]
Liên kết mạng xã hội
