Bỏ trần lãi suất: Cân nhắc đến ổn định kinh tế vĩ mô

Một vấn đề rất quan trọng nữa là sự vận hành lành mạnh, trơn tru của hệ thống ngân hàng. Mặc dù đã tránh được đổ vỡ, chặn đứng sự lây lan của một số ngân hàng yếu kém sang toàn bộ hệ thống, thế nhưng quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn còn đang dang dở. Chưa nói là khả năng đáp ứng tốt các chuẩn mực thông lệ quốc tế của nền kinh tế nói chung, hệ thống ngân hàng nói riêng đang ngày càng mở cửa hội nhập sâu hơn cũng còn cả chặng đường trước mắt.

Gắn điều kiện tiên quyết với “hình hài” thực tế của thị trường tiền tệ tài chính Việt Nam hiện nay cũng nên đặt ra. Để thay đổi nên có các nghiên cứu nghiêm túc về vấn đề này, tất nhiên không thể kéo dài. Quan trọng là có những bước đi để tránh những xáo trộn; vừa phải ổn định, dần lành mạnh hóa hệ thống tài chính - ngân hàng, vừa phải đảm bảo phối hợp chính sách tài khóa - tiền tệ nhịp nhàng…

Ông Trương Thanh Đức

Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Basico:

Lãi suất phải theo đúng thực chất

“Ép” trần lãi suất, theo tôi không thực sự có nhiều ý nghĩa. Với ngân hàng này có thể không quan tâm tới trần, nhưng đối với nhà băng khác thì rất có thể sẽ có tình trạng vượt trần. Nên cốt yếu là làm sao để hạn chế chuyện vượt trần dẫn tới rủi ro. Bên cạnh đó ngân hàng cũng nên gửi thông điệp cho khách hàng, rằng, nếu ngân hàng nào áp dụng lãi suất vượt trần chứng tỏ uy tín của ngân hàng đó không tốt.

Để lãi suất giảm theo đúng thực chất mới là việc nên bàn, chứ có hay không có trần LSHĐ cũng chỉ mang tính tương đối. Hiện đã là thời điểm khá hợp lý và cần thiết để tiến tới xoá bỏ biện pháp hành chính này. Về phía nhà điều hành, NHNN cần có trách nhiệm “ra tay” trong trường hợp lãi suất huy động bị đẩy lên quá cao, tránh để nguy cơ tiềm ẩn, dẫn tới lúc sẽ không kịp trở tay.

Ông Nguyễn Trí Hiếu

TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia kinh tế:

Nên để cung cầu thị trường quyết định

Cá nhân tôi ủng hộ đề xuất của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ. Để tạo ra môi trường thuận lợi cho việc thả nổi lãi suất, điều kiện đầu tiên là lạm phát phải thấp. Năm 2015, lạm phát của chúng ta ở mức thấp, năm nay mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức dưới 5% có khả năng giữ được. Thứ hai, để thả nổi lãi suất, thanh khoản trên thị trường phải dồi dào.

Hiện hệ thống ngân hàng không bị áp lực thanh khoản, các DN có thể vay ở mức lãi suất chấp nhận được so với lãi suất cao 18 - 19% của những năm trước. Như vậy những điều kiện cần đang hiện hữu để hỗ trợ cho cơ hội bỏ trần lãi suất. Dù không được hoàn hảo, khi khả năng cạnh tranh của các ngân hàng tại Việt Nam hiện nay chưa đồng đều, nhưng theo tôi đây là thời điểm để xem xét nghiên cứu dỡ bỏ trần lãi suất.

Tất nhiên, việc dỡ bỏ trần lãi suất là thách thức lớn đối với NHNN trong điều hành CSTT. Nhưng không có “trần”, thì NHNN cũng sẽ có những công cụ khác để điều chỉnh thị trường. Cốt yếu là ngân hàng phải có kế hoạch sử dụng công cụ điều chỉnh mặt bằng lãi suất như: lãi suất tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu, lãi suất qua đêm, dự trữ bắt buộc… vào chu vi mà mình muốn, để đạt được mục tiêu ổn định lãi suất.

Trên thế giới, các NHTW thường sử dụng ba công cụ có thể nói là trọng yếu để điều chỉnh CSTT: OMO, lãi suất tái chiết khấu và dự trữ bắt buộc. Sớm muộn cũng sẽ tới lúc NHNN Việt Nam phải sử dụng những công cụ theo thông lệ chính sách của các NHTW trên thế giới để điều chỉnh lãi suất, tạo lập ra nền kinh tế thị trường trong hệ thống ngân hàng.

Có ý kiến lo ngại rằng việc dỡ bỏ trần lãi suất sẽ dẫn tới nguy cơ lạm phát cao có thể tái diễn. Tôi không quá lo lắng về vấn đề này. Việc điều chỉnh lãi suất, nếu có, sẽ ở trong một giới hạn nhất định. Và như đã đề cập ở trên, NHNN vẫn có những công cụ để điều hành CSTT ổn định.