Ai lợi, ai thiệt từ cơ chế tỷ giá trung tâm?

Nhận định trên được ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright đưa ra khi trao đổi với chúng tôi về các tác động của việc điều hành tỷ giá trung tâm vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính thức công bố.

Thưa ông, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức công bố cơ chế điều hành tỷ giá mới - tỷ giá trung tâm, áp dụng từ ngày 4/1/2016. Vậy cơ chế mới này sẽ tác động thế nào đến các chỉ số kinh tế vĩ mô của Việt Nam?

Theo cơ chế điều hành này, trước mắt tác động sẽ không đáng kể. Vì về bản chất không khác nhiều so với trước đây, tức là NHNN vẫn công bố tỷ giá hối đoái trung tâm và chỉ một phần căn cứ vào cung cầu ngoại tệ trên thị trường. Như vậy quyền tự định của NHNN vẫn là chính trong việc xác định tỷ giá hối đoái trung tâm và biên độ dao động vẫn là +/-3%.

NHNN đưa thêm sản phẩm công cụ phái sinh trong việc bán ngoại tệ kỳ hạn cho các NHTM đến quý I/2016, tỷ giá chênh lệch 1% so với cuối năm 2015. Mức chênh lệch 1% kỳ hạn 3 tháng này không căn cứ chênh lệch lãi suất tiền đồng và USD. Trong khi đó, cam kết chính của NHNN cho thấy tỷ giá sẽ linh hoạt hơn nhưng thực tế vẫn bị kiểm soát.

Vì vậy trước mắt tác động đến các chỉ số vĩ mô không nhiều. Song đương nhiên sẽ tác động đến vi mô tức là các DN mà cụ thể là khi tỷ giá biến động hàng ngày thì sẽ tác động nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Cụ thể chính sách điều hành này sẽ tác động thế nào đến các hoạt động xuất nhập khẩu, thưa ông?

Trước đây NHNN lo khi can thiệp vào tỷ giá, nên đặt ra vấn đề là tỷ giá ảnh hưởng xuất nhập khẩu. Đơn cử như xuất khẩu nông sản Việt Nam thời gian vừa qua, do tỷ giá tiền Đồng giữ ổn định với USD trong khi tỷ giá các nước khác mất giá rất nhiều, dẫn đến trong năm 2015 xuất khẩu nông sản gặp khó khăn và có nguyên nhân lớn từ tỷ giá.

Song nếu tỷ giá điều hành linh hoạt hơn, Đồng Việt Nam được cho mất giá thì các mặt hàng xuất khẩu nông sản như cà phê sẽ không bị mất tính cạnh tranh nhiều như vừa rồi.

Nhập khẩu cũng tương tự, nếu trong năm qua nhập siêu của ta gia tăng, một phần do kinh tế phát triển, tăng trưởng cao hơn, nên làm tăng cầu nhập khẩu. Nhưng yếu tố nữa là khi tỷ giá hối đoái ổn định, những mặt hàng của các nước khác như Trung Quốc và các nước ASEAN nhập về Việt Nam có giá cạnh tranh hơn thì nhập khẩu tăng. Do đó tỷ giá linh hoạt hơn thì nhập khẩu sẽ tự điều chỉnh.