CEO Topica: Startup Việt phải học cách chấp nhận thất bại, ngừng tự ái và nói ít thôi

Sinh năm 1975, anh Phạm Minh Tuấn là đại diện duy nhất của Việt Nam trong danh sách bình chọn 200 lãnh đạo trẻ toàn cầu năm 2012. Anh hiện là CEO của Tổ hợp Giáo dục Topica, đơn vị đào tạo trực tuyến tiên phong xuất khẩu công nghệ E-learning.

Chương trình Topica Founder Institute là chương trình ươm tạo các doanh nghiệp start-up, hiện là Accelerator (tăng tốc khởi nghiệp) duy nhất tại VN có học viên gọi vốn thành công hàng triệu USD.

Là một người có nhiều năm kinh nghiệm làm việc với các start-up, anh Phạm Minh Tuấn đã có dịp chia sẻ rất nhiều thông tin bổ ích nhân sự kiện Techday FPT 2015. Nhận xét về xu hướng start-up tại Việt Nam, anh cho rằng chưa bao giờ phong trào khởi nghiệp lại nhiều và nóng như bây giờ...

Theo quan điểm của anh, những yếu tố nào giúp các startup Việt Nam có được lợi thế cạnh tranh với các sản phẩm tương tự trong nước và trên thế giới?

Có 2 kiểu startup, một là đánh vào thị trường Việt Nam, một kiểu là đánh ra thị trường thế giới (go global).

Nếu đánh vào thị trường Việt Nam, thường sẽ phải tìm những thứ mang tính offline một chút, ví dụ như thương mại điện tử thì luôn luôn phải có logistic, phải ký kết với các cửa hàng, shop v.v.. Yếu tố offline là rào cản cho các start-up nước ngoài, vì vậy startup trong nước có thể đi trước họ ký kết với các cửa hàng, như mô hình groupon của Muachung, Hotdeal; hay đào tạo, phân phối thức ăn của Foody chẳng hạn. Vì vậy, mô hình startup trong nước nên có 1 chút offline chứ đừng thuần túy online, bởi chỉ loay hoay một hồi là nước ngoài họ sẽ vào "ăn thịt" mình ngay.

Thứ 2 là mô hình global, các bạn nên tìm một ngách hoặc tìm một thế hệ platform (nền tảng) mới. Ví dụ trong lĩnh vực phân phối game đã có rất nhiều đại gia như Garena, VNG nhưng chỉ là trên nền tảng desktop. Muốn thành công startup nên tìm ra sự khác biệt, và đã từng có một startup làm như vậy, họ "chia bài" lại từ đầu dựa trên một platform mới là mobile.

Ngược lại, khó khăn lớn nhất đối với một startup là gì?

Có những startup sở hữu đội ngũ vài chục người, thậm chí 50 - 70 người rồi thường là trong lĩnh vực outsourcing hoặc dịch vụ, mô hình đó rất khó phát triển lên được. Họ sẽ bị mắc kẹt trong mô hình đấy, thường chỉ dưới 100 người là bị "kẹt" và không tăng trưởng thêm được nữa.

Vì vậy, họ sẽ cần tư vấn để tìm kiếm mô hình nào đấy có thể phát triển tiếp lên được, cái khó nhất thường là phải hy sinh cái cũ. Đáng ra số tiền kiếm được phải chia hết cho các sáng lập viên, thì lại cầm cục tiền đó đi "đốt".

Khó nhất đối với startup là vượt qua chính mình.

Ở các trường Đại học nước ngoài, phong trào startup diễn ra rất sôi nổi, hầu như trường nào cũng có một "vườn ươm" còn ở các trường Đại học ở Việt Nam thì hầu như không có, theo anh đâu là lý do?

Các trường Đại học ở Việt Nam thực ra họ đều biết là cần phải có phong trào startup, có điều là lãnh đạo phải "máu", sinh viên phải giỏi, cơ chế phải thoáng.

Tại Việt Nam, phần lớn sinh viên giỏi là ở các trường công lập, có thể lãnh đạo họ cũng "máu" nhưng lại bị vướng mắc ở cơ chế. Những cái rất đơn giản như toilet 5 giờ chiều là khóa cửa, startup muốn làm đêm thì chịu chết… chưa nói đến những cái cao siêu hơn như sáng tạo, nguồn vốn...