Viêm khớp dạng thấp – nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

Định nghĩa

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý khớp tự miễn dịch, diễn biến mạn tính. Bệnh tiến triển và biểu hiện tại khớp, ngoài khớp, toàn thân, ở nhiều mức độ khác nhau. Bệnh có thể gây hậu quả nặng nề nên cần điều trị tích cực ngay từ đầu với mục đích kiểm soát các đợt viêm khớp tiến triển, tránh tàn phế.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý khớp tự miễn dịch

Có nhiều tên gọi cho bệnh này như thấp khớp teo đét, viêm đa khớp mạn tính tiến triển, thấp khớp mạn tính dính và biến dạng... Hiện nay bệnh được gọi là viêm khớp dạng thấp (VKDT) để phân biệt với các bệnh khớp khác: thấp khớp cấp, viêm khớp mạn tính thiếu niên, thấp khớp phản ứng...

Ở Việt Nam, bệnh VKDT có tỉ lệ 0,5% trong nhân dân và 20% số bệnh nhân mắc bệnh điều trị ở bệnh viện. Có thể nói VKDT là bệnh của phụ nữ trung niên vì 70-80% bệnh nhân là nữ tuổi trung niên và 60-70% có tuổi trên 30. Bệnh có tính chất gia đình trong một số trường hợp.

Cơ chế gây bệnh

Lúc đầu tác nhân gây bệnh tác động vào một cơ thể có cơ địa thuận lợi và có những yếu tố di truyền dễ tiếp nhận bệnh. Cơ thể đó sẽ sinh ra thành phần chống lại tác nhân gây bệnh (kháng thể), rồi kháng thể này trở thành tác nhân kích thích cơ thể sinh ra một kháng thể chống lại chính nó (gọi là tự kháng thể). Kháng thể ban đầu và tự kháng thể với sự có mặt của một số thành phần miễn dịch sẽ hình thành phức hợp kháng nguyên-kháng thể. Những phức hợp này được một số tế bào đi đến để nuốt nó và giải phóng các men tiêu thể để tiêu hóa nó. Các men tiêu thể sẽ kích thích và hủy hoại màng hoạt dịch khớp gây nên một quá trình viêm không đặc hiệu, quá trình này kéo dài không chấm dứt đi từ khớp này qua khớp khác, mặc dù tác nhân ban đầu đã chấm dứt từ lâu.