Đong, đếm với ngân hàng Việt

Việc hội nhập sẽ làm tăng và làm giàu thêm cơ hội để thu hút vốn ngoại của NH Việt. Nhưng nếu xét “chặt chẽ”, TS. Nguyễn Trí Hiếu lại có nhận định rằng các nhà đầu tư nước ngoài hiện nay chưa hẳn đã hào hứng với việc bỏ vốn vào hệ thống NH Việt. Lý giải thêm, ông nêu ra thực tế trong thời gian 10 năm qua, đã có không ít trường hợp các nhà đầu tư nước ngoài rút ra, thoái vốn khỏi NH Việt Nam. Hay việc một số NH nước ngoài đóng cửa chi nhánh, văn phòng đại diện tại nước ta.

Vị chuyên gia này cho rằng, điều bất lợi để các nhà đầu tư ngoại thận trọng đầu tiên nằm ở quy định pháp lý. Hiện nay, các nhà đầu tư nước ngoài chỉ có thể đầu tư vào một NH không quá 30% vốn điều lệ, với nhà đầu tư riêng lẻ là không quá 20%. Và với tỷ lệ phần trăm vẫn còn khiêm tốn, thì chưa thể khẳng định nhà băng Việt hấp dẫn với đối tác ngoại.

Ông Hiếu chia sẻ ý kiến trong việc làm sao để tận dụng nguồn lực của các nhà đầu tư nước ngoài: “Có lẽ phải nới rộng ra tỷ lệ góp vốn của họ, lên tới mức ít nhất 49% trong vòng 2 năm tới”.

Với trường hợp tham gia cơ cấu lại TCTD yếu kém, Chính phủ sẽ quyết định tỷ lệ sở hữu cổ phần của một tổ chức nước ngoài, nhà đầu tư nước ngoài, có thể bán 100% cổ phần của những NH này để tái cấu trúc. Đây có thể là cơ hội cho các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Nhưng nếu xét trong quan hệ mua - bán, cả hai bên đều phải thật sự thấy mình có lợi thì giao dịch mới có hiệu quả.

Thực tế, tâm lý của người đi mua, ở đây là nhà đầu tư ngoại, sẽ khó “thuận lòng” khi ôm về mình một NH yếu kém, đặc biệt khi không nắm đủ số cổ phần chi phối để tham gia vào các quyết định quan trọng. Trong khi đó, gánh nặng về tái cơ cấu, cải thiện nguồn lực, xử lý nợ xấu... là những thách thức có thể nhìn thấy được.

Thừa nhận điều này, lãnh đạo một NHTM cũng bày tỏ, một trong những vấn đề còn vướng mắc của hệ thống NH Việt Nam hiện tại là nợ xấu. Đây cũng là nguyên nhân lớn tác động tới tâm lý “e ngại” của các nhà đầu tư nước ngoài.

Nhưng trong khi chưa thể tham gia sâu vào sở hữu các NH Việt, các chuyên gia kinh tế đều đồng tình với việc minh bạch hoá của các NHTM và trong hệ thống NH là vấn đề lớn quyết định tới sức cạnh tranh trên thị trường và sự thu hút với các đối tác. Vấn đề minh bạch hoá từ báo cáo thường niên của các NH, cho tới những thuyết minh trong báo cáo tài chính, công bố thông số nợ xấu, giải trình khoản dự thu, phải thu... phải được rõ ràng, minh bạch mới tạo ra sự tin tưởng của các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, điểm gây chú ý với các tổ chức nước ngoài còn liên quan tới xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Việt Nam đang được xếp hạng tín nhiệm bởi ba công ty Fitch Ratings, Moody’s và Standard & Poor’s (S&P). Các nhà đầu tư có ý định thâm nhập thị trường Việt Nam đều có động thái đầu tiên là xem chỉ số xếp hạng tín nhiệm do ba công ty này công bố.

Xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam hiện đã được S&P nâng lên “ổn định” từ mức “tiêu cực” trước đó. Xếp hạng tín nhiệm quốc gia có thay đổi tích cực, thì điểm tín nhiệm của hệ thống NH Việt mới có cơ hội cải thiện. Một trong những tín hiệu đáng mừng là việc Moody’s ngày 5/9 tuyên bố xem xét nâng xếp hạng tín nhiệm của bảy NHTM Việt Nam.

Có thể nói rằng, minh bạch hoá hệ thống NH sẽ tác dụng tích cực tới việc nâng cao xếp hạng tín nhiệm của NH Việt Nam. “Vấn đề tái cơ cấu phải mạnh dạn hơn nữa trong việc loại trừ lợi ích nhóm, sở hữu chéo”, ông Hiếu nhấn mạnh. Bên cạnh đó, Basel II cũng phải được khẩn trương áp dụng tại Việt Nam để làm cơ sở gia tăng niềm tin ở các nhà đầu tư ngoại.