Cuộc đua tiền tệ ở Đông Nam Á

Trong khu vực, chỉ Thái Lan là nền kinh tế lớn có đồng nội tệ khá ổn định trong thời gian qua, nhờ ngành du lịch phát triển và ngân hàng trung ương nước này cũng mạnh tay sử dụng dự trữ ngoại hối, để can thiệp vào thị trường. Tuy vậy, trong bối cảnh đồng tiền của quốc gia lân cận sụt giảm, có thể ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Thái Lan, mới đây Chính phủ Thái đã đề nghị ngân hàng trung ương nước này xem xét lại chính sách tỷ giá theo hướng “hợp lý” hơn. Năm ngoái, giá trị xuất khẩu của Thái Lan đã giảm nhẹ so với năm trước đó.

Nhìn chung, các ngân hàng trung ương trong khu vực có lý do để sử dụng công cụ tỷ giá để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh thế thế giới vẫn chưa phục hồi ổn định. Gần đây, Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF) đã cắt giảm triển vọng tăng trưởng toàn cầu trong năm nay từ 3,8% xuống còn 3,5%, do lo ngại về tăng trưởng đang chậm lại ở Trung Quốc, châu Âu và một số nền kinh tế mới nổi.

Tại Việt Nam, lý giải cho bước đi giảm giá tiền đồng vào đầu tháng 1 vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình cho biết, một phần lý do là giúp các nhà xuất khẩu trong nước. Hành động này là “để các doanh nghiệp chủ động có phương án sản xuất kinh doanh ngay từ đầu năm, kể cả doanh nghiệp xuất khẩu, cho thấy họ sẽ được hỗ trợ ngay từ đầu năm. Và các doanh nghiệp nhập khẩu cũng thấy được mặt bằng tỷ giá để chủ động điều chỉnh trong kế hoạch tài chính của mình”, ông Bình nói.

Tuy vậy, một thực tế là Việt Nam cùng các quốc gia khác trong khối ASEAN (ngoại trừ Singapore) có khá nhiều điểm tương đồng về các mặt hàng xuất khẩu, cùng có những lợi thế cạnh tranh về nguồn lao động giá rẻ. Điều này sẽ khiến sức ép cạnh tranh về xuất khẩu giữa các quốc gia trong khối gia tăng, nếu không có một sự hài hòa trong vấn đề tỉ giá, đặc biệt là một khi AEC ra đời.

Báo cáo về mối quan hệ thương mại giữa các thành viên trong khối AEC hiện vẫn chưa có. Tuy nhiên, một đánh giá của HSBC về mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc - hai quốc gia có nhiều điểm tương đồng về các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động, cũng gợi nhắc nhiều điều về khả năng cạnh tranh xuất khẩu giữa các quốc gia tương đồng nhau.

Báo cáo này cho thấy việc đồng nhân dân tệ sụt giảm mạnh đã gây tổn hại đến các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Trong khi đó, đối với các đối tác thương mại khác như Mỹ, châu Âu hay Nhật, việc hạ giá trị tiền tệ của các quốc gia này dường như không mấy ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của Việt Nam, bởi đối với Việt Nam, các quốc gia này là đối tác hỗ trợ, bổ sung chứ không phải cạnh tranh trực tiếp.