Băn khoăn lãi dự thu

Cho đến giờ này chưa có một con số thống kê chính thức về lãi dự thu của các NH là bao nhiêu. Và đâu là lãi thật đâu là ảo vẫn còn ẩn số. Dù đồng tình với việc trong thời điểm khó khăn vừa qua, các NH buộc phải thực hiện cơ cấu lại hỗ trợ khách hàng nhưng khi giai đoạn khó khăn nhất đã qua đi, nhất là trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng thì việc áp dụng theo đúng các tiêu chuẩn quốc tế, công khai minh bạch ngày càng trở nên cần thiết để đảm bảo sức khoẻ tài chính NH bền vững.

Vì thế, rất nhiều ý kiến cho rằng việc bóc tách lãi dự thu cho đúng, cho đủ rất quan trọng để giảm bớt những thiệt hại mà NH cũng như khách hàng gặp phải, gia tăng lòng tin của nhà đầu tư, đặc biệt đảm bảo hệ thống NH phát triển bền vững hơn. Ví như nếu nhà đầu tư căn cứ dựa vào kết quả kinh doanh, lợi nhuận NH để mua cổ phiếu. Nếu con số lãi NH công bố không chính xác, cổ phiếu xuống giá thì cổ đông, nhà đầu tư sẽ bị thiệt hại và NH đánh mất lòng tin đối với khách hàng.

Năm 2016 dự báo kinh doanh NH có thể chỉ như năm 2015 thậm chí còn gặp khó khăn hơn. Bởi những khoản nợ xấu bán cho VAMC vẫn phải trích lập 20% xử lý theo quy định. Mặt khác, NH vẫn phải kiểm soát chặt chẽ tín dụng để không tăng nợ xấu, giữ tỷ lệ nợ xấu ở mức 3%.

Một yếu tố nữa ảnh hưởng đến lợi nhuận NH là lãi suất đầu vào nhích lên trong khi đầu ra không tăng, thậm chí khá nhiều NH vừa công bố giảm lãi suất cho vay từ 0,5 – 1% nên NIM của NH bị thu hẹp dần. Trong khi đó nguồn thu từ các dịch vụ chưa thể đột phá ngay để giúp NH tăng thu lợi nhuận.

Do vậy, một số chuyên gia khuyến nghị, các NH nên xem xét tính toán lại khoản lãi dự thu để đưa ra con số lợi nhuận thực chất, chính xác hơn không chỉ để các cổ đông mà chính các NH đừng ảo tưởng về sức khoẻ thật của mình. Còn nếu NH vẫn thực hiện cách này thì sẽ thành ra lấy đá ghè chân mình.

“Gốc, lãi, chi phí trích lập dự phòng rủi ro, nếu không thu hồi nợ xấu, có thể đến giai đoạn nào đó NH kiệt quệ mất khả năng thanh toán. Trường hợp này đã xảy ra ở nhiều nước trên thế giới”, vị chuyên gia trên cảnh báo.

Để hạn chế tình trạng lãi dự thu ảo, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, các cổ đông NH không nên thụ động như thời gian vừa qua mà chủ động tích cực tìm hiểu, bám sát định hướng kinh doanh của NH mình đầu tư để nắm được hoạt động NH có thực chất, lợi nhuận có bền vững, báo cáo tài chính công khai minh bạch hay không.

Thậm chí khi thấy có dấu hiệu không bình thường trong báo cáo tài chính, nhà đầu tư có thể tìm hiểu thông qua đại diện hoặc làm việc trực tiếp với công ty kiểm toán để xem báo cáo đó có xảy ra “sai sót” gì không.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cũng đề xuất, thời gian tới thanh tra NHNN cần “để mắt” đến nhiều hơn đối với phần lãi dự thu của NHTM để giữ an toàn cho hệ thống cũng như đảm bảo hoạt động NH công bằng, minh bạch, phát triển bền vững hơn.