Cách tránh thai cho cả nam và nữ

Dưới đây là một số phương pháp tránh thai được PGS.TS Vũ Thị Nhung, Chủ tịch Hội phụ sản TP HCM, nguyên giám đốc Bệnh viện Hùng Vương giới thiệu tại buổi nói chuyện chuyên đề Nụ hoa tính dục do Hội quán các bà mẹ tổ chức tại TP HCM.

Là sự kết hợp của trứng của người nữ và tinh trùng của người nam. Sự thụ thai sẽ xảy ra vào ngày rụng trứng. Thời điểm rụng trứng thường cách ngày kinh sắp tới 2 tuần. Noãn gặp tinh trùng thụ tinh ở 1/3 ngoài vòi trứng rồi di chuyển vào trong, 3-4 ngày vào tử cung và phát triển thành thai. Phòng tránh thai chính là ngăn cản sự gặp gỡ của trứng và tinh trùng.

Các phương pháp phòng tránh thai dành cho nữ giới.

1. Ogino Knauss (tránh ngày phóng noãn)

Về nguyên tắc, noãn chỉ có thể thụ tinh trong vòng 24 giờ sau phóng noãn, tinh trùng có khả năng thụ tinh trong 48-72 giờ sau khi phóng tinh. Phóng noãn luôn xảy ra trong giai đoạn 14-16 ngày trước kỳ kinh kế tiếp. Công thức để tính ngày dính thai là:

Ngày đầu có thể thụ tinh: 10 + vòng kinh ngắn nhất - 28Ngày cuối có thể thụ tinh: 17 + vòng kinh dài nhất - 28

Ví dụ, nếu vòng kinh ngắn nhất của bạn gái là 25, vòng kinh dài nhất là 35 ngày thì những ngày có thể mang thai là từ ngày thứ 7 (10+25-28=7) đến ngày thứ 24 (17+35-28=24) của chu kỳ. Nếu chu kỳ kinh cố định 28 ngày những ngày giao hợp có thể mang thai là từ ngày thứ 10 đến ngày thứ 17 của chu kỳ.

Phương pháp này không tốn kém nhưng cũng rất dễ bị vỡ kế hoạch do sự thay đổi nội tiết, môi trường, stress đôi khi có thể khiến chu kỳ kinh bị lệch.

2.Thuốc nội tiết tránh thai

Từ năm 1960, thuốc tránh thai được sử dụng rộng rãi ở châu Âu và đang được áp dụng trên toàn thế giới. Các hình thức thuốc tránh thai là loại kết hợp Estrogen và Progesteron (21 viên).

Bên cạnh tác dụng tránh thai, thuốc còn giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giảm thống kinh, giảm thiếu máu, thiếu sắt, giảm nang buồng trứng cơ nang. Tuy nhiên nó cũng có tác dụng phụ là gây buồn nôn, đau căng vú khoảng 2-3 tháng đầu, rong huyết nhẹ, tăng cân, nhức đầu, nám mặt, viêm tắc tĩnh mạch sâu (nguy cơ tăng 6 lần nếu sử dụng thuốc có chứa Estrogen lớn hơn hoặc bằng 35µg, không có liên hệ giữa thời gian sử dụng thuốc và tần suất xuất hiện viêm tắc tĩnh mạch. Tai biến sẽ biến mất ngay sau khi ngưng thuốc một thời gian ngắn).

Thuốc tránh thai chống chỉ định với những người có tiền căn viêm tắc tĩnh mạch, tai biến mạch máu não, thuyết tắc động mạch phổi hay suy động mạch vành, vàng da; suy gan, thận; ung thư sinh dục; có thai, u gan…

Còn những bệnh nhân cao huyết áp, động kinh, đái tháo đường hay đái tháo đường trong thai kỳ, có tiền căn nhức một bên đầu, lipid - huyết thanh cao, trên 35 tuổi và hút hơn 20 điếu thuốc một ngày, sắp phải chịu đựng một đại phẫu thuật, đang bị bệnh túi mật thì nên thận trọng khi sử dụng thuốc.

3.Thuốc uống ngừa thai khẩn cấp: Sau giao hợp trong vòng 72 giờ

Ngừa thai khẩn cấp là phương pháp mà người phụ nữ dùng để tránh thai sau khi giao hợp không được bảo vệ. Phương pháp này kém hiệu quả hơn các phương pháp tránh thai khác nhưng vẫn có giá trị đối với người phụ nữ có khả năng bị mang thai ngoài ý muốn (thủng bao cao su, bị hiếp dâm, không áp dụng biện pháp tránh thai nào).

- Viên thuốc tránh thai kết hợp (200µg EE + 1mg Levonorgestrel dùng trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp (đợt đầu 3-4 viên, 12 giờ sau lập lại liều tương tự). Kết quả thành công trung bình 75%, thay đổi từ 94,2% đến 55,3%, càng uống sớm ngay sau thời điểm giao hợp thì hiệu quả càng cao. Nó có thể gây ra phản ứng phụ là nôn ói. Không cần lập lại điều trị nếu giao hơp lập lại trong vòng 72 giờ.

- Thuốc chỉ chứa Progestin (Postinor)

Postinor 2: Dùng viên đầu tiên ngay sau giao hợp, viên thứ hai cách viên đầu tiên 12 giờ.

Postinor 1: Một loại Postinor liều cao gấp đôi, dùng 1 liều duy nhất, hiệu quả cao hơn, có thể dùng trong vòng 120 giờ sau khi giao hợp.

- Mifepristone: Liều duy nhất 10gr Mifestad, cho kết quả tốt trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp.

Trong thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa chất vốn được dùng trong phá thai, vì thế nếu lạm dụng thuốc có thể làm mỏng niêm mạc tử cung.

4. Các biện pháp khác

- Dụng cụ tử cung sau giao hợp: Đặt dụng cụ tử cung trong vòng 5 ngày, tối đa 7 ngày sau giao hợp. Có thể tiếp tục sử dụng nếu muốn. Tỷ lệ thất bại 0,1%. Chống chỉ định với những phụ nữ viêm bộ phận sinh dục, chưa có thai lần nào. Cơ chế tác dụng của biện pháp này là ngăn trở trứng làm tổ.

- Dùng màng ngăn tinh trùng, màng ngăn âm đạo, mũ cổ tử cung, bao cao su dành cho nữ giới.

- Thuốc diệt tinh trùng: Thường dùng chung với màng ngăn tinh trùng.

- Thuốc tiêm tránh thai: DMPA150mg tiêm vào ngày thứ 5 của vòng kinh, tiêm một lần tác dụng 3 tháng.

- Thuốc cấy trong da: Norplant tác dụng 5 năm, bắt đầu cấy vào ngày thứ 5 của kỳ kinh.

- Đặt vòng tránh thai: Những vòng tránh thai được phát miễn phí hiện nay vẫn gây nhiều phản ứng phụ như rong kinh. Có một loại vòng tránh thai được bán trên thị trường với giá khoảng 3 triệu đồng có hiệu quả cao hơn rất nhiều.

Phương pháp tránh thai vĩnh viễn dành cho nữ giới

Đây là phương pháp làm tắc nghẽn ống dẫn trứng, để ngăn không cho tinh trùng và noãn gặp nhau. Tỷ lệ thất bại của phương pháp này là 0,3%. Có thể thắt ống dẫn trứng bằng cách mổ mở bụng hoặc nội soi, vào thời điểm sau sạch kinh, sau nạo thai, sau sinh, khi đang mổ lấy thai. Phương pháp này chỉ dành cho phụ nữ trên 30 tuổi, không viêm nhiễm sinh dục cấp, có hai con sống khỏe mạnh, con nhỏ nhất trên 3 tuổi.

Phương pháp tránh thai dành cho nam giới

- Giao hợp gián đoạn hay còn gọi là xuất tinh ngoài âm đạo: Không tốn kém nhưng tỉ lệ thất bại cao.

- Bao cao su: Đã được loài người sử dụng từ thế kỷ XVII. Khi dùng, phải lưu ý chất lượng bao, đề phòng bao thủng, Tỷ lệ vỡ kế hoạch là 5-20%. Ngoài ngừa thai, bao còn dùng cho mục đích ngừa bệnh lây qua đường tình dục.

-Thuốc ức chế hạ đồi tuyến yên: Đồng vận GnRH, Testosteron mạnh.

-Thuốc kháng cự sự sinh tinh: Gossypol - kháng nguyên tinh trùng.

Phương pháp tránh thai vĩnh viễn dành cho nam giới.

Thắt ống dẫn tinh.

Phá thai kế hoạch

Pháp luật Việt Nam cho phép nạo phá thai trước 24 tuần tuổi.

Các phương pháp phá thai bao gồm: Điều hòa kinh nguyệt: khi thai dưới 2 tuần; Hút - nạo thai khi 6-12 tuần chậm kinh; Phá thai bằng thuốc khi thai nhỏ, khoảng 49 ngày không có kinh: Ru 486 (Mifepristone) + Misoprostone, bệnh nhân có thể tự uống thuốc mà không cần đến gặp bác sĩ. Nếu thai to thì phải nong gắp nạo thai.

Khi nạo gắp thai bằng cách nong cổ tử cung, bác sĩ làm mù nên nếu gặp bác sĩ tay nghề kém, nguy cơ biến chứng dẫn đến vô sinh là khá cao. Tai biến do phá thai bằng dụng cụ bao gồm thủng tử cung, sót nhau; băng huyết; nhiễm trùng; dính buồng tử cung, nghẹt hai ống dẫn trứng dẫn đến sau này có thai ngoài tử cung hoặc vô sinh; choáng.

Theo Danong