Loại ốc biển nào gây ngộ độc?

1 tháng 2 người chết vì ăn ốc biển

Đầu tháng 11/2014, bệnh nhân Lê Văn D – 26 tuổi ở huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) đã tử vong vì bị ngộ độc nặng sau khi ăn một loại ốc lạ đánh bắt được ngoài biển. Trước đó, ngày 26/10, anh D ra biển đánh bắt được một mớ ốc rồi mang về luộc và ăn, trong đó có một con ốc có hình thù lạ nên bị tê lưỡi, hôn mê… Gia đình lập tức đưa anh D vào bệnh viện huyện rồi chuyển lên bệnh viện tỉnh, kèm mẫu vật con ốc đã ăn.

Nạn nhân đã được cấp cứu tại cơ sở y tế của huyện Vạn Ninh nhưng khi chuyển viện đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa thì bệnh nhân đã chết não, phải bóp bóng cứu tim. Bệnh viện đã tích cực điều trị bằng kháng sinh, truyền dịch, thở máy liên tục nhưng tình trạng sức khỏe của bệnh nhân ngày càng nặng và tử vong sau đó.

Theo Viện Hải dương học Nha Trang, mẫu vật ốc biển mà anh D ăn là ốc bùn bống, tên khoa học là Nassarius, độc tố trong mẫu vật này là Tetrodotoxin. Ốc bùn bống loại ốc thường sinh sống ở đáy biển ven bờ Việt Nam. Tetrodotoxin là loại độc tố thần kinh cực mạnh, cấu trúc đặc biệt nên không bị phân hủy, biến tính trong quá trình xử lý ở nhiệt độ cao.

Khi ăn phải loại ốc này thì có triệu chứng là bị tê, rát ở môi, đầu lưỡi, sau đó lan dần đến chân, tay, đầu, tiếp đó là nôn mửa, choáng… Trong trường hợp không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có thể tử vong sau 30 phút hoặc 3 giờ sau khi bị ngộ độc ốc bùn bống

Ngày 24/11, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên cũng đã xác nhận một cháu bé 7 tuổi bị ngộ độc ốc biển và tử vong. Được biết, trước đó, cháu bé này cùng anh trai và bố ăn ốc biển tại nhà, sau đó, 2 cháu nhỏ đã có triệu chứng bị ngộ độc. Gia đình đưa 2 cháu vào viện cấp cứu nhưng cháu bé 7 tuổi đã không qua khỏi. Hiện anh trai của cháu vẫn đang được các bác sỹ tích cực cứu chữa.

Không nên ăn ốc lạ

TS Đào Việt Hà ( Viện Hải Dương học) đã từng chia sẻ với báo chí khi có một số vụ ngộ độc ốc biển xảy ra hồi năm 2013: “Một số loài ốc chỉ độc ở bộ phận nhất định (thường là tuyến nước bọt). Sở dĩ dẫn đến ngộ độc với các loài này là do con người bất cẩn, không loại bỏ phần độc trước khi ăn. Nhưng cũng có những loài ốc luôn luôn độc và hết sức nguy hiểm đến tính mạng nếu chúng ta vô tình ăn chúng.

Theo TS Hà, đáng lưu ý là có một số loài ốc biển thông thường không hề gây ngộ độc cho con người, nhưng đột nhiên trong thời điểm nào đó lại trở nên độc mà chúng ta chưa thể biết nguyên nhân. Gần đây, khá nhiều loài ốc được ghi nhận là nguyên nhân của các vụ ngộ độc như ốc mặt trăng (turban), ốc đụn (the top of shells), ốc tù và (trumpet shells), ốc hương Nhật Bản (ivory snails), ốc trám (oliva)...

Tại Brunei, 5 trẻ em đã chết sau khi ăn ốc trám (hay còn gọi là ốc ôliu). Tại Đài Loan, 17 nạn nhân ngộ độc (một người tử vong) sau khi ăn món xào chế biến từ loài ốc bùn ca tút (Nassarius castus) và ốc bùn hình nón (N. conoides).

Được biết, tùy từng loài ốc, bản chất độc tố có thể là saxitoxin (độc tố vi tảo tích lũy trong các sinh vật hai mảnh vỏ, một số loài cua rạn...), hoặc tetrodotoxin (độc tố cá nóc, mực đốm xanh hay con so...). Độc tố trong các loài ốc mặt trăng, ốc đụn và ốc trám đã được xác định là saxitoxin. Trong khi đó, độc tố của ốc tù và (Charronia sauliae), ốc hương Nhật Bản (Babylonia japonica), ốc tù và gai miệng đỏ (Tutufa lissostoma), ốc bùn (Niotha, Zeuxis), ốc ngọc (Natica và Polinices didyma) lại là tetrodotoxin.

Hai độc tố này đều thuộc loại độc tố thần kinh cực mạnh, không hề bị phân hủy, biến tính trong quá trình xử lý ở nhiệt độ cao nên vẫn tồn tại trong sản phẩm thức ăn đã được chế biến, xào nấu hay thậm chí kể cả sản phẩm cấp đông, đóng hộp.

Các chuyên gia đưa ra lời khuyên, sau khi ăn phải thực phẩm biển có chứa độc tố tetrodotoxin hay saxitoxin, triệu chứng ngộ độc xảy ra trong vòng 20 phút đến 3 giờ, nạn nhân có cảm giác tê, rát bỏng ở môi và đầu lưỡi. Hiện tượng tê, rát bỏng lan dần đến chân tay, đôi lúc có kèm đau đầu, đau bụng, đau cánh tay, đi đứng loạng choạng, nôn mửa dữ dội rồi khó thở, hôn mê, hô hấp ngưng trệ do bị tê liệt... Nạn nhân có thể chết sau 30 phút hoặc 8 giờ nếu không được cấp cứu kịp thời.

Hiện chưa có thuốc giải đặc hiệu cho các trường hợp ngộ độc do độc tố tetrodotoxin và saxitoxin. Biện pháp chữa trị y khoa hữu hiệu nhất là kích thích phản ứng nôn cho nạn nhân (nôn càng nhiều càng tốt), súc rửa dạ dày bằng than hoạt tính để thải loại bớt chất độc. Nếu nạn nhân có biểu hiện khó thở, lập tức phải tiến hành hô hấp nhân tạo, cho thở bằng máy.

Theo TS Đào Việt Hà, người dân cần tránh tò mò cầm nắm, đụng chạm vào những loài ốc lạ, màu sắc sặc sỡ... Tuyệt đối không ăn những loài nghi ngờ có độc hay chưa được kiểm chứng an toàn thực phẩm. Mặt khác, sau khi ăn bất cứ loài ốc biển nào mà bạn cảm thấy có triệu chứng như đã mô tả ở trên, lập tức phải đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ điều trị kịp thời, tránh xảy ra chuyện đáng tiếc.

Theo Giadinh.net.vn