Tăng lương tối thiểu: Doanh nghiệp và người lao động cùng lo sợ?

Theo Hiệp hội Dệt may, chính sách tăng lương tối thiểu thường xuyên đối với các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày… đang gây rất nhiều khó khăn cho DN. Chỉ tính từ giai đoạn 2008 – 2016 mức lương tối thiểu vùng đối với DN trong nước đã tăng bình quân 26,4%/năm và đối với các doanh nghiệp FDI đã tăng 18,1%/năm, trong khi chỉ số giá tiêu dùng trong giai đoạn này tăng bình quân 10,7%, năng suất lao động tăng 3,9%.

Mỗi lần tăng lương tối thiểu là chi phí nhân công tăng theo do doanh nghiệp phải bù thu nhập cho những người lao động mới tuyển, tay nghề yếu, những người khả năng lao động có hạn; Phải tăng các khoản trích nộp bảo hiểm, kinh phí công đoàn… vì lương tối thiểu là căn cứ để xác định mức lương khởi điểm trong hệ thống thang, bảng lương theo quy định của Chính phủ,

Từ 01/01/2016 các khoản trích nộp phải đóng thêm trên các khoản phụ cấp và từ 01/01/2018 sẽ đóng trên cả các khoản bổ sung khác, trong khi tỷ lệ đóng bảo hiểm, kinh phí của DN dệt may đã cao hơn tất cả các đối thủ cạnh tranh (Bangladesh, Ấn Độ, Mianmar, Campuchia, Malaysia, Indonesia, Philippin, Mexico, Peru…)

“Tăng lương tối thiểu liên tục và ở mức cao không những làm tăng chi phí nhân công, giảm khả năng cạnh tranh và khả năng đầu tư chiều sâu tăng NSLĐ để nâng cao thu nhập bền vững cho NLĐ, mà còn ảnh hưởng đến việc điều tiết thị trường lao động, chuyển dịch cơ cấu công, nông nghiệp, dịch vụ theo hướng công nghiệp hóa do các DN không đủ nguồn lực để đầu tư mở rộng về các vùng nông thôn, thu hút lao động hiện đang có thu nhập chỉ bằng một phần lương tối thiểu vùng Nhà nước quy định” – đại diện Hiệp hội Dệt may nhấn mạnh.

Thực tế, các DN thường trả lương cho NLĐ cao hơn mức lương tối thiểu vùng đã được qui định. Các khoản tăng thêm này được tính vào các loại phụ cấp. Khi lương tối thiểu vùng tăng. DN sẽ cắt giảm các khoản phụ cấp này. Nên về danh nghĩa thì lương tối thiểu vùng tăng nhưng thu nhập thực tế của người lao động không tăng.

Theo bà Bùi Phương Chi- Trưởng phòng công tác giới – Ban nữ công Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, tiền lương, thu nhập thực tế của đa số công nhân hiện nay còn thấp so với nhu cầu cơ bản của cuộc sống, không đủ để trang trải cho các chi phí cần thiết cho sinh hoạt hàng ngày. Theo kết quả điều tra khảo sát và tính toán của Viện Công nhân – Công đoàn cho thấy, nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ trong 2 năm 2015-2016 luôn thấp hơn mức lương tối thiểu từ 15-24%. Trong khi đó, DN có xu hướng chia cắt tiền lương, trả lương cho NLĐ xấp xỉ hoặc cao hơn chút ít so với mức lương tối thiểu. Bù vào đó là các khoản phụ cấp, trợ cấp khác như tiền chuyên cần, xăng xe, ăn trưa mà doanh nghiệp trả thêm cho NLĐ. Tuy nhiên, khi gặp khó khăn, DN sẵn sàng cắt giảm khoản phụ cấ ngoài lương để tiết kiệm chi phí sản xuất, khiến thu nhập của NLĐ bị giảm sút. Do đó, cuộc sống của họ càng trở nên khó khăn và bấp bênh hơn.

“Lương thấp, kết quả là 88% công nhân phải đi làm thêm giờ để tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống. Hiện nay, công nhân thích tăng ca không phải để tích lũy mà để đủ sống. Tăng ca đồng nghĩa sẽ có thêm bữa ăn chiều tại công ty, được thêm tiền lương tăng ca, bớt thời gian sử dụng điện nước ở nhà trọ” – bà Bùi Phương Chi nêu thực tế.