Doanh nghiệp nhỏ tìm vốn ở đâu?

Nhiều doanh nghiệp và chuyên gia đề nghị phải có cơ chế riêng để hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận được vốn vay

Khó vay vốn ngân hàng (NH) là chuyện dài nhiều tập từ nhiều năm nay vẫn chưa được tháo gỡ dù đã có quy định về cho vay tín chấp, trong khi quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đang “tê liệt” vì vướng cơ chế.

Đụng đâu cũng khó

Ông Võ Đăng Tiến, giám đốc Công ty TNHH Ngọc Việt, cho hay từ năm ngoái đến giờ đã đi đến hai NH hỏi thủ tục vay nhưng đều bị từ chối, dù chỉ là khoản vay ngắn hạn để mua nguyên liệu. “Khi tôi đến NH A hỏi thủ tục vay, dù đã trình tài sản thế chấp là căn hộ chung cư nhưng NH từ chối với lý do nhà chưa ra chủ quyền hợp pháp.

Tôi cũng trình kế hoạch phát triển sản xuất, thuyết minh rõ số tiền (nếu) vay được sẽ mua nguyên liệu đá để sản xuất tranh, có sẵn hàng để khách không phải chờ đợi nhưng NH cũng không chịu” - ông Tiến nói.

Không nản chí, sau tết ông Tiến tiếp tục tìm đến NH V hỏi vay 300-500 triệu đồng cho kế hoạch mua nguyên liệu, tuyển dụng nhân sự và đầu tư một ít cho mảng công nghệ thông tin.

“Lần này ngoài thế chấp căn hộ đang mua, tôi đề nghị thế chấp luôn hàng hóa và nguyên liệu đang nằm trong kho nhưng cũng không khả quan gì hơn. Dù hoàn toàn hiểu NH cũng là một DN kinh doanh, nhưng thật sự tôi thấy NH quá khắt khe trong việc tạo điều kiện để DN nhỏ và vừa như chúng tôi tiếp cận vốn vay” - giọng ông Tiến đầy bức xúc.

Cũng “trần thân” không kém nhưng ông Lý Thành Sinh, tổng giám đốc Công ty CP may thêu Minh Long Hưng, cho biết DN này may mắn hơn khi được Hiệp hội DN TP HCM làm “ông mai” giới thiệu đến NH V vay 640 triệu đồng mua nguyên phụ liệu sản xuất mặt hàng quần áo trẻ em hôm 9/3.

“Với lời giới thiệu từ hiệp hội nên NH cơ bản chấp thuận đề nghị vay 640 triệu đồng của tôi. Nhưng nếu tính kỹ ra, lãi suất cũng chẳng hề rẻ chút nào. Chưa kể NH còn yêu cầu đóng phí, bảo hiểm 10 triệu đồng và một số chi phí khác 10 triệu nữa. Tính ra nếu cộng cả lãi vay và chi phí đã đóng cho NH, tổng lãi suất tôi trả cho khoản vay 640 triệu đồng đã ngoài 20%/năm chứ đâu có rẻ gì” - ông Sinh than.

Theo ông Cao Sỹ Kiêm - nguyên chủ tịch Hội DN nhỏ và vừa, hiện chỉ có khoảng 30% DN nhỏ và vừa tiếp cận được vốn NH, 70% còn lại “khi được khi không”. “Đặc điểm của nhiều DN nhỏ và vừa là không có tài sản thế chấp, sổ sách kế toán không minh bạch, phương án kinh doanh không rõ ràng. Do vậy NH rất thận trọng khi xem xét cho đối tượng DN này vay vì sợ rót vốn rồi sau này DN phá sản, giải thể thì thành nợ xấu” - ông Kiêm cho biết.

Vòng luẩn quẩn

Theo ông Cao Sỹ Kiêm, kinh tế những năm qua khó khăn khiến tình hình tài chính của DN sa sút, nợ quá hạn phát sinh nhiều, rất nhiều DN không trả được nợ, thậm chí phá sản, kéo theo nợ xấu của NH tăng. Các NH hiện đang “vật vã” xử lý số nợ xấu này nên việc chặt chẽ trong các khoản vay, đặc biệt với DN nhỏ, cũng là điều dễ hiểu.

Trong khi đó về phía DN, nếu không được rót vốn để thực hiện các phương án kinh doanh mới thì lấy gì “gỡ” lại nợ cũ. Cứ như vậy DN nhỏ và vừa rơi vào vòng luẩn quẩn, NH cũng khó làm khác được.

Ông Phạm Ngọc Hưng, phó chủ tịch Hiệp hội DN TP HCM, nói các DN nhỏ và vừa chủ yếu kinh doanh bằng vốn vay và vốn huy động khác nên tình trạng thiếu vốn xảy ra thường xuyên. Thời gian qua, các NH đẩy mạnh chương trình kết nối với DN nhưng chỉ những DN đủ điều kiện mới vay được, còn những DN không đủ điều kiện vẫn không tiếp cận được vốn.

“NH cũng có các chương trình ưu đãi, nhưng muốn nhận ưu đãi DN phải có đủ điều kiện về tài sản thế chấp, phương án kinh doanh, sổ sách kế toán, trong khi các DN nhỏ không đáp ứng được các điều này nên thiếu vẫn hoàn thiếu” - ông Hưng nói.

Theo ông Hưng, hiệp hội cũng đã liên hệ với các NH để giới thiệu cho một số DN vay tín chấp, nhưng không phải DN nào cũng vay được vì NH yêu cầu phải có dòng tiền để trả nợ, sổ sách kế toán phải rõ ràng, làm ăn có lãi...

Ngoài NH, trước đây còn có một “cửa” mà DN nhỏ và vừa có thể tìm đến là quỹ bảo lãnh tín dụng cho DN nhỏ và vừa. Tuy nhiên gần hai năm nay quỹ này không thể hoạt động vì vướng cơ chế.