Trước đây, thiểu năng tuần hoàn não thường được coi là căn bệnh đặc trưng của tuổi già, tuy nhiên hiện nay độ tuổi của những người mắc bệnh đã bị trẻ hóa đáng kể. Đa phần những người ở độ tuổi 35-40 có công việc với áp lực cao và cuộc sống bận rộn nên có chế độ sinh hoạt không hợp lý là những đối tượng dễ bị căn bệnh này hành hạ, bên cạnh nhóm bệnh nhân truyền thống là những người cao tuổi. Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng thiếu máu lên não, làm giảm cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng cho nhu mô não. Nghiên cứu cho thấy, não rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy: chỉ 10 giây gián đoạn sẽ khiến hoạt động của não bị rối loạn và nếu tình trạng này kéo dài trong 4 phút, não sẽ bị hủy hoại hoàn toàn. Một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh thiểu năng tuần hoàn não là cơn đột quỵ cấp do thiếu máu cục bộ tạm thời. Tuy nhiên, những dấu hiệu của bệnh thường bị nhẫm lẫn với những triệu chứng bệnh thông thường và bị người bệnh bỏ qua, không cảnh giác. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc những triệu chứng thường gặp của bệnh thiểu năng tuần hoàn não và cơ chế của nó.
Đau đầu
Khoảng 90% người bệnh có triệu chứng này, đây là triệu chứng xuất hiện sớm nhất ở người thiếu máu não. Theo bảng phân loại của hiệp hội đau đầu Quốc tế (International Headache Society hay IHS), đau đầu có thể chia ra làm nhiều loại (đã hàm chứa nguyên nhân gây đau đầu) như đau đầu Migraine, đau đầu do căng thẳng, đau đầu chuỗi và những cơn đau nửa đầu mãn tính, đau đầu kèm theo các bệnh nội sọ, đau đầu kèm theo các bệnh mạch máu, đau đầu do rối loạn chuyển hóa… Bệnh nhân bị đau đầu do thiếu máu não thường đau vùng trán, sau gáy, đau lan tỏa ra khắp đầu và có cảm giác nặng đầu. Cơ chế của cơn đau là do cấu trúc cảm giác của hệ thần kinh bị kích thích mà các yếu tố kích thích trong đau đầu do các bệnh mạch máu là thiếu máu, các quá trình bệnh lý gây xoắn vặn, giãn căng hoặc phù nề quanh các mạch máu Cơ chế sinh đau của các thương tổn thực thể nêu trên thường qua hai con đường: hoặc là chúng kích thích cơ học lên các thụ cảm thể đau ở các mạch máu cũng như các tổ chức khác), hoặc chúng sinh ra các chất trung gian hoá học (chất P, serotonin, kinin, prostaglandin…), các chất này tác động lên các thụ cảm thể hóa học và gây diễn biến đau trên lâm sàng.
Hoa mắt chóng mặt
Đây là triệu chứng phổ biến thứ 2 ở người thiểu năng tuần hoàn não sau triệu chứng đau đầu, nó là kết quả của sự mất thǎng bằng giữa cảm giác của cơ thể nhận biết về tư thế và động tác với khả nǎng của não phát ra các thông tin mà nó nhận được. Có nhiều nguyên nhân gây hoa mắt chóng mặt, trong trường hợp này là tình trạng giảm dòng máu đến vỏ não tuy nhiên cơ chế của nó chưa được biết đến một cách rõ ràng. Theo một nghiên cứu của Viện Thần kinh và Viện Tai Mũi Họng thuộc trường Đại học Northwestern, thiếu máu não là nguyên nhân phổ biến thứ tư gây ra tình trạng chóng mặt ở người bệnh.
Có các vấn đề về giấc ngủ
Thường gặp nhất là khó ngủ, ngủ không sâu giấc, hay mê sảng. Cơ thể chúng ta có một cơ chế điều hoà hết sức tinh vi và chặt chẽ bao gồm sự kết hợp và tác động qua lại lẫn nhau của các yếu tố: thần kinh trung ương, thể dịch (hormon, nội tiết tố), tâm lý-tâm thần. Khi não bị thiếu nguồn oxy và dinh dưỡng (thiếu máu), hoạt động của não bị suy giảm dẫn đến sự tham gia điều hoà và chỉ huy của hệ thống cấu tạo lưới ở thân não đặc biệt vùng dưới đồi và đồi thị không còn được linh hoạt và hiệu quả gây ra những rối loạn về giấc ngủ.
Suy giảm trí nhớ
Hiện tượng nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt… xảy ra thường xuyên sẽ khiến bệnh nhân giảm dần trí nhớ, quên nhanh mọi việc. Bệnh nhân cũng bị rối loạn về mặt xúc cảm dẫn đến tính tình thay đổi mà chúng ta thường cho là “người già khó tính”. Triệu chứng này liên quan chặt chẽ đến các tổn thương tế bào thần kinh, tế bào thần kinh được nuôi dưỡng kém và tác động của gốc tự do được sinh ra ồ ạt theo tuổi tác và do bệnh lý là những nguyên nhân gây chứng suy giảm trí nhớ. Tế bào não là nơi diễn ra hoạt động chuyển hóa rất mạnh, sử dụng tới 25% tổng nhu cầu oxy trong cơ thể. Bởi vậy, giảm cung cấp oxy cho não là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng suy giảm trí nhớ.
Tê bì tay chân
Đây là một biểu hiện của biến chứng thần kinh ngoại biên, tổn thương chủ yếu ở chi trên và chi dưới, bao gồm các triệu chứng như: cảm giác tê bì, kiến bò, kim châm, đau cơ; nóng bỏng hay tê lạnh, thậm chí rát bỏng ở đầu ngón tay, ngón chân. Bệnh càng kéo dài thì mức độ đau tê càng tăng, cảm giác tê bì lan dọc cánh tay, cẳng tay gây khó khăn trong cử động. Cơ chế gây tổn thương thần kinh ở các bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não là những tổn thương (tắc, hẹp) các mạch máu nhỏ nuôi dây thần kinh hoặc tắc các tĩnh mạch khiến cho các sản phẩm chuyển hóa không được dẫn lưu ra khỏi não gây độc cho dây thần kinh. Hậu quả là các dây thần kinh bị thoái hóa, tốc độ dẫn truyền các tín hiệu bị chậm lại, có khi mất hẳn. Hầu hết những tổn thương này có tính chất thoái hóa vĩnh viễn, và khi có trên 50% số sợi trục bị tổn thương thì khả năng phục hồi là không thể.
Các triệu chứng trên đây là gợi ý để bạn có thể xác định sớm căn bệnh thiểu năng tuần hoàn não của mình. Cảnh giác với bất kỳ triệu chứng nào trên đây và có biện pháp theo dõi sức khỏe hợp lý là yếu tố quan trọng để bệnh không có khả năng tấn công bộ não của bạn. Khi gặp các triệu chứng trên, cần đến cơ sở y tế để thăm khám và nhận những tư vấn điều trị sớm.
Tài liệu: Bài giảng bệnh học nội khoa, Đại học Y Hà Nội
Tiếp thị & Tiêu dùng - tiepthitieudung.com. All Right Reserved
Tiếp thị & Tiêu dùng - Cập nhật thông tin mới nhất về giá cả, thị trường, mua sắm...
tiepthitieudung.com giữ bản quyền trên website này
Liên hệ: [email protected]