Thiếu máu não và nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi

Đột quỵ thường được xem là căn bệnh của một người lớn tuổi, nhưng ước tính có khoảng 10% bệnh nhân đột quỵ đang trẻ hơn mức tuổi 50. Báo cáo gần đây cho thấy xu hướng ngày càng tăng trong đột quỵ thiếu máu cục bộ ở người trẻ tuổi, một con số đặc biệt liên quan khi so sánh với mức giảm tổng thể trong tỷ lệ mắc và tử vong do đột quỵ. Mặc dù một số yếu tố nguy cơ hiếm gặp đã được đề xuất, báo cáo cho thấy các yếu tố nguy cơ truyền thống đối với đột quỵ thực sự có thể đã bị bỏ qua trong các quần thể này.

Trong khi những con số tuyệt đối thường nhỏ - với trung bình 2,868 ca tử vong mỗi năm do đột quỵ ở những người trẻ giữa năm 1989 và 2009 – thì những tác động của đột quỵ trên những người trẻ đang tạo ra một áp lực về chi phí đáng kể cho gia đình của người bệnh và xã hội. Theo Sharon Poisson, MD, trợ lý giáo sư tại khoa thần kinh học tại Đại học Colorado: "Chúng tôi vừa mới hoàn thành một nghiên cứu hồi cứu về tỷ lệ tử vong trên các loại đột quỵ khác nhau trong khoảng thời gian 20 năm. Trong khi tỷ lệ tử vong do đột quỵ thiếu máu cục bộ giảm hơn 50% so với thời kỳ đó ở người lớn tuổi thì con số này lại tăng một chút ở người trưởng thành". Tiến sĩ Poisson nói. "Dù bằng cách nào, có một sự khác biệt lớn giữa những gì đang xảy ra ở người lớn tuổi và những gì đang xảy ra với tỷ lệ tử vong do đột quỵ thiếu máu cục bộ ở người trẻ." Trong nghiên cứu này, nhóm của Poisson đã cho thấy tử vong do đột quỵ ở người lớn trẻ vẫn còn hiếm - trong khoảng 0,93 trên 100.000 dân đối với đột quỵ do xuất huyết nội sọ và 0,70 trên 100.000 dân đối với đột quỵ thiếu máu cục bộ. Tuy nhiên, trong khi xuất huyết đột quỵ ở những người trẻ giảm trong giai đoạn đó thì đột quỵ thiếu máu cục bộ tăng 11% từ 0,60 đến 0,67 trên 100.000 người.

Một nghiên cứu năm 2014 của Phần Lan trên 970 bệnh nhân đột quỵ trưởng thành cho thấy: theo dõi trong khoảng thời gian 10,2 năm, tỷ lệ tử vong cho bệnh nhân đột quỵ quan sát của người trưởng thành cao hơn gấp 7 lần so với tỷ lệ tử vong dự kiến trong toàn bộ dân số. Sau khi hiệu chỉnh nhân khẩu học, yếu tố nguy cơ và đặc điểm đột quỵ, thấy rằng nguy cơ tử vong ở những bệnh nhân bị đột quỵ tái phát cao gấp khoảng 17 lần so với những người có chỉ bị đột quỵ một lần. 

Các yếu tố nguy cơ

Gần đây, đột quỵ ở những người trẻ đã được cho là có liên quan với các yếu tố nguy cơ hiếm, bao gồm bóc tách động mạch, hội chứng co thắt mạch máu não hồi phục, bệnh viêm động mạch, bệnh cơ tim, và một số yếu tố tăng quá trình đông máu.

Tuy nhiên, theo Steven Kittner, MD, giáo sư thần kinh học tại Đại học Maryland, các bằng chứng thực sự đã bác bỏ vai trò của điều kiện tăng đông trong đại đa số các cơn đột quỵ xuất hiện sớm, như là trường hợp của prothrombin đột biến và yếu tố V Leiden. Những người có huyết khối tĩnh mạch não là một ngoại lệ. "Tôi nghĩ rằng đó là một sự nhầm lẫn của các bác sĩ khi cho rằng các trạng thái tăng đông máu là dấu hiệu quan trọng để sàng lọc trong mọi trường hợp đột quỵ xuất hiện sớm" Kittner nói. "Tôi nghĩ rằng chúng tá sẽ có nhiều lựa chọn hơn bởi vì trong hơn 25 năm quan sát một số lượng lớn các cơn đột quỵ xuất hiện sớm, tôi có thể đếm trên đầu ngón tay số bệnh nhân bị đột quỵ thiếu máu cục bộ do tình trạng tăng đông máu."