Những người bán rong đồ ăn, thức uống, quần áo, đồ nữ trang rẻ tiền; những người nông dân làm trên đồng lúa nhận lương theo ngày, những người đi trông trẻ con cho các gia đình…đa phần chỉ kiếm được thu nhập thời vụ và chẳng có chút đảm bảo nào về tương lai.
Công việc của họ có thể không quá đặc biệt với kỹ năng tay nghề thấp…nhưng nếu thiếu họ, chắc chắn nền kinh tế của các nước Đông Nam Á sẽ gặp khó.
Trong suốt năm năm kinh tế nhóm nước Đông Nam Á tăng trưởng chậm lại, công việc trong những lĩnh vực không chính thức như vậy đã giúp ngăn được rất nhiều biến động kinh tế và chính trị, theo bài báo được Financial Times đăng tải.
Tại Indonesia, đất nước có nền kinh tế quy mô lớn nhất Đông Nam Á với tổng lực lượng lao động ước khoảng 132 triệu người, thất nghiệp vẫn giảm dù tăng trưởng GDP hàng năm sụt giảm.
Tình hình tại Indonesia vẫn ổn định nhờ lĩnh vực kinh tế không chính thức hấp thu lượng lớn người lao động bị sa thải khỏi các nhà máy, hầm mỏ và đồn điền. Các thống kê ở thời điểm tháng Hai năm 2017 cho thấy lĩnh vực phi chính thức đang hấp thụ 58,4% tổng lực lượng lao động, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ 57,6% vào tháng Tám năm 2016.
Từ tháng Hai năm 2016 đến tháng Hai năm 2017, đã có thêm 2,4 triệu người làm việc trong lĩnh vực phi chính thức trong khi đó, số lượng việc làm trong các lĩnh vực chính thức giảm 1,6 triệu. Câu chuyện tương tự cũng diễn ra tại Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
Tình hình ở Malaysia, trong khi đó, khác hẳn so với bốn nền kinh tế Đông Nam Á khác. Vào tháng Sáu, tỷ lệ thất nghiệp ở Malaysia ở mức 3,4%, tỷ lệ này đã tăng dần trong suốt những năm gần đây khi kinh tế Malaysia tăng trưởng yếu đi.
Theo khảo sát của FTCR, người Malaysia cũng bi quan về triển vọng việc làm hơn nhiều so với những người Đông Nam Á khác. Gần 75% người Malaysia cho biết thật khó để kiếm việc làm, tỷ lệ cao hơn nhiều so với tại Indonesia hay Thái Lan.
Rõ ràng, thị trường lao động Malaysia dễ chịu tác động từ sự chững lại của nền kinh tế. Lĩnh vực phi chính thức đang hấp thụ khoảng 88,6% tổng lực lượng lao động tại Malaysia.
Tình trạng thất nghiệp tại Malaysia trong giới trẻ hiện rất tồi tệ. Theo các số liệu thống kê chính thức, tỷ lệ thất nghiệp trong người trẻ hiện ở mức 12,1%, cao gấp bốn lần tỷ lệ thất nghiệp nói chung tính trong tương quan với tổng lực lượng lao động. Số liệu của Financial Times cũng cho thấy người trẻ Malaysia lo lắng về việc làm nhiều hơn so với thanh niên năm nước Đông Nam Á khác.
Ngân hàng Negara của Malaysia đã tiến hành nghiên cứu và chỉ ra rằng tình trạng thiếu công việc cần trình độ và việc đào tạo không đúng nhu cầu của xã hội tại các trường đại học đã gây ra tình trạng thất nghiệp tại Malaysia.
Cho đến nay, Malaysia vẫn chưa thu hút được vốn đầu tư từ những doanh nghiệp có khả năng cung cấp công việc cần trình độ tay nghề cao và có mức đãi ngộ tốt.
Dù lĩnh vực phi chính thức giúp mang đến một sự đảm bảo nhất định về việc làm trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nó cũng đồng nghĩa với việc hơn 100 triệu người hiện đang không có bất kỳ sự đảm bảo nào về việc làm, chế độ chăm sóc y tế.
Làm việc trong lĩnh vực phi chính thức cũng đồng nghĩa với việc mức lương thấp và triển vọng tăng lương rất u ám. Chính vì vậy, tỷ lệ người muốn chuyển đổi công việc trong nhóm này cũng rất cao, theo giải thích của họ, mức lương thấp là một phần, nhưng ngoài ra cũng phải kể đến tương lai công việc gần như không có gì.
Việc tỷ lệ người làm trong lĩnh vực phi chính thức cao cũng giải thích cho việc tăng trưởng thu nhập người dân tại năm nền kinh tế lớn của Đông Nam Á ở mức thấp, trong đó Thái Lan đứng cuối bảng về tăng trưởng thu nhập, và tiếp đó đến Malaysia và Indonesia.
Xuất khẩu tại Đông Nam Á phục hồi sẽ giúp cải thiện triển vọng việc làm và thu nhập cho người dân. Những nước có tỷ lệ xuất khẩu/GDP cao như Malaysia, Thái Lan hay Việt Nam sẽ hưởng lợi nhiều nhất.
Nửa đầu năm 2017, xuất khẩu của Malaysia tăng 20,9% so với cùng kỳ, mức tăng trưởng như vậy cao hơn 1,4% so với khoảng thời gian trước đó. Tiêu dùng người dân hồi phục, nhờ vậy có lý do để tin tăng trưởng GDP Malaysia trong năm nay sẽ có thể đạt mức 4,8%, từ mức 4,2% trước đó.
Tăng trưởng kinh tế cao hơn sẽ giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp nói chung, nhưng chắc chắn sẽ không thể đưa được tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên Malaysia xuống dưới 10%.
Xu thế tương tự cũng đang diễn ra tại Indonesia và Philippines, thế nhưng thị trường lao động các nước này phụ thuộc vào xuất khẩu không nhiều như Malaysia, Việt Nam hay Thái Lan.
