6 lý do cản trở việc huy động vàng để phát triển kinh tế

Thứ ba, khi huy động vàng thông qua chứng chỉ vàng và phải trả lãi cho người chủ sở hữu vàng, điều này lại kích thích thêm việc đầu cơ nắm giữ vàng trong dân vì họ vừa có thêm công cụ để đầu cơ, bảo toàn tài sản của mình, lại vừa được hưởng lãi, cũng tương tự như việc nắm giữ ngoại tệ. Điều này làm trầm trọng thêm nạn “vàng hóa”, là điều mà NHNN lại đang ra sức chống đỡ bằng nhiều giải pháp vốn không nhận được sự đồng tình rộng rãi của dư luận.

Thứ tư, nếu vàng vẫn ở dạng vàng vật chất thì giá trị sử dụng của nó còn bị hạn chế. Chẳng hạn, khi thực hiện giao dịch lớn thì số vàng phải vận chuyển sẽ nhiều - một yếu tố mang tính rủi ro cao. Nay, với việc hợp pháp hóa sự tồn tại của vàng vật chất thông qua chứng chỉ vàng, việc giao dịch, thanh toán, và cất trữ tài sản vàng này trong dân chúng lại trở nên thuận lợi, dễ dàng hơn bao giờ hết. Trên nhiều phương diện, chứng chỉ vàng sẽ có giá trị và được chấp nhận rộng rãi như tiền mặt, tín phiếu, trái phiếu, séc, và các loại giấy tờ có giá khác. Bởi vậy, chủ trương phát hành chứng chỉ vàng sẽ càng mang đến một tác dụng không mong muốn là làm trầm trọng thêm nạn vàng hóa.

Thứ năm, về mặt tổ chức, NHNN không thể, không có chức năng tổ chức cả một mạng lưới huy động, chi trả vàng vật chất và cấp chứng chỉ vàng từ tất cả các tỉnh thành xuống đến ít nhất là cấp quận, huyện. Nếu được làm, và muốn làm, NHNN sẽ phải bỏ ra một chi phí khổng lồ (và cuối cùng lại tính vào ngân sách nhà nước) để xây dựng cơ sở vật chất và nhân lực cho công việc này. Nên có nhiều khả năng là NHNN sẽ phải dựa vào hệ thống ngân hàng và đại lý ủy quyền để thực hiện việc huy động và chi trả vàng hay cấp chứng chỉ vàng. Như vậy, ngoài việc vẫn phải tốn chi phí để trả cho hệ thống thu gom và chi trả vàng như thế này, NHNN còn hợp pháp hóa lại sự hiện diện của vàng trong hệ thống ngân hàng và các chân rết đại lý, là điều mà NHNN đã cố gắng chấm dứt, xóa sổ không lâu trước đây.

Cuối cùng, và cũng rất quan trọng, khi NHNN, Bộ Tài chính hay bất cứ một tổ chức nào huy động vàng cho nhà nước, họ phải trả lãi cho số lượng vàng huy động này. Dưới góc độ là một tài sản đầu tư, người sở hữu vàng sẽ đòi hỏi một lãi suất đủ lớn để hấp dẫn họ, dù không thể cao như lãi suất tiết kiệm nhưng cũng không thể quá thấp, ít nhất cũng phải vài phần trăm/năm, nêu không sẽ làm người dân không mặn mà cho vay vàng của họ được.

Số vàng này sau đó giả sử được dùng làm tài sản thế chấp để vay nước ngoài. Cứ cho là vì đã dùng vàng làm thế chấp thì lãi suất vay nước ngoài sẽ thấp hơn là vay tín chấp, nhưng lãi suất này sẽ không thể thấp hơn lãi suất cho vay các chính phủ phương Tây (tức ít nhất cũng là một vài phần trăm/năm). Thêm nữa, phía Việt Nam sẽ phải chịu thêm các chi phí vận chuyển, bảo quản vàng vật chất đến các kho được chỉ định làm nơi giữ tài sản thế chấp này theo chỉ định của người cho vay ở nước ngoài, cũng như các chi phí thanh lý, phòng ngừa rủi ro, nếu Chính phủ Việt Nam không đáp ứng được nghĩa vụ nợ của mình. Nếu cộng tất cả những khoản lãi và phí phát sinh trong và ngoài nước này lại thì rất có khả năng là lãi suất thực tế có thể còn cao hơn nếu Chính phủ Việt Nam đi vay trực tiếp nước ngoài.

Các lý do trên cho thấy chủ trương huy động vàng trong dân là rất khó khả thi và rất rủi ro.