Facebook: Tốt xấu ở người dùng

Riêng ở Việt Nam, theo thống kê của Facebook, người ta vào mạng xã hội này chủ yếu để trò chuyện với bạn bè, rồi la cà trên các trang thương hiệu, cửa hàng…

Mừng hay lo?

Vậy thì số lượng người dùng đông như kiến của Facebook là điều đáng mừng hay đáng lo cho xã hội? Ông chủ của Facebook chắc chắn phủ nhận mọi trách nhiệm về những tác động tiêu cực của nó với lý do đây chỉ là một phương tiện công nghệ cao.

Đại đa số người dùng Facebook là giới trẻ, thậm chí ở tuổi thiếu niên. Họ ngây thơ cũng có mà nông nổi cũng chẳng vừa. Cũng giống bất cứ công cụ nào, điều làm người ta quan ngại vẫn là trình độ và thái độ của người dùng. Cây kéo trong tay người thợ may khác trong tay kẻ hung ác.

Càng nguy hiểm hơn khi đặc thù của môi trường internet (nặc danh, một người một cõi, tính chất ảo) có thể khiến những người “yếu còn ra gió” dễ bị cuốn theo chiều gió “độc”. Chắc chắn bạn sẽ không thấy xa lạ gì về điều này khi mà chỉ cần vào Facebook lướt tới lướt lui là có thể nhìn thấy một vụ “ném đá” nào đó. Điều nguy hiểm hơn là có những người “ném đá” vô tội vạ, a dua theo kẻ khác mà bất kể nạn nhân có thật sự phạm lỗi hay không và giờ đây, chuyện đó còn hướng tới cả những người nổi tiếng lẫn những người bình thường.

Trong một cuộc nói chuyện với giới trẻ gần đây ở Mỹ, Monica Lewinsky, một nhà hoạt động xã hội, nhấn mạnh: “Mặt tối của internet là sự bắt nạt qua mạng và sự lăng nhục mà tôi từng trải qua trong thời gian gần đây đã bùng nổ như nấm sau mưa. Mỗi ngày trên mạng, người ta, đặc biệt là những người trẻ chưa được phát triển đầy đủ về tâm lý và tri thức để có thể xử lý chuyện này, đang bị lạm dụng và sỉ nhục tới nỗi họ không nghĩ rằng mình có thể sống nổi tới hôm sau. Và bi kịch thay, một số đã không sống nổi.” Năm 1998, Monica từng là nạn nhân của cái gọi là “sự sỉ nhục công cộng” sau khi vụ nữ thực tập sinh Nhà Trắng này lỡ dại yêu sếp của mình bị khui ra.

Làng showbiz Việt - vốn trổ tài bằng thực lực nghệ thuật thì ít mà mưu danh bằng chiêu trò xì-căng-đan thì nhiều - đang bị “lên bờ xuống ruộng” bởi một “anh hùng bàn phím” tự xưng là “Thánh cô cô bóc” - kẻ liên tục tung lên mạng những chuyện thâm cung bí sử nhạy cảm của một số “sao” Việt. Họ bị khán giả chê cười rồi quay lưng, bầu sô ngoảnh mặt làm ngơ, nhà tài trợ cắt hợp đồng… Ở đây, tôi không có ý định phán xét gì nhân vật ảo mà thực đó mà chỉ nói về tác hại của việc đem chuyện đời tư của cá nhân ra bêu riếu giữa chợ mạng. Nếu không có ý đồ trục lợi gì thì đó là một trong những hội chứng “rảnh rỗi sinh nông nổi” của những người dùng internet. Mạng xã hội không có lỗi, điều mà cộng đồng mạng chân chính cần là mỗi người dùng nên có ý thức và trách nhiệm.

Lâu nay, người ta vẫn hiểu sức mạnh lan tỏa sâu rộng và có quy mô toàn cầu của thông tin online. Facebook với số lượng người dùng khủng khiếp đã góp phần làm cho sức mạnh của thông tin online thêm dữ dằn hơn. Nó không chỉ nhân rộng số người đọc thông tin trên các báo chí mà còn trở thành một nguồn cung cấp thông tin thô nhanh nhạy.