Thuế tận thu, hậu quả khó lường

Bộ Tài chính cũng đề xuất loại một số nhóm hàng hóa, dịch vụ được ưu đãi thuế VAT sang nhóm chịu thuế thông thường, dù đây là những hàng hóa thiết yếu của người dân.

Những hàng hóa, dịch vụ này sẽ tăng thuế VAT từ 5% hiện hành lên 12% (thậm chí lên 14% nếu phương án 2 được chọn). Các loại hàng hóa nhóm này như: Nước sạch sinh hoạt và sản xuất, dịch vụ văn hoá, thể thao, biểu diễn nghệ thuật, sản xuất và phát hành phim, biểu diễn thời trang, thi người mẫu, bóng đá…

“Những hàng hóa, dịch vụ này đã được xã hội hoá sâu rộng, nhiều thành phần kinh tế tham gia vì mục đích lợi nhuận. Nếu tiếp tục ưu đãi thuế VAT sẽ không bình đẳng giữa các lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh khác”, ông Thi nói.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề xuất bỏ quy định miễn thuế VAT cho hoạt động chuyển quyền sử dụng đất. Thay vào đó, hoạt động này vẫn phải chịu thuế VAT theo mức thông thường (theo mức đề xuất 12% vào năm 2019).

Bệnh nhân, học sinh cũng bị tác động

Bộ Tài chính đề xuất loại một số nhóm hàng hóa khỏi khu vực ưu đãi về thuế VAT (cả không chịu thuế và giảm nửa thuế).

Bệnh nhân cũng nằm trong nhóm bị ảnh hưởng của việc tăng thuế.

Như tách nhóm hàng hóa dùng cho y tế, giáo dục nhưng có thể dùng vào nhiều mục đích khác đang hưởng thuế VAT ưu đãi 5% hiện nay lên 12%, như: Bàn, ghế, máy chiếu, màn hình... Ngoài ra, với in sách và các ấn phẩm khác có loại chịu thuế 5% loại 10%, nhưng nhiều trường hợp không phân biệt được loại ấn phẩm nào chịu thuế bao nhiêu.

Do đó, Bộ Tài chính đề xuất mức thuế VAT thống nhất 12% với nhóm ấn phẩm sách và hoạt động in ấn (trừ sách giáo khoa, giáo trình, báo, tạp chí…).

Do mức thuế VAT thông thường được đề xuất tăng lên 12% năm 2019, nên nhóm hàng hóa ưu đãi giảm 50% thuế VAT cũng phải tăng mức thuế theo từ 5% hiện hành lên 6% năm 2019. Nhóm hàng hóa này ưu đãi chủ yếu phục vụ lĩnh vực y tế, giáo dục, nông nghiệp, sản xuất và chế biến nông sản…

Cụ thể, nhóm y tế có một số máy móc, thiết bị phải tăng thuế VAT như: Máy nội soi, siêu âm, chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp; máy móc, thiết bị, dụng cụ dùng để khám, gây mê, mổ, khâu, băng, bó, tiêm, hô hấp; bông, băng vệ sinh y tế; thuốc phòng bệnh, chữa bệnh; sản phẩm hóa dược, dược liệu là nguyên liệu sản xuất thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.

Nhóm hàng hóa phục vụ giáo dục, như: Giáo cụ dùng để giảng dạy và học tập, bao gồm các loại mô hình, hình vẽ, bảng, phấn, thước kẻ, com-pa. Nhóm hàng hóa nông nghiệp như: Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi, sản phẩm nông nghiệp, sơ chế bảo quản sản phẩm nông nghiệp…

Mức thuế VAT 6% với các hàng hóa, dịch vụ ưu đãi kể trên được áp dụng theo nguyên tắc bằng 50% thuế VAT thông thường. Tuy nhiên, đó là tính theo phương án tăng thuế VAT thông thường lên 12%. Nếu phương án tăng thuế VAT thông thường lên mức 12% từ năm 2019 và lên 14% từ năm 2021 được lựa chọn, đồng nghĩa thuế VAT với hàng hóa ưu đãi trên cũng tăng theo tương ứng 6% từ năm 2019 và lên 7% năm 2021.

Riêng hoạt động xuất bản, phát hành báo, tạp chí, sách chính trị, sách giáo khoa, giáo trình, sách khoa học - kỹ thuật, sách in bằng chữ dân tộc thiểu số, các ấn phẩm tuyên truyền (kể cả dưới dạng dữ liệu điện tử, băng đĩa), in tiền… vẫn thuộc nhóm miễn thuế VAT.

Nếu Dự thảo luật được Quốc hội thông qua, từ năm 2019, hàng loạt dịch vụ, hàng hóa tiêu dùng người dân sử dụng hàng ngày sẽ đồng loạt tăng giá theo. Trong đó có những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu như: Điện, nước, thực phẩm qua chế biến, đồ uống các loại, giáo dục, y tế, cước vận tải, xăng dầu, gas, phương tiện giao thông, quần áo, các hoạt động thể thao, giải trí…