Sẽ hạn chế rủi ro trong cho vay tiêu dùng

Việc tồn tại và ghép chung vào khái niệm cho vay tiêu dùng hai loại hình này đã dẫn đến những so sánh bất lợi về lãi suất cũng như trong cách đánh giá về ý nghĩa, lợi ích của hoạt động cho vay tiêu dùng, đồng thời dẫn tới những khó khăn cho cơ quan quản lý.

Theo phân tích của các chuyên gia tài chính, có nhiều sự khác biệt trong nghiệp vụ cho vay tiêu dùng của CTTC và các NHTM. Về số tiền cho vay bình quân tính trên một khách hàng của các NHTM lớn hơn nhiều lần so với các CTTC. Thời hạn vay của các NHTM có thể lên tới 20 năm đối với các khoản cho vay để mua nhà ở, trong khi các CTTC cho vay tiêu dùng với thời hạn tối đa là 5 năm.

Các điều kiện cho vay tại CTTC và NHTM cũng rất khác biệt, trong đó, các NHTM thường có quy trình xét duyệt khoản vay kéo dài, thủ tục tương đối phức tạp, ngược lại CTTC chú trọng yếu tố thuận tiện, đơn giản, nhanh chóng, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của khách hàng. Đặc biệt, lãi suất cho vay tiêu dùng của các CTTC cũng cao hơn rất nhiều lần so với lãi suất cho vay tiêu dùng của các NHTM cho khoản vay có cùng kỳ hạn.

Về quản trị rủi ro, các NHTM sử dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để đánh giá khách hàng, tương tự các sản phẩm tín dụng khác. Còn đối với các CTTC, để phù hợp với đối tượng khách hàng đại chúng và phương thức tiếp cận đơn giản, nhanh chóng nhưng mức độ rủi ro cao, CTTC sử dụng thẻ chấm điểm tín dụng để đánh giá khách hàng vay.

Rủi ro sẽ hạn chế nhờ các quy định chặt chẽ

Mới đây, nhằm mục tiêu tách biệt và hạn chế rủi ro đối với ngân hàng khi cho vay tiêu dùng đối với khách hàng không đúng tiêu chuẩn, NHNN đã đưa ra Dự thảo Thông tư Quy định hoạt động tín dụng tiêu dùng của CTTC để lấy ý kiến.

Theo đó hoạt động cho vay tiêu dùng của các CTTC được thu hẹp lại còn 3 lĩnh vực: cho vay trả góp, cho vay thấu chi qua thẻ tín dụng, phát hành thẻ mua hàng.

Hoạt động cho vay phải đáp ứng các điều kiện sau: Bên cho vay thanh toán cho bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng đối với hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng do khách hàng mua, sử dụng; Khách hàng hoàn trả tiền vay (bao gồm cả gốc và lãi) theo định kỳ được quy định tại hợp đồng cho vay tiêu dùng. Hoạt động cho vay tiêu dùng được thực hiện tại các điểm bán hàng, giới thiệu dịch vụ của bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng. Thời hạn cho vay không quá 05 năm, việc đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng trên cơ sở hệ thống thẻ chấm điểm. Hoạt động cho vay tín chấp hoặc cho vay có tài sản bảo đảm là hàng hóa tiêu dùng được mua từ nguồn vốn tín dụng được cấp.

Dự thảo cũng quy định NHTM muốn cho vay tiêu dùng theo hình thức này thì phải thành lập CTTC. Việc quy định một cách rõ ràng các hoạt động tín dụng được coi là cho vay tiêu dùng và tách riêng quản lý đối với hoạt động này phù hợp với các tính chất khác biệt, sẽ giúp cho thị trường cho vay tiêu dùng Việt Nam phát triển minh bạch, lành mạnh và hiệu quả hơn, phù hợp với các thông lệ quốc tế, từ đó, mang lại nhiều lợi ích cho chính người tiêu dùng Việt Nam.