Mở thị trường phái sinh tỷ giá, “chợ” ngoại hối thêm sinh động

Điều hành tỷ giá sát thị trường nhưng vẫn xác định “vùng mục tiêu” để quản lý kết hợp với mở thị trường phái sinh. Nhờ đó, “chợ” ngoại hối trở nên sinh động và bớt cứng nhắc khi mà doanh số phái sinh lên tới 200 - 300 triệu USD/ngày. Có thể, cơ quan quản lý tránh được tình trạng quần quật bảo vệ tỷ giá do áp lực no dồn đói góp.

Mặc dù từ bỏ cơ chế cấp “quota” tỷ giá hàng năm như từ 2015 về trước nhưng không có nghĩa, Ngân hàng Nhà nước buông hẳn sự biến động tỷ giá cho thị trường điều tiết.

Thay vào đó, khái niệm “thả nổi có quản lý” có vẻ mơ hồ, định tính nhiều hơn nhưng chắc chắn, nhà điều hành chỉ cho phép tỷ giá biến động trong một khung khổ hay còn gọi là “vùng mục tiêu”.

Phái sinh nhập cuộc

Để làm được điều này, ngoài việc tải một phần áp lực vào thị trường, Ngân hàng Nhà nước còn mở ra thị trường phái sinh, có giá trị như chốt chặn các con sóng của tỷ giá, trước khi chúng công phá vào “vùng mục tiêu” trước khi nhà điều hành sử dụng đến “lá bài” dự trữ ngoại hối.

Nói về vấn đề phái sinh tỷ giá, tại buổi tiếp xúc với báo chí ngày 4/1/2015, ông Bùi Quốc Dũng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, song hành với cơ chế mới về tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước đưa ra công cụ phái sinh, một điểm mới trên thị trường ngoại hối so với trước.

“Trước đây, khi can thiệp ra thị trường, Ngân hàng Nhà nước thường sử dụng các công cụ đơn giản như giao ngay nhưng từ 31/12/2015, Ngân hàng Nhà nước bán phái sinh cho các tổ chức tín dụng với trạng thái về 0, giá bán cao hơn 1% so với giá bán ngày 31/12/2015, kỳ hạn 3 tháng, tức đến cuối tháng 3/2016”.

Lý do đầu tiên ở đây là phái sinh phải kết hợp với tỷ giá lên xuống, bởi thay vì đưa ra tuyên bố cứng tỷ giá biến động trong một khoảng phần trăm như trước thì Ngân hàng Nhà nước sử dụng biện pháp kỹ thuật giao dịch có kỳ hạn, nhằm hướng thị trường vào vùng mục tiêu mà Ngân hàng Nhà nước mong muốn đến cuối tháng 3/2015 là khoảng 1%.

Một yếu tố nữa liên quan đến “giá bán phái sinh 1%” như nói trên là yếu tố cung cầu vào cuối tháng 12/2015 và đầu tháng 1/2016. Đó là, cung ngoại tệ có thể tăng và khi Ngân hàng Nhà nước bán kỳ hạn cho tổ chức tín dụng ở mức đó (cao hơn 1% như nói trên), đồng nghĩa, nhà điều hành gửi thông điệp đến thị trường rằng các tổ chức tín dụng cứ để trạng thái ổn định và kinh doanh bình thường.

Trong trường hợp cần bù đắp, đến 31/3/2016, Ngân hàng Nhà nước sẽ bán ra nhưng thiết kế theo hướng “cho hủy ngang giữa chừng” và mức thu phí chỉ có tính chất tượng trưng.

Bởi vì để cho các tổ chức tín dụng tự do linh hoạt khi bán trạng thái nhằm tạo ra nguồn cung cho thị trường, khi nguồn cung căng thẳng. Tuy nhiên, sau Tết âm lịch, nguồn cung dồi dào hơn (do yếu tố mùa vụ), các tổ chức tín dụng có thể chủ động mua để thỏa mãn trạng thái. Giả định, nguồn cung không tốt như kỳ vọng, lúc đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ đứng ra can thiệp với vai trò “người mua bán cuối cùng”.