Giằng co lãi suất, tăng hay giảm?

Ổn định mặt bằng lãi suất là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Chính phủ đã chỉ đạo và cũng là quyết tâm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nhằm khơi thông dòng vốn, giúp doanh nghiệp (DN) phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh. Nhưng vào giai đoạn mùa làm ăn cuối năm bắt đầu, cùng những làn sóng ngắn tăng nhẹ lãi suất huy động trong thời gian gần đây, cho thấy, mối lo về khả năng lãi suất cho vay sẽ tăng đang ngày càng hiện rõ.

Tăng để giữ "chân" tiền gửi

Sau đợt tăng lãi suất nhẹ đợt đầu tháng 9 với mức tăng từ 0,1 đến 0,3%/năm, những ngày cuối tháng 10 vừa qua, quan sát trên thị trường tiền tệ, lãi suất huy động tại một số ngân hàng (NH) tiếp tục có diễn biến tăng. Cụ thể, theo biểu lãi suất áp dụng từ cuối tháng 10 tại NH TMCP Bản Việt, mức lãi suất huy động của các kỳ hạn ba, bốn và năm tháng tăng 0,2 %/năm, lên 5,4 %/năm.

NH TMCP Đông Á cũng điều chỉnh tăng lãi suất tiết kiệm VNĐ đối với nhiều kỳ hạn, cao nhất lên đến 7,2%/năm. Lãi suất kỳ hạn 12, 18 và 21 tháng tại NH TMCP Phương Đông tăng từ 6,6%/năm lên 6,8 %/năm; kỳ hạn 24 tháng tăng 0,2 %/năm, từ 6,7 %/năm lên 6,9 %/năm. Ngoài ra, nhiều NH TMCP như Sacombank, Techcombank, LienVietPostBank,... cũng điều chỉnh tăng lãi suất huy động đối với nhiều kỳ hạn trên biểu lãi suất.

Bên cạnh việc điều chỉnh tăng lãi suất huy động, các NH còn rầm rộ tung ra thị trường nhiều chương trình khuyến mãi bằng cách tặng quà, tặng lãi suất, rút thăm trúng thưởng,… Đây là tín hiệu mừng đối với người dân có dòng tiền nhàn rỗi, song đồng thời cũng là nỗi lo của người đi vay vốn, của các DN cần vốn để sản xuất, kinh doanh dịp cuối năm. Có thể thấy, dù thời gian qua, ngành NH đã có nhiều chính sách giảm lãi suất và ưu đãi lãi suất cho những lĩnh vực ưu tiên, nhưng thực tế từ ý kiến các DN, với mức lãi suất cho vay như hiện nay vẫn còn khá cao, khiến họ gặp nhiều khó khăn.

Theo tìm hiểu, hiện mặt bằng lãi suất cho vay với DN tại các NH dao động từ 6 đến 9%/năm, theo đó cũng phân hóa nhiều mức, tùy thuộc vào tiềm lực của từng DN. Nếu là khách hàng VIP (DN lớn, có độ tín nhiệm cao, không vướng nợ xấu, dự án khả thi, tài sản thế chấp tốt, sử dụng nhiều dịch vụ của NH,...) thì lãi suất cho vay được áp dụng ở mức 6 - 6,5 %/năm; nhưng với khách hàng thông thường thì dao động 8 - 8,5%/năm, thậm chí có những DN phải vay đến 9 - 9,5 %/năm.

Chị Nguyễn Thị Bích Thủy, Phó Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ vận tải Thành An và cũng là chủ sở hữu của cửa hàng Phố Hoa (Hà Nội) cho biết, nhằm đón trước cơ hội làm ăn mùa cưới hỏi, dịp lễ hội cuối năm, cửa hàng có nhu cầu vay thêm vốn NH để nhập thêm hoa, cây cảnh,... Nhưng qua tìm hiểu tại vài NH, do quy mô DN nhỏ, lợi nhuận không nhiều, nên dù có tài sản thế chấp thì hạn mức vay cũng không được nhiều. Chưa kể, mức lãi suất mà NH đưa ra khá cao (9,5%/năm), nên ý tưởng mở rộng thị trường, tăng quy mô của DN này vẫn chưa thể thực hiện.

Theo TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), lãi suất thời gian qua dù giảm nhưng vẫn là gánh nặng với các DN, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay. Nếu so với mức lạm phát chưa tới 2%, thì mức cho vay hiện nay từ 7% đến 10%/năm, thậm chí một số khoản vay DN phải gánh lãi suất 10% - 12%/năm là quá cao. Dù dự đoán của một số chuyên gia kinh tế lãi suất sẽ khó giảm, nhưng kỳ vọng của cộng đồng DN vẫn là cân nhắc giảm thêm lãi suất.