Bơm tạp chất vào tôm nguyên liệu: Đừng ’đầu độc’ sức khỏe cộng đồng

Ngày 10/11, đoàn kiểm tra liên ngành Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm và thủy sản (thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau) đã bất ngờ kiểm tra nhà ông Đào Chí Mạnh ( ngụ tại ấp Mương Đường, xã Tạ An Khương, huyện Đầm Dơi). Tại đây, cơ quan chức năng đã bắt quả tang ông Mạnh và một số người khác đang bơm chích tạp chất vào 150 kg tôm nguyên liệu.

Đoàn kiểm tra đa tiến hành lập biên bản và tịch thu toàn bộ 150 kg tôm nguyên liệu và số tạp chất. Hành vi bơm tạp chất của ông Mạnh sẽ bị xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Được biết, ông Đào Chí Mạnh hành nghề thu mua tôm nguyên liệu từ vài năm nay. Vì mục đích lợi nhuận, sau khi thu mua tôm của người dân, ông Mạnh đem về nhà bơm chích tạp chất rồi sang lại cho một doanh nghiệp thu mua tôm ở thành phố Cà Mau.

Bơm tạp chất vào tôm nguyên liệu.

Tác hại của việc bơm tạp chất vào nguyên liệu thủy sản

Việc đưa tạp chất lạ vào nguyên liệu thủy sản làm tăng đáng kể các mối nguy trong sản phẩm vốn đã chứa nhiều mối nguy tiềm ẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ngoài mục đích gian dối kinh tế, hành vi này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sản phẩm mà còn làm tăng vọt các mối nguy vật lý, hóa học và sinh học trong sản phẩm thủy sản.

Các tạp chất cứng (như đinh sắt, thỏi chì, xi măng, dây kẽm, tăm tre, cọng dừa nước…) dễ gây tổn thương cơ học (gãy răng, mắc cổ, thủng bụng…) cho người dùng.

Các tạp chất dạng lỏng (như agar, tinh bột, …) khi bơm vào thân tôm gây ảnh hưởng trực tiếp đến thịt tôm như làm dập nát thịt tôm và làm tăng nhanh quá trình tự phân hủy do tế bào cơ thịt bị phá vỡ.

Việc ngâm, bơm tôm nguyên liệu bằng nước bẩn, nước từ kênh, ruộng nhiễm các chất độc hại từ hoạt động nông nghiệp (như thuốc trừ sâu, trừ cỏ, kim loại nặng…) làm tăng đáng kể mối nguy hóa học trong sản phẩm thủy sản. Ngoài ra tất cả các hóa chất độc hại như hàn the (borat), diêm tiêu (nitrat kali), urê… tuy có thể giữ cho nguyên liệu thủy sản bề ngoài có vẻ tươi nhưng thực tế nguyên liệu đã bị phân hủy biến chất và khi vào cơ thể người đều có khả năng gây ngộ độc, thậm chí chết người.

Đối với tạp chất dạng lỏng, đáng lưu ý là không một ai dùng nước uống vô trùng để ngâm, chích nguyên liệu. Việc ngâm, bơm bằng nước kênh, ruộng nhiễm các vi sinh vật hoặc ký sinh trùng gây bệnh làm tăng đáng kể mối nguy sinh học trong sản phẩm. Tác hại rất lớn là các chất dạng lỏng này được chích sâu trong cơ thịt do vậy tất cả các hoạt động chế biến (trừ nấu chín) sẽ không có cách nào có thể loại bỏ hoặc tiêu diệt các loài vi sinh vật đã ẩn sâu trong đó.

Sản phẩm thủy sản có chứa tạp chất lạ (đặc biệt dạng lỏng) là môi trường phù hợp cho sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm (luôn bị cơ quan quản lý chất lượng nước nhập khẩu kiểm soát nghiêm ngặt) như: Vi khuẩn tả (Vibrio cholerae) gây bệnh thổ tả.Vi khuẩn thương hàn (Salmonella) gây sốt thương hàn, ngộ độc, tiêu chảy, đau bụng, nhiễm trùng máu.Vi khuẩn lỵ

(Shigella) gây kiết lỵ. Trực trùng đường ruột (Escherichia coli) gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa. Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) gây tiêu chảy, đau bụng, sốt, nôn mửa; Độc tố do chúng sinh ra có khả năng chịu nhiệt rất cao và hầu như không bị phân hủy khi gia nhiệt trong quá trình chế biến. Vi khuẩn gây ngộ độc thịt (Clostridium botulinum) gây ngộ độc, nôn mửa, suy giảm chức năng thần kinh, có khả năng hình thành bào tử với sức chống chịu rất cao trước các yếu tố bất lợi của môi trường.

Ngoài ra còn rất nhiều loại vi khuẩn gây bệnh khác (kể cả các siêu vi khuẩn) tồn tại khá phổ biến trong môi trường quanh ta (không khí, đất, nước), đặc biệt là nguồn nước bị ô nhiễm. Bệnh rất dễ lan truyền khi thủy sản bị nhiễm khuẩn, điều kiện bảo quản không phù hợp và môi trường kém vệ sinh. Việc ngâm, chích tôm nguyên liệu bằng nước bẩn tạo điều kiện đưa trực tiếp vi khuẩn gây bệnh vào trong sản phẩm.

Việc đưa tạp chất vào thủy sản nguyên liệu còn gây tác hại lớn về mặt kinh tế, gây thiệt hại về tài nguyên, nhân lực và tài chính. Làm giảm đáng kể chất lượng nguyên liệu thủy sản, làm mất khả năng chế biến các sản phẩm có giá trị gia tăng giá bán cao, thậm chí có thể đến mức không còn phù hợp để làm thực phẩm. Tác hại hơn cả, hành vi trên gây ra nguy cơ làm mất uy tín sản phẩm thủy sản Việt Nam, có khả năng làm cho sản phẩm bị tẩy chay trên thị trường thế giới.

Ngày 1/8/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc ngăn chặn hành vi đưa tạp chất vào tôm nguyên liệu và sản xuất kinh doanh tôm có chứa tạp chất.

Chỉ thị 20 được đánh giá là “phao cứu sinh” đối với ngành hàng có chất lượng hàng đầu của ngành nông nghiệp đang có nguy cơ bị mất giá, mất danh do những lùm xùm quanh việc tôm bị bơm tạp chất.

Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ đã giao đích danh cho 4 nhóm đơn vị kiểm soát và xử lý các vi phạm liên quan đến hành vi đưa tạp chất vào tôm nguyên liệu và sản xuất kinh doanh tôm có chứa tạp chất.

Chỉ thị 20 đặc biệt nêu rõ: Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Tòa án nhân dân Tối cao và các Bộ NNPTNT, Công Thương nghiên cứu hành vi tổ chức, tham gia đưa tạp chất vào tôm nguyên liệu và sản xuất kinh doanh tôm có chứa tạp chất để các cấp có thẩm quyền xem xét, bổ sung tội danh mới trong Bộ luật Hình sự.

Đây chính là "thanh bảo kiếm" pháp lý với tính răn đe cao để có thể kết tội những kẻ gian lận thương mại và ảnh hưởng đến uy tín thương mại quốc gia. Tuy nhiên, để Chỉ thị có hiệu lực như kỳ vọng thì còn một khâu vô cùng quan trọng nữa là sự triển khai thực tế của các bộ, ngành, địa phương được “chỉ mặt, đặt tên” trong chỉ thị này..

Theo Nguoiduatin