Lo lắng cá tra mất thị trường Mỹ là không có cơ sở

Việc áp dụng 5 tiêu chuẩn nuôi trồng có nói lên vấn đề chất lượng cá tra đã đạt so với yêu cầu trong chương trình giám sát của Hoa Kỳ chưa, thưa ông?

Đúng vậy, chúng ta đã giám sát và chuẩn hóa trong nuôi trồng, từ con giống đến thức ăn, chế biến từ trước rồi. Vướng mắc duy nhất hiện nay, như tôi đã đề cập, là vấn đề vận chuyển. Đặc thù của Việt Nam là nuôi ao hầm, nhà máy phải đặt tại gần hệ thống áo nuôi nên bắt buộc phải vận chuyển đường thủy cho thuận tiện. Mỹ không thể đòi hỏi Việt Nam phải vận chuyển bằng đường bộ cho tương đồng như ở Mỹ được. Vận chuyển bằng đường sông thì cá về nhà máy vẫn đảm bảo tỷ lệ sống bình thường như vậy chuyển đường bộ. Tôi nghĩ, sắp tới hai bên phải xem xét đến vấn đề khác biệt quốc tế để có thể đưa vào một bộ tiêu chuẩn chung cho hai bên vận dụng.

Môi trường nước nuôi cá tra ở Việt Nam cũng đưa đến nhiều lo lắng. Phía Mỹ có thể bắt bẻ việc nguồn nước nuôi cá của Việt Nam thải ra môi trường chưa được xữ lý. Điều này làm ảnh hưởng đến môi trường?

Hoàn toàn không phải như vậy. Chúng ta nuôi cá áp dụng 5 tiêu chuẩn quốc tế thì bắt buộc nguồn nước trong các ao nuôi phải thải qua ao lắng trước khi ra môi trường. Đây là tiêu chuẩn bắt buộc và Việt Nam đã làm từ lâu rồi.

Một vấn đề lo lắng nữa là ngành nuôi cá tra ở Việt Nam vẫn tồn tại dưới dạng nhỏ lẻ, điều này đang gây khó khăn cho việc quản lý?

Hiện nay, việc kiểm soát nuôi trồng ở Việt Nam đã đạt trên 70% diện tích. Các doanh nghiệp đã đầu tư vùng nuôi, quản lý và giám sát theo chuỗi đạt năm tiêu chuẩn như tôi đã nói ở trên. Số diện tích cá tra nuôi nhỏ lẻ, còn lại khoảng 30% đã được người dân chuyển qua nuôi cá phục vụ thị trường nội địa.

Lấy dẫn chứng từ công ty Hùng Vương, ông có thể cho biết hiện nay chuỗi nuôi trồng, chế biến cá tra xuất khẩu của công ty liệu đã đạt tiêu chuẩn của Mỹ?

Hiện nay, Hùng Vương có diện tích ao nuôi cá 600 ha, chúng tôi quản lý được con giống, tự sản xuất thức ăn, các nhà máy chế biến đều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Riêng tiêu chuẩn BAP của Mỹ thì Hùng Vương áp dụng từ nhiều năm nay và đã được đánh giá đạt tiêu chuẩn 4 sao, gồm: con giống, thức ăn, nuôi trồng và chế biến. Khi áp dụng BAP, ASC, BRC hay Global GAP…thì chúng tôi cũng đạt luôn các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý môi trường, về vấn đề phúc lợi xã hội, vấn đề trách nhiệm cộng đồng…

Nói như vậy thì việc lo lắng cá tra Việt Nam có nguy cơ bị mất thị trường Mỹ khi chương trình giám sát của Mỹ có hiệu lực là hoàn toàn không có cơ sở?

Tôi chưa khẳng định mọi chuyện sẽ không xảy ra. Vấn đề là chúng ta còn thời gian từ nay đến tháng 3 năm sau. Giữa Việt Nam và Hoa Kỳ phải đưa ra được bộ quy chuẩn thống nhất để doanh nghiệp Việt Nam biết và tiến hành thực hiện. Còn bây giờ, khi chưa biết chính xác Mỹ sẽ đưa ra bộ quy chuẩn gì thì chúng ta chưa nói được gì. Dù sao, tôi vẫn khẳng định là trong khi nghề nuôi cá da trơn của Mỹ chỉ đạt một tiêu chuẩn thì Việt Nam đã đạt tới 5 tiêu chuẩn mà thế giới đang áp dụng. Nói như vậy không phải chúng ta không lo lắng, mà điều đó để thấy Mỹ không thể dùng chương trình giáp sát cá da trơn để làm rào cản thương mại khi Việt Nam đã đạt được tất cả các tiêu chuẩn hóa quốc tế.

Là phó chủ tịch Vasep, Chủ tịch ủy ban cá nước ngọt, ông có đánh giá như thế nào về cơ hội để cá tra Việt Nam tiếp tục vào Mỹ trong thời gian tới?

Việt Nam và Mỹ vừa kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương-TPP. Mỹ là nước đầu tàu trong chương trình TPP, Việt Nam là thành Viên. Nếu xét về khía cạnh nào đó, thì Mỹ phải xem xét lại việc áp dụng chương trình này xem có phù hợp với tinh thần TPP hay không, có phù hợp với môi trường nuôi trồng giữa Mỹ và Việt Nam hay không. Trong thời gian này, chúng ta rất cần sự đấu tranh của Hiệp hội tiêu dùng của Mỹ và các mối quan hệ thương mại trong ký kết TPP và WTO giữa cơ quan nông nghiệp Việt Nam-Hoa Kỳ và giữa Bộ Thương mại Mỹ và Bộ công thương Việt Nam nhằm đưa đến lợi ích hài hòa cho cả hai bên.

Xin cảm ơn ông