Khi nông sản không là... tài sản

“Tôi chỉ có vườn bơ là tài sản quý giá nhất, là tâm huyết cả đời. Tôi đem thế chấp vay vốn nhưng ngân hàng không chấp nhận. Ngân hàng bảo phải làm đề án, phải có tài sản thế chấp… Tôi không hiểu nên sau nhiều lần đi qua đi về, tôi bỏ cuộc” - ông Mã Dưỡng buồn bã chia sẻ.

Tương tự, chị Nguyễn Thị Thu ở huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) có tổng đàn heo thịt hơn 3.500 con, sau những năm khó khăn cùng cực thời điểm 2014, chị Thu gần như đứt vốn. Xoay xở mãi mới gây dựng lại được heo nhưng vẫn không “nhằm nhò” gì với ước vọng chăn nuôi lớn của gia đình. Năm 2015, những thông tin về gia nhập TPP, thịt ngoại có nguy cơ tràn vào Việt Nam… khiến chị Thu lo lắng, chị bèn bàn với gia đình đầu tư thay đổi mô hình chuồng trại, thay giống mới với năng suất cao hơn. Chị nghĩ, phải “hành động” trước khi quá muộn thì mới mong sống sót với nghề và quyết định gõ cửa ngân hàng.

Tuy nhiên, khi ra ngân hàng làm hồ sơ vay vốn, toàn bộ trang trại hơn 3.500 heo thịt và gần 200 heo nái của gia đình không được xem là tài sản đảm bảo nên không thể thế chấp để vay vốn được. “Nếu đồng ý vay tín chấp thì số tiền 20 – 30 triệu đồng không thấm vào đâu cho dự án cải tạo trang trại. Gia đình lại phải xoay sở đủ bề mới mong đủ kinh phí đầu tư, có khi còn phải vay nóng bên ngoài” - chị Thu ngậm ngùi.

Nguồn vốn còn… xa

Không chỉ ông Dưỡng, chị Thu mà rất nhiều hộ nông dân khác đang gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay phát triển sản xuất, bởi thế ba con đã đặt rất nhiều kỳ vọng khi Chính phủ ban hành Nghị định 55/2015/NĐ-CP về việc nới hạn mức cho vay tín chấp trong lĩnh vực nông nghiệp, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận vốn vay dễ dàng hơn. Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng, Nghị định 55 mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn lớn hơn cho các tổ chức, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn mà không cần tài sản thế chấp.

Theo Nghị định, ngân hàng chỉ giữ sổ đỏ của người vay để “làm tin”, vì ngân hàng sẽ không tiến hành các thủ tục thế chấp tài sản. Vì thế, khi bên vay không trả được nợ, ngân hàng không dùng sổ đỏ để xử lý theo hướng phát mãi tài sản mà sẽ đưa ra các giải pháp nhằm hỗ trợ nông dân khắc phục khó khăn. Tuy nhiên, những khó khăn khi tiếp cận vốn trong nông nghiệp vẫn còn là chuyện dài kỳ. Ông Nguyễn Thành Phúc, đại diện Ngân hàng NNPTNT Đồng Nai cho biết, tính tới cuối tháng 6, tổng dư nợ cho vay lĩnh vực nông nghiệp theo Nghị định 55 đạt hơn 9.372 tỷ đồng nhưng chỉ có khoảng 30% tổng dư nợ là các khoản vay không có tài sản thế chấp.

Cũng theo ông Phúc, hạn mức tín dụng trung bình của các hồ sơ vay vốn này đạt khoảng 100 triệu đồng/hồ sơ, chủ yếu là những hộ, cá nhân vay đầu tư nông nghiệp, trong khi đối tượng HTX, tổ hợp tác… chỉ đạt tổng dư nợ 60,3 tỷ đồng. “HTX, tổ hợp tác... là những tổ chức được ưu tiên cho vay tín chấp lên đến 3 tỷ đồng, nhưng do không có nhiều đơn vị làm ăn hiệu quả nên lượng hồ sơ vay vốn cũng rất khiêm tốn. Dù là vay tín chấp nhưng các HTX vẫn phải chứng minh được đầu ra của sản phẩm, chứng minh được uy tín trên thị trường” - ông Phúc khẳng định.

Theo ông Nguyễn Kim Đoán – Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, đã có thời gian các HTX chăn nuôi trong khu vực vật vã tìm vốn đầu tư. “Đàn heo thì không được xem là tài sản, HTX phải đi mượn nhà xã viên làm văn phòng thì lấy đâu ra sổ đỏ để cắm ngân hàng?” - ông Đoán đặt câu hỏi.