Ôtô Trung Quốc thách thức những “ông lớn” Nhật Bản

Trước hiện tượng ấy, ông Sanshiro Fukao, trưởng nhóm nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Hamagin, Tokyo, Nhật Bản, nhận xét: “Thành thật mà nói, chất lượng ô tô Trung Quốc khó có thể cạnh tranh với ô tô Nhật, nhưng nó đang thể hiện mối đe dọa với đối thủ Nhật Bản, nhất là về lĩnh vực xe điện. Hiện tại, Thái Lan cùng một số các quốc gia khác ở Đông Nam Á đang có những chiến dịch quảng bá sử dụng xe điện để bảo vệ môi trường và điều này đã cung cấp cho các công ty Trung Quốc một bệ phóng để họ giành chiến thắng”.

Với những “ông lớn” trong ngành sản xuất ô tô ở những quốc gia khác, rút kinh nghiệm về sự thành công của ô tô Nhật Bản hồi thập niên 70 và Hàn Quốc năm 90, các hãng Volkswagen, Ford, Renault, Fiat... đã đề ra chiến lược “phòng thủ chặt chẽ” ở phân khúc ô tô tầm trung bằng các hình thức như giá bán, chất lượng xe, phụ tùng thay thế, bảo hành cùng chế độ hậu mãi nhưng nhìn chung, ngoài mặt phụ tùng, chất lượng và chế độ hậu mãi, còn thì giá cả của ô tô phương Tây vẫn nằm quá tầm với của đa số người dân Đông Nam Á có mức thu nhập trung bình.

Chính vì vậy, “cạnh tranh về giá” là chiến lược hàng đầu của các hãng ô tô Trung Quốc nhưng như ông bà ta đã nói: “Tiền nào của nấy”, “Rẻ chưa chắc đã tốt”. Mặc dù phát triển nhanh nhưng không phải ô tô Trung Quốc không có nhược điểm.

Dhanarajata, kỹ sư cơ khí ô tô ở Bangkok nhận xét: “Nếu như ô tô Nhật Bản phải sau vài năm hoạt động liên tục, động cơ mới có dấu hiệu giảm công suất thì ô tô Trung Quốc không được như vậy. Nhiều chiếc chỉ chạy hơn 1 năm là đã phải bổ máy ra. Chưa kể chất lượng nội thất kém, nước sơn thân xe không bền và hệ thống điện thường hay hỏng hóc...”. Abdul Sarawak, chủ một ga ra sửa chữa ô tô ở Kuala Lumpur, Malaysia, nói: “Ít có các cửa hàng bán đồ phụ tùng ô tô Trung Quốc ở Malaysia nên điều này đã khiến chủ nhân của nó dở khóc dở cười mỗi khi xe trục trặc”.

Một nhược điểm nữa, và đây mới là điều đáng nói: Phần lớn ô tô Trung Quốc đều nhái mẫu mã những loại xe nổi tiếng của những hãng nước ngoài. Như chiếc MG7 chẳng hạn, nhìn qua là biết nó “đạo” ý tưởng thiết kế của ô tô Audi. Ngay cả chiếc ô tô điện đình đám nhất hiện nay là chiếc Telsla Model S cũng bị nhái với tên gọi Youxia X. Do không phải tốn kém tiền bạc đầu tư vào công nghệ, hãng sản xuất Youxia, Trung Quốc bán chiếc xe nhái này chỉ từ 32.000 USD đến 48.000 USD, nghĩa là bằng nửa giá của chiếc Tesla Model S thứ thiệt, hoặc như chiếc ô tô thể thao Porsche Macan của Đức, cũng bị hãng Zotye Trung Quốc nhái thành SR8 với giá bán chỉ bằng 1/3 so với Porsche Macan.

Và không chỉ sao chép hình dáng lưới tản nhiệt, đèn pha, nắp ca pô, thân xe, nội thất của SR8 giống hệt nguyên mẫu. Bảng điều khiển kiểu điện thoại Vertu đã trở thành thương hiệu của hãng Porsche cũng bị Zotye làm nhái. Bên cạnh đó, tay lái, đồng hồ hiển thị các thông số, nhìn... y chang Porsche Macan.

Ô tô tải Trung Quốc nhập về Việt Nam khá nhiều.

Trước vụ việc này, hãng Porsche đã có những hành động pháp lý cứng rắn nhằm ngăn chặn Công ty Zotye Auto Trung Quốc “ăn cắp” bản quyền thiết kế xe Porsche Macan. Tuy nhiên, vụ kiện khó có thể mang lại kết quả bởi lẽ Luật Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc được xem là khá mong manh trong lúc lâu nay, Zotye Auto đã nổi tiếng vì những vụ sao chép, chẳng hạn như chiếc ô tô T600 “lai giống” giữa chiếc Tiguan và Audi Q5, hoặc chiếc Z200 nhìn chẳng khác nào chiếc Volkswagen Polo.

Và cũng vì Luật Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc được xem là khá mong manh nên Zotye Auto Trung Quốc vẫn “sống khỏe”. Ferdinand Stern, một kỹ sư thiết kế của hãng Porsche nói: “Đó có thể là lý do khiến nhiều hãng sản xuất ô tô nước ngoài đành đưa mắt ngậm ngùi nhìn những đứa con của họ biến hình thành ô tô Trung Quốc.

Tại Việt Nam, ô tô Trung Quốc cũng xuất hiện nhiều nhưng chủ yếu là ô tô tải chứ ít thấy ô tô du lịch mà nguyên nhân là tâm lý người Việt nhìn chung đều nghi ngại về mặt chất lượng do đã “nhãn tiền” về xe gắn máy Trung Quốc vào giai đoạn “nhà nhà mua xe, người người sửa xe”. Sau gần 10 năm ồ ạt đổ bộ vào Việt Nam với những chiến dịch quảng cáo rầm rộ, nhiều thương hiệu ô tô Trung Quốc giá rẻ đã lặng lẽ rút khỏi thị trường.

Tính đến thời điểm này, những cái tên như Chery, BYD, Geely, Lifan hay MG đã không còn thấy bóng dáng đâu nữa. 3 thương hiệu còn lại là Haima, Changan và BAIC thì chỉ sống thoi thóp vì cả năm chẳng bán được chiếc nào. Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy trong tháng 1.2015, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhập khẩu gần 1.680 ô tô các loại từ Trung Quốc, gấp 5,3 lần so với cùng kỳ năm 2014, trong đó có 495 ô tô tải nguyên chiếc, gấp 1,9 lần cùng kỳ năm 2014 và chiếm 22,7% lượng ô tô tải nhập khẩu của cả nước.

Anh Thắng, một tài xế xe tải chở hàng tuyến Bắc - Nam, nhà ở huyện Bình Chánh cho biết anh mua chiếc ô tô tải hiệu Dong Feng, Trung Quốc, tải trọng 19,5 tấn với giá 1,1 tỉ đồng trong lúc nếu mua ô tô cùng loại của Nhật thì phải trên 3 tỉ đồng. Anh nói: “Nếu chạy đều đặn thì khoảng 3 năm tôi sẽ lấy lại vốn, còn lời cái xác xe vì nhiều người bạn đã từng sử dụng loại ô tô này cho biết chạy chừng 3, 4 năm là “banh” máy...”.

Được biết từ trước đến nay, đã có hàng trăm ô tô tải nhập khẩu từ Trung Quốc bị Cục Đăng kiểm Việt Nam phát hiện không đạt tiêu chuẩn trong quá trình kiểm định, chẳng hạn như động cơ xe không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật; thông số kỹ thuật của xe khác với hồ sơ; thậm chí cùng một lô xe nhưng thông số kỹ thuật lại khác nhau..., nên không ít xe trong số đó đã bị buộc phải tái xuất.

Theo hãng tin Reuter, một trong những lý do khiến ô tô Trung Quốc có giá rẻ hơn nhiều so với các loại ô tô đến từ châu Âu, Mỹ, Nhật Bản hoặc Hàn Quốc là vì họ đã tiết kiệm bằng cách cắt giảm chi phí thử nghiệm an toàn. Thay vì phải thử nghiệm từ 120 đến 150 lần trên những mẫu xe mới như Ford, Mercedes, Toyota, Huyndai, Volswagen... vẫn thường làm thì tập đoàn Geely, Trung Quốc chỉ thử nghiệm từ 15 đến 20 lần. Điều này đã dẫn đến chất lượng và tính mạng của những người ngồi trên xe bị xem nhẹ...