Áp lực mức tối thiểu 3.000 tỷ đồng

Mặc dù không phải thuộc diện bắt buộc, nhưng mục tiêu tiếp tục vượt qua mức 3.000 tỷ đồng vẫn là áp lực lớn đối với nhiều NH. Điều này thể hiện nhiều NH liên tục muốn phát hành tăng vốn nhưng không thành công. Hơn nữa, trong những năm qua áp lực tái cơ cấu đang diễn ra mạnh mẽ. Những NH có mức vốn điều lệ dưới 5.000 tỷ đồng đã phải sáp nhập với NH khác như NH Đại Á (DaiAbank), MDB, MHB, Southernbank. Điều đó càng cho thấy các NH phải tìm hướng đi để nâng cao năng lực tài chính trong quá trình tái cơ cấu hệ thống hiện nay.

Áp lực ngày càng lớn

Xu thế hiện nay cho thấy không ít NH chọn con đường sáp nhập với NH khác để nâng cao năng lực tài chính. Nhiều NH còn chấp nhận đánh mất thương hiệu trong các thương vụ mua bán, nhưng cũng không hề dễ dàng. Đơn cử như thời gian qua, thị trường kỳ vọng sẽ diễn ra một thương vụ sáp nhập giữa 2 NH là NamAbank và Eximbank khi lên đỉnh điểm, nhân sự cấp cao của NamAbank được cử sang đại diện phần vốn biểu quyết trước thềm đại hội Eximbank.

Bất ngờ sau đó đại hội thường niên của 2 NH đã không hề đề cập đến nội dung này. Các nguồn tin gần đây cho biết, NamAbank sẽ đi tiếp con đường tự tái cơ cấu mà NHNN phê duyệt từ năm ngoái. Đồng thời, NamAbank cũng không có kế hoạch sáp nhập với NH khác. Có lẽ đây là thương vụ gần như đã đi được một chặng đường xa nhưng vẫn phải dừng lại do 2 bên chưa tìm được tiếng nói chung.

Trước đó, kịch bản được dự báo nhiều nhất nếu thương vụ này thành công là thương hiệu NamAbank sẽ không còn trên thị trường. Bởi nếu sáp nhập với mức cổ phần đại diện hơn 20% tại Eximbank vào thời điểm đó, tiếng nói của NamAbank tại NH sau sáp nhập cũng không hề nhẹ. Với thực tế hiện nay, NamAbank chắc chắn sẽ phải tiếp tục nỗ lực để thực hiện quá trình tái cơ cấu của mình nếu muốn vượt qua danh sách NH 3.000 tỷ đồng.

Áp lực tăng vốn rõ nhất trong thời gian qua thể hiện ở DongAbank. Trước đó DongAbank được cho là NH khá an toàn vì số vốn điều lệ cũng đã ở mức 5.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, NH này đã phải tìm mọi cách xoay sở để tăng vốn điều lệ. Thậm chí họ chấp nhận tìm hiểu đối tác sáp nhập ngang cơ với mình nhưng vẫn không thành công.

Nhiều lần NHNN cho biết sẽ giảm số lượng NH xuống trong những năm tới, từ 35 NH xuống còn khoảng một nửa. Tính đến nay đã có 8 thương hiệu NH không còn trên thị trường. Do vậy áp lực nâng cao năng lực tài chính để không phải rơi vào những trường hợp trên là vấn đề sống còn đối với nhiều NH đang có mức vốn tối thiểu hiện nay.

Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, theo đánh giá của TS. Lê Xuân Nghĩa, việc tăng vốn điều lệ là cần thiết để nâng cao năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh của NH, nhưng để thực thi được kế hoạch này không dễ vì giá cổ phiếu giảm, dẫn đến phát hành khó, trong khi áp lực sáp nhập, hợp nhất giữa các NH nhỏ ngày càng nóng.

Song vẫn có quan điểm cho rằng, vốn điều lệ không phải là vấn đề quan trọng nhất đối với hệ thống NH. Thực tế ở Hoa Kỳ hay nhiều quốc gia khác đều có những NH nhỏ tồn tại song song với những NH khổng lồ. Những NH nhỏ thực hiện chức năng đặc thù của mình và vẫn hoạt động tốt.

Do vậy, không nhất thiết mọi NH Việt Nam phải là NH lớn. Điều quan trọng hơn đối với NH là vấn đề quản trị. Hoạt động của NH cần phải minh bạch, hệ thống quản trị rủi ro tốt dù vốn điều lệ nhỏ cũng không phải là điều đáng ngại. Như vậy, không nhất thiết mọi NH có vốn điều lệ nhỏ đều phải bằng mọi cách chạy đua tăng vốn, quan trọng hơn đối với họ là cần cải thiện chất lượng trong quản trị.