Thua lỗ, nông dân quay lưng với cây mía

Ông Nguyễn Thái Hoà, Phó Giám đốc Công ty CP Mía đường Trà Vinh nhận định: “Lượng đường thế giới và trong nước dư thừa, cộng thêm việc đường nhập lậu tràn lan đã đẩy ngành đường nội địa gặp nhiều khó khăn nên không thể mua mía giá cao cho nông dân”.

Nhiều năm nay, đường liên tục tồn kho, cộng với việc đường Thái Lan nhập lậu qua biên giới với giá rẻ, đã cạnh tranh gay gắt với đường nội địa, khiến doanh nghiệp (DN) mía đường lao đao. Trước đây, mỗi tháng DN có thể tiêu thụ từ 130.000 - 140.000 tấn đường nhưng hiện giảm hơn phân nửa, còn lại là đường lậu.

Vào đầu niên vụ này, trong khi đường nhập lậu chỉ khoảng 13.700 đồng/kg (giao tận đại lý) thì giá đường trong nước từ 14.500-15.000 đồng/kg, khó cạnh tranh. Chính khó khăn này, DN mía đường không thể mua mía giá cao cho nông dân. Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường (VSSA) cảnh báo: Nếu không có biện pháp xử lý đường lậu triệt để thì chẳng bao lâu nữa người trồng mía sẽ chuyển sang trồng cây khác.

Một lãnh đạo ở VSSA khẳng định, dù nhà máy có mua mía giá cao cho nông dân thì người dân cũng không có lời vì chi phí sản xuất khá cao. Giá thành đường kết cấu chi phí nguyên liệu chiếm từ 75-80%, trong khi nguyên liệu mía Việt Nam có chất lượng xấu so với thế giới: chữ đường (CCS) chỉ đạt bình quân 10, trong khi thế giới CCS đạt từ 13, 13 đến 16. Các nước có giá mía từ 24-30 USD/tấn, giá mía Việt Nam khoảng 50 USD/tấn. Nguyên liệu mía kém chất lượng do đất đai manh mún, không cơ giới hóa… đẩy giá thành sản xuất cao.

Vì vậy, nhà máy đường cần cải tiến dây chuyền thiết bị, quản lý tốt để giảm tối đa chi phí sản xuất. Nông dân phải thay giống mía tốt có năng suất và chất lượng cao, tăng cường kỹ thuật canh tác, cơ giới hóa từng phần… để tăng năng suất, chất lượng mía, hạ giá thành mía. Ngoài ra, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ người nông dân trồng mía, điều hành giá mía, giá đường, các chính sách về xuất nhập khẩu, thực thi hiệu quả công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại mặt hàng đường.

Ông Thạch Sô Phanh, Phó phòng NN-PTNT huyện Trà Cú đề xuất: “Nhà máy đường cần thay đổi công nghệ, không chỉ sản xuất ra đường, mà còn tận dụng phế phẩm làm ra bia, rượu hoặc bánh kẹo. Nếu nhà máy hoạt động có lời thì mới mong mua giá nguyên liệu cao cho nông dân”.