Tăng thuế xuất khẩu sắn lát: Thông tư “thần tốc”, doanh nghiệp “kiến bò chảo lửa”

Nông dân chịu đòn

Đáng chú ý, theo ông Lê Viết Chín - đồng sở hữu Phú Lợi: “Căn cứ mà Bộ Tài chính nêu ra để tăng thuế là không đúng. Chẳng hạn, họ lấy giá XK (4.867.570 đồng/ tấn) trừ giá thu mua (4.300.000 đồng/ tấn) rồi cho rằng DN lãi hơn 5.67.570 đồng/ tấn. Nên khi điều chỉnh thuế suất từ 0% lên 5%, DNXK vẫn có thể lãi 324.192 đồng/ tấn. Tính toán kiểu vậy sao được! Thu mua sắn XK của nông dân, DN còn phải chịu rất nhiều chi phí như lãi ngân hàng, kho bảo quản, tỉ lệ hao hụt 10 - 15%, rồi chi phí khử trùng, giám định, các loại phí XK. Lỗ là cầm chắc chứ đừng nói lãi 324.192 đồng/tấn. Chỉ hao hụt thôi đã mất 600.000 đồng/tấn rồi”. Ông Chín kiến nghị: “Chỉ nên nâng thuế suất lên 1% và nên bắt đầu từ 2016”.

Xa hơn, ông Chín dẫn lời Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát tại hội nghị phát triển sắn bền vững hôm 18.5 để chứng minh sự vùng vẫy của DN không xuất phát từ lợi ích cục bộ: “Về lý thuyết, thuế XK đánh vào người nông dân chứ không phải vào DN. Vấn đề là cần đưa ra mức thuế hợp lý theo hướng tạo thuận lợi cho DN mua sắn nông dân theo giá thị trường, đồng thời có ưu đãi giúp DN đầu tư vào chế biến”. Thuế suất tăng tác động tới đời sống nông dân là cận cảnh dễ thấy. Nói như ông Trần Vĩnh Long: “DN chỉ chết mùa này thôi. Sau 20.6, chính người trồng sắn chứ không ai khác mới là đối tượng mang vác gánh nặng. Không ai kinh doanh để rồi chịu trắng tay, thua lỗ”.

Xin dãn lộ trình áp thuế

Hoạt động XK sắn lát khô hiện đặc biệt sôi động ở miền Trung - Tây Nguyên. Chỉ riêng Bình Định, niên vụ 2014 - 2015, 11 DNXK thu mua được gần 1 triệu tấn. 5 tháng đầu năm, có 815.700 tấn xuất sang Trung Quốc; lượng hàng “mắc kẹt” hiện chừng 163.300 tấn. Con số tồn kho chắc chắn còn lớn hơn nhiều nếu tính cả Tây Nguyên, mà trọng điểm là Gia Lai, Kon Tum. Cho rằng việc tăng thuế nhằm hạn chế xuất thô, mở rộng cơ hội tiếp cận nguyên liệu cho ngành chế biến sản phẩm sinh học từ sắn là cần thiết nhưng Trưởng phòng Quản lý XNK, Sở Công Thương Bình Định Nguyễn Văn Tuyển cũng xác nhận tình cảnh “nước sôi lửa bỏng” quanh lát sắn khô: “Chúng tôi đã tiếp xúc DN và báo cáo tình hình lên UBND tỉnh”.

Về phần mình, chính quyền nhiều tỉnh đang ráo riết đi những bước cuối cùng góp phần giải tỏa bế tắc. Tại Bình Định, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ngô Đông Hải chỉ thị Sở Công Thương chủ trì, phối hợp Sở Tài chính “khẩn trương dự thảo văn bản, trình UBND tỉnh báo cáo, đề xuất Bộ Tài chính xem xét dãn lộ trình áp thuế, tạo điều kiện cho DN giải phóng hàng tồn kho và chuẩn bị kế hoạch, phương án kinh doanh theo chính sách mới”. Tại Gia Lai, hôm nay (17.6), cơ quan thuế và hải quan sẽ làm việc, nghe thông tin từ DNTN Phú Lợi, trước ghi có kiến nghị chính thức gửi UBND tỉnh.