'Made in Vietnam', hiểu sao cho đúng?

Tại buổi tọa đàm "Thế nào là Made in Vietnam?" mới diễn ra, bà Bùi Kim Thùy, đại diện đến từ Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN chia sẻ đừng lấy "Made in Vietnam" ra để đong đếm lòng yêu nước. Mọi người vẫn quen với việc ghi "Made in" đâu đó trên nhãn hàng hóa. Nhưng thực tế, chuỗi cung ứng toàn cầu đã rất đầy đủ cho phép doanh nghiệp sản xuất "Made in the world". Do vậy, với bất kỳ một quy tắc xuất xứ nào, quy định công đoạn gia công trên lãnh thổ một quốc gia, vùng thì hoàn toàn có thể ghi "Made in..." hay "Assembled…" tại nơi đó.

Bà nêu quan điểm không nên quan trọng có bao nhiêu nguyên liệu, đến từ đâu mà cần nhớ công đoạn gia công cuối cùng là ở Việt Nam và đặt quy tắc xuất xứ nên nghĩ đến vấn đề này.

Ông Trần Ngọc Trung. Ảnh: CA.

Bà dẫn ví dụ về sản phẩm của một doanh nghiệp điều trong nước với quy trình lấy giống tại Việt Nam, ghép thêm giống tại Thái Lan thành cây con, trồng cây con ở Campuchia và sau đó có sản phẩm điều thô từ Campuchia lại chuyển về Việt Nam chế biến. Thành phẩm cuối cùng được bán tại Việt Nam. Từ ví dụ này, bà đặt vấn đề cây trồng ở Campuchia, giống ở phòng thí nghiệm tại Thái Lan và Việt Nam nhưng hàm lượng chất xám nhiều, của người Việt Nam nên không thể lượng hóa được với sản phẩm này.

Việt Nam hiện nay là quốc gia xuất khẩu điều nhưng 50% nhập khẩu từ châu Phi, cũng giống như Mỹ có thế mạnh trồng bông, Trung Quốc là công xưởng các sản phẩm linh kiện, điện tử giá rẻ.

Cũng theo đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, các hiệp định CPTPP, EVFTA đều quy định xuất xứ rất linh hoạt, gần như cho phép toàn bộ nguyên liệu có thể nhập ở bên ngoài, thậm chí cho nhập từ bất kỳ đâu với hàng điện tử, ôtô, máy móc, động cơ được kết nối từ hàng trăm linh kiện rời khác nhau, chỉ cần chứng minh mã HS đã được chuyển đổi.

Ông Trần Ngọc Trung, cố vấn cao cấp tại Công ty Luật Baker & McKenzie, cho rằng dưới góc độ người tiêu dùng, vấn đề xuất xứ cuối cùng chính là chất lượng hàng hóa.

Dưới góc độ doanh nghiệp, những quy định chặt chẽ, khó tuân thủ trở thành gánh nặng cho sự phát triển. Từ kinh nghiệm thực tế, chuyên giaBaker & McKenzie cho rằng những khách hàng lớn tại công ty này tuân thủ chặt chẽ về quy định xuất xứ song chính họ cũng mắc phải những sai lầm.Cơ quan quản lý Nhà nước phải song hành với chất lượng, chứ không chỉ tập trung vào vấn đề xuất xứ, còn sản phẩm đáp ứng quy trình xuất xứ nhưng hàng kém chất lượng thì thương hiệu Việt Nam vẫn bị ảnh hưởng.