Lo lắng vì thương lái Trung Quốc ào ào mua gạo Việt Nam

“Tận lực” thu gom gạo sạch

Những ngày này, tại các tỉnh ĐBSCL, nhất là khu vực cảng Cần Thơ, thường xuyên có hơn 30 tàu vào bốc gạo vận chuyển ra biên giới bán sang Trung Quốc. Giá gạo nội địa ngay lập tức tăng liền 200 đồng, lên trung bình 8.300 đồng/kg đối với loại 5% tấm. Cố vấn VFA đánh giá đây là hiện tượng rất khó hiểu.

Một số thống kê cho thấy, Trung Quốc đang dẫn đầu các quốc gia nhập cảng gạo Việt Nam nhiều nhất thế giới 5 tháng đầu năm 2014. Tổng số gạo Việt Nam được nước này nhập cảng 5 tháng qua lên tới xấp xỉ 1 triệu tấn, trị giá hơn 10 tỉ đồng, tương đương 500,000 đô la. Riêng trong năm 2013, Việt Nam đã bán cho Trung Quốc 2.2 triệu tấn gạo chính ngạch, chiếm 33% tổng lượng gạo của Việt Nam xuất cảng khắp thế giới.

Theo tài liệu của VFA, số lượng gạo của Việt Nam xuất cảng trong 5 tháng đầu năm 2014 đã tăng thêm 50% so với cùng giai đoạn của năm 2013. Ðó là chưa tính số lượng gạo xuất cảng qua con đường phi mậu dịch qua các cửa khẩu phía Bắc, sang Trung Quốc.

VFA dự báo nếu không bị ảnh hưởng bởi tình hình căng thẳng trên biển Đông, xuất khẩu gạo tiểu ngạch sang Trung Quốc năm nay dự kiến còn vượt xa con số 1,4 triệu tấn năm ngoái, tức khoảng 1,7-1,8 triệu tấn. Còn xuất khẩu chính ngạch cũng tăng cao hơn con số 2,2 triệu tấn năm 2013 do nhu cầu năm nay của Trung Quốc lớn hơn.

Giá gạo nội địa ngay lập tức tăng liền 200 đồng, lên trung bình 8.300 đồng/kg đối với loại 5% tấm vì thương lái Trung Quốc "tận lực thu mua gạo Việt Nam.

Mất gần hết thị trường tập trung

Sự sụt giảm xuất khẩu gạo đã không nằm ngoài dự đoán mà các chuyên gia đưa ra từ đầu năm, bởi lý do nhiều thị trường xuất khẩu tập trung và châu Phi của chúng ta rơi vào tay các đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

Thị trường tập trung những năm gần đây, nhất là năm 2013 biến động dữ dội, xuất phát từ sau khủng hoảng 2008, các nước phụ thuộc đầu tư tăng sản xuất tại chỗ, giảm nhập khẩu, có nước giảm hẳn nhập như Indonesia. Năm 2012-2013, từ chỗ luôn nhập ổn định mỗi năm trên dưới 1,2-1,4 triệu tấn gạo của Việt Nam, Indonesia đã chính thức công bố không mua nữa.

Bên cạnh đó, Philippines mỗi năm nhập 2 triệu tấn gạo, nhưng năm nay cũng chỉ công bố mua tối đa 500.000 đến 1,2 triệu tấn, trong đó nhiều hợp đồng đã dành cho Thái Lan.

Trường hợp của Malaysia lại đặc biệt hơn. Dù 2 nước chưa thiết lập quan hệ cấp Chính phủ về mua bán gạo, nhưng những năm trước, nước này vẫn dành riêng một khoản quota nhập gạo với sản lượng 400.000-650.000 tấn dành cho Việt Nam.

Tuy nhiên, năm 2014 do nội bộ chính trị thay đổi, nên Malaysia thay đổi phương thức mua bán gạo, chuyển từ hợp đồng tập trung sang mua thương mại và Thái Lan trúng thầu gần hết lượng gạo mà nước này cần nhập khẩu.

Như vậy, hầu hết các thị trường tập trung ở châu Á, kể cả thị trường châu Phi vốn là truyền thống của Việt Nam đã bị mất hoặc rơi vào tay các đối thủ cạnh tranh trực tiếp, do gạo Việt Nam mất dần lợi thế về giá lẫn chất lượng.

Thậm chí còn do doanh nghiệp Việt Nam không đủ năng lực đàm phán. Nên nay, doanh nghiệp chỉ còn trông chờ vào thị trường Trung Quốc như là “bà đỡ” để bán gạo cũng là điều dễ hiểu.

Trung Quốc mua gom gạo Việt Nam, đó là điều tốt?

Trung Quốc mua gom gạo Việt Nam, đó là điều tốt?

Đối với thông tin “thương nhân Trung Quốc đang mua gom lúa gạo Việt Nam”, có nhiều người bày tỏ sự lo lắng, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho biết: “Nếu có việc đó thực thì đó là thông tin đáng mừng vì đến thời điểm này chúng ta đang không có hạn chế gì về xuất khẩu gạo. Tất nhiên là về chính sách thì vẫn phải quản lý chặt chẽ.”

Năm 2013, Trung Quốc nổi lên là thị trường nhập khẩu gạo hàng đầu Việt Nam. Xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 2,1 triệu tấn, tương đương với khoảng 1 tỷ USD. Trong khi đó, lượng xuất khẩu gạo cả nước là khoảng 6,59 triệu tấn. Như vậy, lượng gạo xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm 1/3 lượng gạo xuất khẩu cả nước.

Tuy nhiên ông Hải cho biết thêm, trong tháng 01/2014 mới xuất khẩu 65.000 tấn gạo sang Trung Quốc trong khi xuất khẩu gạo cả nước là 375.000 tấn. Điều đó cho thấy, việc xuất khẩu sang Trung Quốc cũng không phải dễ dàng. Hiện nay việc tìm kiếm thị trường của chúng ta cũng rất là khó khăn.

“Với thông tin Trung Quốc đang mua gom gạo của Việt Nam, thì dưới góc độ nào đó, chúng ta thấy được sự tích cực.” - Phó cục trưởng cục xuất nhập khẩu kết luận.

Theo Nguoiduatin